רוי:נפתלי משה אינדיג

פון המכלול
קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
דאס איז א דרעפט ארטיקל. עס איז אַן אַרבעט אין פּראָגרעס וואָס איז אָפן פאַר רעדאַגירונג דורך סיי וועם. ווען דער דרעפט איז פארטיג, ביטע גייט איבער דעם אריבערפירן טשעקליסט, זיכער צו מאכן אז עס איז גרייט. דערנאך קענט איר בעטן פון די דרעפט אריבערפירער אז זיי זאלן עס איבערגיין און אריבערפירן צום הויפט געביט. (אייער בקשה וועט פובליצירט ווערן אין המכלול:אריבערפירן דרעפטס, און דארט וועט אויך ערשיינען דער ענטפער - אויב פעלט אויס).

נפתלי משה אינדיג, איז אַ באַקאַנטער פּאָליטישער עסקן און קהל-פירער פון דער סאטמארער חסידישער געמיינדע אין וויליאמסבורג, ברוקלין. ער איז אַ פירנדער מיטגליד אין דער אַהרונים פאַקציע, וועלכע ווערט געפירט דורך רבי אהרן טייטלבוים פון קרית יואל.

אינדיג ווערט אָפט באַשריבן ווי אַ "פּאָליטישער קעניגמאַכער" אין ניו יארק סיטי וואלן, אדאַנק זיין פעאיגקייט צו מאָביליזירן אַ באדייטנדן בלאק־וואוט אין דער חרדישער קהילה. ער איז דער גרינדער און פירער פון דעם וויליאמסבורגער אידישן קאמיוניטי קאונסיל (Williamsburg Jewish Community Council), און דער פּובליצירער פון דער אידישער צייטונג "דער בלאַט". אינדיג איז אויך אַ מיטגליד פון דער ברוקלין קאמיוניטי באָרד 1 (CB1) זינט 2014[1].

פריוואט לעבן

ווען סאַטמאַרער חסידות איז צעשפּאלטן געוואָרן נאָכן פטירה פון רבי משה טייטלבוים אין תשס"ו, איז אינדיג געווארן אַ שטיצער פון רבי אהרן טייטלבוים. ער האָט דערקלערט אַז דער שפּאַלט צווישן די אַהרונים און די זאַלונים (די פאַקציע פון רבי זלמן לייב טייטלבוים) איז אַ "קאָרפּאָראַטיווער ענין" וואָס האַנדלט מיט אַ האַלבן ביליאָן דאָלאַר אין אַסעטס[2]. אינדיג האט גע'טענה'ט אז, אנדערש ווי רבי זלמן לייב, פירט זיך רבי אהרן "ווי אן עכטער רבי" און ער "האט נישט מורא צו זאגן פאר מעטשן וואס צו טון"[3]

די פרוי פון נפתלי משה, מרת לאה אינדיג, איז נפטר געוואָרן אין כ"ד תשרי תשע"ג, נאָך אַ מחלה, אין עלטער פון 42 יאָר, איבערלאזנדיג פינף קינדער[4]. אין אייר תשפ"ה האָט נפתלי משה אָפּגעקויפט די זכות צו געבן אַ נאָמען דעם נייעם בנין הכנסת אורחים אין ליסקא, נעבן דעם ציון, וועלכער וועט גערופן ווערן "אהל לאה אינדיג"[5]. נפתלי משה האט חתונה געהאט בזיווג שני מיט דער טאכטער פון ר' אלי' לאנדא, א צאנז-קלויזענבורגער חסיד.

עסקנות און פאליטישע איינפלוס

די פּאָליטישע סטראַטעגיע פון אָרטאָדאָקסישע אידישע בלאָק־שטימען ווערט גענוצט דורך פרומע אידישע קהילות, בעיקר אין ניו יאָרק און ניו דזשערזי, וואו מען שטימט לויט די אָנווייזונגען פון דער לאָקאַלער פירערשאַפט. דאָס איז אַ מיטל צו זיין פאַרזיכערט אַז די קהילה'ס אינטערעסן ווערן פאָרגעשטעלט. די סאַטמאַרער קהילה אין וויליאַמסבורג איז איינע פון די גרעסטע חסידישע גרופּעס, און די פראַקציע פון אינדיג, די אַהרונים, האָבן פּאָליטישע השפּעה. די יונייטעד אידישע אָרגאַניזאַציעס פון וויליאַמסבורג (UJO), וועלכע ווערט געפירט דורך ר' דוד נידערמאַן, דער פירער פון דער צווייטער סאַטמאַרער פראַקציע (זלמן טייטלבוים), דינט 75,000 אידיש־רעדנדע איינוואוינער פון צפון ברוקלין.

ר' משה אינדיג האָט זיך געשלאָסן מיט פּאָליטיקער פאַר אַרום 25 יאָר, הגם ער זאָגט אַז ער האָט קיינמאָל נישט געוואָלט זיין אַן עסקן, נאָר ער איז "מגויס" געוואָרן צו דער ראָלע דורך דעם לעגענדאַרן סאטמארער ראש הקהל ר' יצחק ראָזנבערג. זיין יסוד אין זיין "עסקנות" איז קיינמאָל נישט צו זאָגן "עס איז נישט מיין פּראָבלעם," נאָר אַלעמאָל צו געפינען אַ וועג צו העלפן דורך קאָנעקציעס. זיין אויסגאַנג איז געבויט אויף דער סאַטמאַרער שיטה פון נישט מאכן "התגרות באומות", און ער גלייבט אַז "מען כאַפּט מער פליגן מיט האָניג", ברענגענדיג אַ ביישפּיל פון ברוקלין באָראָ פּרעזידענט אַנטאָניאָ רעינאָסאָ, וואָס איז פריער גערעכנט געוואָרן אַ "אויסגעשפּראָכענער שונא" פון דער קאָמוניטי, אָבער איז איצט אַ "גרויסער פריינד"[6].

די וויליאמסבורג אידישער קאמיוניטי קאונסיל באַהאַנדלט טעגליך אַרום 80 אנפראַגעס פאר הילף מיט רעגירונגס־סערוויסעס, אימיגראַציע, און פאליטישע אַרבעט[6]. טייל פון זיין אַרבעט פאָוקיסט אויף הילף צו מענטשן מיט קאָמפּליצירטע ענינים ווי באַקומען בענעפיטן און שפּיטאָל בעטן, דאָס גיט אים כח אין דער קהילה[7].

קשרים מיט פּאָליטיקער און וואַלן־השפּעה

אינדיג האָט אַ לאַנגע היסטאָריע פון נאָענטע באַצונגען מיט הויכראַנגיקע באַאַמטע אין ניו יארק סיטי.

• ביל דע בלאַזיאָ: אין 2013 האָט אינדיג אינדאָרסירט דע בלאַזיאָ פאַר בירגערמייסטער, געבנדיג 7,500 שטימען פאר ביל דע בלאַזיאָ אין דער דעמאָקראַטישער פּריימערי, העלפנדיג אים אויסמיידן אַ ראָנאָף. דע בלאַזיאָ האָט אים באַדאַנקט פאַר זיין פירערשאַפט און שטיצע און האָט דעמאָלט פאַרשפּראָכן צו שטיצן די פּראַקטיק פון מציצה בפה. ר' משה אינדיג האָט דאַן באַרימט אַז ער האָט געהאָסט אַ פאנדרעיזער פאַר דע בלאַזיאָ און געקראָגן אַ דירעקטן צוטריט צו זיין פּערזענליכער אימעיל און געהאָלפן מיט אַליין זיצונגען מיט סיטי קאָמיסיאָנערן[8]. אין 2016 איז אינדיג אויסגעפאָרשט געוואָרן דורך די עף־בי־איי (FBI) וועגן דע בלאַזיאָ'ס פאנדרעיזינג[9][10].

• עריק אַדאַמס: אין דער 2021 וואַלן, האָט אינדיג געשטיצט עריק אַדאַמס, טראָץ דעם וואָס אַנדרו יאַנג האָט פּרובירט צו געווינען די חסידישע קהילה. אינדיג האָט געזאָגט אַז זיי האָבן אַ גוטע היסטאָריע מיט אַדאַמס, און אז ער וויל נישט "אַריינוואַרפן אַן אַלטן פריינד אונטער דעם באס"[11]. אינדיג איז געווען אויף דער בינע מיט אַדאַמס ביי זיין עלעקשאַן נאַכט אין נאָוועמבער 2021[12]. אין יוני 2023 איז אינדיג באַשטימט געוואָרן צו דעם מעיאָרס אַמט פאַר אידישע אַדווייזאָרי קאָונסיל.

אַדאַמס האָט שפּעטער, נאָך לאָבי פון אינדיג, גענומען די שריט צו אַראָפּרייסן דריי בלאָק פון דעם פּראָטעקטירטן בייק־לעין אויף בעדפאָרד עוועניו אין וויליאַמסבורג. אינדיג האָט געהאַט אויסגעדריקט זאָרג אַז סייקליסטן שטעלן אין סכּנה חסידישע קינדער.

• זאָהראַן מאַמזאַני: די מערסט שוידערליכע ענדאָרסמענט איז געקומען אין נאָוועמבער 2025, ווען אינדיג האָט אָפיציעל געשטיצט דעם סאָציאַליסטישן קאַנדידאַט זאָהראַן מאַמזאַני פאַר בירגערמייסטער. מאַמזאַני, וועלכער איז "פאַר־לינקס און אַנטי־ישׂראל", איז באַטראַכט געוואָרן דורך פילע אידן אַלס אַ ווירולענטער אַנטי־סעמיט. אינדיג האָט דאָס פאַרטיידיגט, זאָגנדיג אַז ער אַרבעט מיט "אָפענע, אומבאַשיימפּערטע אַנטי־סעמיטן" שוין יאָרן, און אַז דער סאַטמאַרער רבי האָט געגעבן "פולע הסכּמה" צו דער ענדאָרסמענט נאָך אַ לאַנגן מיטינג. מאַמזאַני האָט צוגעזאָגט צו שיצן חסידישע ישיבות און האָט פאָרגעלייגט יוניווערסאַלע קינדער־אָפּהיט (childcare) פאַר אַלע ניו יאָרקער קינדער פון 6 וואָכן ביז 5 יאָר. אינדיג איז געווען באַאיינדרוקט פון מאַמזאַני'ס וויזיע, אַריינגערעכנט זיין צוגאַנג צו רענט־פרירן אין סטעביליזירטע דירות (וואָס איז ענליך צו וואָס דער סאַטמאַרער רבי טוט אין קרית יואל).

אינדיג האָט פאָטאָגראַפיעס אויף זיין סאָציאַלע מעדיע (X) ווי ער זיצט מיט פילע הויכראַנגיגע באַאַמטע, אַריינגערעכנט גאווערנאָר קאַטי האָקול, קאָמפּטראָלער בראַד לענדער, ברוקלין באָראָ פּרעזידענט אַנטאָניאָ רעינאָסאָ, און פּאָליציי באַאַמטע. גאווערנאָר האָקול, אַדוואָקאַט גענעראַל לעטישאַ דזשעימס, און ברוקלין ד.א. עריק גאָנזאַלעז האָבן באַטייליגט אין אַ פּורים סעודה געהאַלטן דורך רבי נפתלי משה אינדיג אין מערץ 2025 אין וויליאמסבורג[13].

ספּעציפישע אַדוואָקאַטירן פאַר קהילה־אינטערעסן

די עסקנים טוען אין ערשטן אָרט פאַר די נייטיקייטן פון דער קהילה, ווי דאָס צושטעלן הילף מיט רעגירונג־סערוויסעס, אימיגראַציע, אָדער אפילו שפּיטאָל־בעטן.

• בעדפאָרד עוועניו בייק לעין: אין מאי 2025 האָט אינדיג געפאָדערט מעיאָר אַדאַמס זאָל אַראָפּנעמען אַ טייל פונעם בעדפאָרד עוועניו בייק ליין אין וויליאמסבורג, טענהנדיק אַז סייקליסטן שטעלן אין סכנה חסידישע קינדער[14][15]. כאָטש סיטי דאַטן האָבן געוויזן אַ 47% פאַרקלענערונג אין שאָדנס אויף דעם טייל פון דער לעין[16], האָט אַדאַמס אין יוני 2025 אַרויסגעגעבן אַ ווידעאָ וואו ער שטיצט די אַראָפּנאַמע[17].

• חינוך־ענינים: ר' משה אינדיג האָט געהאָלפן צו שטיצן כלל ישׂראל און כּמעט יעדער היימישע קהילה און ישיבה במשך 25 יאָר. אין דער פאַרגאַנגענהייט האָט ער געאַרבעט צו פאַרהיטן אַז גובערנאַטאָר קאַטי האָכול זאָל נישט "חרוב מאַכן ישיבות".

• מציצה בּפֶּה: אינדיג איז אויך געווען אַן אַדוואָקאַט פאַר דער אולטראַ־אָרטאָדאָקסישער פּראַקטיק פון מציצה בּפֶּה, וועלכער איז געווען אַ סיבה פאַר זיין שטיצע פאַר דע בלאַזיאָ אין 2013.

קריטיק

אין 2010 איז משה אינדיג געלייגט געוואָרן אויף דער רשימה פון "ניו יארק'ס צען ערגסטע בעלי־בתּים" ("New York's Ten Worst Landlords") פון The Village Voice. מען האָט אים קריטיקירט פארן שלעכטן אויפפּאַסונג פון 684 פלאשינג עוועניו, וואו די דירות זענען געווען אומפּראָפּער צוטיילט[18].

אינדיג האָט געהאַט אַן אַלטע באַקאַנטשאַפט מיט דער פאליטישער וועלט און ווערט אָנגערופן אַ "פּאָליטישער אָפּעראַטיוו". ער זאָגט, אַז ער האָט געטאָן דאָס וואָס ער האָט געטאָן צו "העלפן כלל ישראל", און אַז דאָס איז די וועג פון אַ גלות איד צו האַנדלען מיט די גוים, ווי יעקב אבינו האָט געגעבן מתנות צו עשׂו[6].

די 2025 ניו יארק סיטי מעיאר וואלן

פּריימערי ענדאָרסמענט

אין דער דעמאָקראַטישער פּריימערי, וואו דער דעמאָקראַטישער קאַנדידאַט זאָהראַן מאַמדאַני האָט געוואונען, האָט אינדיג ענדאָרסירט געוועזענער גאווערנאָר ענדרו קואָמאָ. אינדיג איז געווען איינער פון פיר ארטאדאקסישע געמיינדעס וואָס האָבן געשטיצט קואָמאָ אין דער צייט. מעיאָר עריק אַדאַמס'ס מאַנשאַפט האָט דעמאָלט פּרובירט צו איבערצייגן ארטאדאקסישע רבנים און פירער זיי זאָלן נישט ענדאָרסירן קואָמאָ.

ענדאָרסמענט פון זאָהראַן מאַמדאַני

צוויי טעג פאר די אַלגעמיינע וואַלן, דעם 2טן נאָוועמבער 2025, האָט רבי משה אינדיג עפנטלעך געשטיצט זאָהראַן מאַמדאַני, וועלכער איז אַ דעמאָקראַטישער סאָציאַליסט און אַ שטרענגער קריטיקער פון ישׂראל. מאַמדאַני האָט געוואונען די וואַלן, און איז דערנאָך געוואָרן דער מעיאָר־עלעקט.

אינדיג האָט ערקלערט אַז ער האָט באַקומען "פולע הסכמה" פון דעם סאטמארער רעבע פאַר דעם ענדאָרסמענט. וועגן מאַמדאַניס אנטי-ישׂראל שטעלונג, האָט אינדיג געזאָגט, אַז ער האָט געהאַט אַ "פראַנקע שמועס" מיט מאַמדאַני, וואו דער קאַנדידאַט האָט געלייקנט אַז ער איז אַן אַנטיסעמיט, נאָר זיין פאָקוס איז אויף ישׂראל ווייל ער איז אַ מוסולמענער.

מאַמדאַני האָט פאַרשפּראָכן צו אַרבעטן צו באַשיצן חסידישע ישיבות, צו צושטעלן אַפאָרדאַבאַל האוזינג, און צו גרינדן אוניווערסאַלע קינדער־קעיר, אַ פאָקוס וואָס אינדיג האָט געזאָגט איז וויכטיק פאַר זיין קהילה. כאָטש אינדיג האָט פאָרגעשלאָגן צו העלפן מאַמדאַני דורך שטיצן אַנדערע קאַנדידאַטן אַז זיי זאָלן אַוועקציען שטימען פון קואָמאָ, האָט מאַמדאַני געזאָגט אַז ער דאַרף בלויז אינדיגס ענדאָרסמענט צו באַווייזן אַז ער איז נישט אַן אַנטיסעמיט.

שפּאַלטונג אין סאטמאר

דער ענדאָרסמענט פון זאָהראַן מאַמדאַני האָט אַרויסגערופן שטאַרקע קריטיק פון פילע ארטאדאקסישע אָרגאַניזאַציעס און מענטשן, וואָס האָבן אים באַשולדיגט אין איגנאָרירן מאַמדאַני'ס "אנטי-ישׂראל" רעטאָריק און עקסטרעם לינקע סאציאליסטישע אידעאָלאָגיע צוליב פּאָליטישער פּראַגמאַטיזם[19]. . דריי אַנדערע פּראָמינענטע פירער פון דער אַהרונים סעקטאָר האָבן אַרויסגעגעבן אַ דזשאָינט סטעיטמענט וואָס אָפּזאָגט דעם שריט און אַנאָנסירט זייער אייגענע ענדאָרסמענט פאר קואָמאָ[20].


  1. ↑ https://www.nyccfb.info/PDF/reports/statement_of_need/SNE-2025-szhuang-2758-01.pdf#page=23.
  2. ↑ The Saga Continues, Observer, ‏April 26, 2006.
  3. ↑ HEILMAN, SAMUEL C. “What’s in a Name? The Dilemma of Title and Geography for Contemporary Hasidism.” Jewish History, vol. 27, no. 2/4, 2013, pp. 232–3. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/24709795.
  4. ↑ משה ויסברג, אשת העסקן הניו-יורקי • מרת לאה אינדיג ע"ה, אויף בחדרי חרדים, אקטאבער 11, 2012.
  5. ↑ העסקן ר' נפתלי משה אינדיג קויפט אפ זכות "הכנסת אורחים" על יד ציון הק' פון הרה"ק בעל אך פרי תבואה זי"ע אין שטאט ליסקא, אויף בחצרות הקודש, ‏י"ד אייר תשפ"ה.
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 The Kingmaker from Williamsburg - Mishpacha Magazine.
  7. ↑ Moishe Indig, Table of Success, ‏October 9, 2025.
  8. ↑ Emails Detail Hasidic Power Broker's Direct Line To De Blasio's Office - The Forward.
  9. ↑ E.B. Solomont, De Blasio Campaign Donations | Mayor Bill De Blasio, The Real Deal, ‏December 28, 2016.
  10. ↑ Aaron Short, Melissa Klein, FBI grills de Blasio's Satmar pals in fundraising probe, New York Post, ‏December 25, 2016.
  11. ↑ Emma G. Fitzsimmons, How the Hasidic Jewish Community Became a Political Force in New York, The New York Times, ‏October 30, 2022.
  12. ↑ https://gothamist.com/news/eric-adams-election-night-stage-guide-to-key-players.
  13. ↑ https://www.williamsburg365.com/news/governor-hochul-attorney-general-top-officials-and-community-leaders-attend-mega-purim-celebration-in-williamsburg.
  14. ↑ https://www.williamsburg365.com/news/mayor-adams-holds-first-ever-williamsburg-town-hall-addresses-key-community-concerns.
  15. ↑ https://www.williamsburg365.com/news/community-leaders-push-to-reroute-the-bike-lane-in-meeting-with-nyc-dot.
  16. ↑ https://nyc.streetsblog.org/2025/08/06/squeezed-welcome-to-the-newly-unsafe-bedford-avenue-bike-lane.
  17. ↑ https://x.com/NYCMayor/status/1935880955333624002.
  18. ↑ Elizabeth Dwoskin, New York's Ten Worst Landlords, Part 1, The Village Voice, ‏March 16, 2010.
  19. ↑ https://www.theyeshivaworld.com/news/general/2466867/%F0%9F%9A%A8-politics-over-principles-satmars-ahronim-faction-splits-over-stunning-endorsement-of-far-left-radical-socialist-zohran-mamdani.html.
  20. ↑ https://belaaz.com/news/satmar-board-of-directors-rejects-mamdani-endorsement-issues-new-letter-supporting-cuomo.
גענומען פון "https://yi.hamichlol.org.il/w/index.php?title=רוי:נפתלי_משה_אינדיג&oldid=339464"