רוי:פראנץ דער ערשטער

פראַנץ דער ערשטער (Francis I) איז געווען דער עסטרייכישער קייסער 1792–1835, לעצטער קייסער פונעם א.ג. הייליגן רוימישן אימפּעריע (אלס פראַנץ דער צווייטער) ביז 1806. אין 1792 האט פראַנץ באפוילן די 'יודענאַמט' (אפיס פאר אידישע אנגעלעגנהייטן) צו דורכפירן די פילצאליגע באגרעניצונגען אויף אידישע באזעצונג אין וויען און געהויבן די 'באָללעטען' (שטייער באצאלט דורך א אידן יעדעס מאל ער קומט אריין אין שטאט). דער הקדמה צו זיין פּאטענט פון 1797 וואס איז געגעבן געווארן צום בעהמישן אידנטום, וואס האט פּראקלאמירט גלייכבארעכטיגונג אלס איר העכסטן ציל, האט געהויבן ערווארווטונגען וואס זענען למעשה פארבליבן אומערפילט. רוב פון די פּעטיציעס צו פארבעסערן די לאגע פון די אידן געריכטעט צו אים דורך פאָרשטייערס פון די אידן אין דער אימפעריע זענען געבליבן אומגעענטפערט, כאטש אין 1798 האט פראַנץ אויטאריזירט די עקזיסטענץ פון 52 קהילות אין מעהרן. ער האט איינגעשטימט צו דער אפיציעלער באנוץ פון "מר." אנשטאט "איד" אין באצוג צו אידישע בירגער. בשעת דער וויענער קאנגרעס איז א פּעטיציע וואס האט פארלאנגט א טיילווייזע גלייכבארעכטיגונג, פאָרגעשטעלט דורך ב. עסקעלעס, נ.א. ארנשטיין און ל. הערץ, געווען אומערפאלגרייך (זעט אויך מעטערניך). אין פראנץ'נס איטאַליענישע פּראָווינצן, אבער, זענען עמאנציפּאציע מאסנאמען נישט צוריקגעדרייט געווארן. אין גאליציע האט פראנץ געשטיצט נפתלי הערץ האמבערג; די קענטעניס פון זיין קאַטעכיזם 'בני ציון' איז געווארן פארלאנגט אין 1810 פון אלע אידישע פּארפעלקער וואס האבן רעגיסטרירט זייער חתונה. בשעת פראנץ האט זיך כסדר באנוצט מיט אידישע פינאנץ און פינאנציעלע ראט, האט פראנץ אָן צעגערונג באשולדיגט די אידישע פינאנצירן אין אלע עקאנאמישע קראנקהייטן פון דער אימפּעריע.