דרעפט:אראפגאנג פון יוסף'ס ברידער קיין מצרים

די ירידה פון מיין ברודער יוסף קיין מצרים איז א געשעעניש וואס ווערט דערמאנט אין פרשת מקץ אין ספר בראשית (פרק מב מג מד). וואָס די קינדער פון יעקב גיין אראפ קיין מצרים צו קויפן עסן צוליב דעם הונגער, ווען זיי ווייסן נישט, אז דער משנה למלך, וואס פארקױפט די תבואה, איז זײער ברודער יוסף, יוסף ברענגט זײ פאר אים אױף דער טענה, אז זײ זײנען געקומען צו שפאנען. און שפעטער אנטפלעקט זיך צו זיינע ברידער.

הינטערגרונט

נאך דעם מכירת יוסף, דער געשעעניש פון יוסף און אשת פוטיפר, זיין נאכפאלגענדע תפיסה , די חלומות פון שר המשקים און שר האופים, און יוסף'ס לייזונג , זיין באפרייונג נאך פרעה'ס חלומות לויט דער רעקאמענדאציע פונעם מיניסטער שר המשקים, און זײן באשטימט פֿאַר אַ משנה פאר פרעה דעם מלך פון מִצרים, האט יוסף אײנגעהאלטן א סך עסן־אוצרות אין מצרים אין די יארן פון שובע פאר די יארן פון הונגער וואס גייען קומען.

און אז די זיבן יאר פון הונגער זײנען געקומען אין מצרים, נאכדעם װי די זיבן יאר פון די זעט האבן זיך פארענדיקט, האט פרעה געשיקט דאָס פאלק פון מצרים װאס האבן אים געבעטן עסן צו יוסף, און אים באַשטימט צו פארקױפן דאס עסן

געשיכטע אינהאלט

דער הונגער וואס האט געטראפען מצרים טראגט אנדערע לענדער אינעם ראיאן, כולל דאס כנען. יעקב, וואס האט געוואוינט אין לאנד כנען, האט געבעטן זיינע זין אראפנידערן קיין מצרים קויפן דאָרט 'שבר' - עסנווארג: ”הִנֵּה שָׁמַעְתִּי כִּי יֶשׁ שֶׁבֶר בְּמִצְרָיִם רְדוּ שָׁמָּה וְשִׁבְרוּ לָנוּ מִשָּׁם וְנִחְיֶה וְלֹא נָמוּת” (מב, ב).

דער ערשטער אראפגאנג

וַיֵּרְדוּ אֲחֵי יוֹסֵף עֲשָׂרָה לִשְׁבֹּר בָּר מִמִּצְרָיִם

— ג

אלע ברידער אחוץ בנימין זענען אראפ צו מצרים, װײל יוסף האט ניט פארקױפט נאר יעדער פאר זײן הױזגעזינט. וען די קינדער פון יעקב זענען אנגעקומען קיין מצרים, יעדער איינער איז אריין דורך א אנדערש טיר, אזוי זאל נישט זיין קיין עין הרע. זיי זענען געקומען צו יוסף און זײ האבן זיך געבוקט צו אים ב'פישוט ידים ורגליים' יוסף האט דערקענט זײן ברודער, אבער די ברידער, וואס האבן אים לעצטנס געזען אין עלטער פון 17 יאר, האבן אים נישט דערקענט ווייל דאן האט ער נאך נישט אויסגעוואקסן קיין בארד, און דערפאר האט ער צו זיי פרעמד געטוישט, און אפילו געענדערט דעם וועג וואס ער האט גערעדט, כדי זיי זאלן ניט דערקענען זיין קול.. יוסף האט דאן געדענקט די חלומות וואס ער האט געחלומט וואָס זענען פארווירדיק געוואָרן ווען זיי האבן זיך צו אים געבוקט , און געפרעגט דעם ציל פון זייער קומען. ווען זיי האבן געענטפערט אַז זיי זענען געקומען קויפן עסן, האט יוסף זיי באשולדיקט אין שפיאן און געטענהט, אז דער ציל פון זייער קומען איז געווען צו געפינען דעם בעסטן וועג צו איבערנעמען דאס לאנד און געבראכט צוויי באווייזן דערפאר: א. רעספּעקטאַבלע מענטשן שיקן קנעכט צו קויפן עסנוואַרג. ב. זײ האבן זיך צעשפרײט און ארײן פון אנדערע טויערן , א טיפישער שפיאנען־אקט.

די ברידער האבן קעגן אים געטענהט אז זיי זענען נישט קיין מרגלים און זיי זענען אלע ברידער, אבער זייער פאטער האט נישט געוואלט שיקן איינער פון זיי מיט קנעכט, ווייַל ער האט נישט וועלן זיי צעטיילן. די סיבה וואס זיי זענען אריין דורך באזונדער טויערן איז ווייל זייער קליין ברודער איז פארפאלן, און זיי זענען געקומען אים זוכן.

יוסף האט פארגעלייגט א פראבע צו באשליסן צי זיי זענען שפיאנען: ברענגען זייער קליין ברודער צו מצרים, צו באַשטעטיקן זייערע טענה. יוסף האט געשוואָרן אויף פרעה'ס לעבן, אז ערשט נאך די אויספארשונג וועט ער זיי באפרייען פון די שפיאנען באשולדיגונג, ווייל אויב זיי האבן געליגט וועגן דעם אז זיי זענען ברידער - וועט דער קליינער ברודער וואס זיי האבן דערמאנט נישט ריזיקירן צו זיין א שטארבעלעך ווי זיי.און געמאכט אַ פארשלאג: זײ װעלן שיקן אײנעם פֿון זײ צו ברענגען זײער ברודער, און זײ װעלן דערװײל בלײבן אין תפיסה. יוסף האט זיי טאקע פארבאטן אויף דריי טעג כדי זיי איבערצושרעקן, און זיי זאלן אים גלייבן אז די סיבה וואס ער מאכט זיי ארויס איז טאקע אזוי ווי ער האט געזאגט און ער וויל נישט אז די בני בית זאלן שטאַרבן פון הונגער.

צוריק צום לאנד כנען

בײם סוף פון די דרײ טעג האט יוסף געמאכט א נײעם פארשלאג: איין ברודער וועט זיין אין די טורמע צו פאַרזיכערן אַז די ברידער ברענגען טאַקע זייער קליין ברודער און זײ װעלן גײן ברענגען עסן אין זײערע הײמען. די ברידער האבן זיך צוגעשטימט צודעם פארשלאג, און אים געלאזט נעמען װעלכער פון זײ ער װיל.

ווייל דער שמועס איז געפירט געווארן צווישן זיי און יוסף דורך אן מתורגמן , זײ האבן זיך גערעדט אײנער מיט דער אנדערער אפן, געטראכט אז דער משנה למלך װעט נישט פארשטײן. זיי האבן גענומען די שולד אויף זיך און זײ האבן געזאגט אײנער צום אנדערן: ”אֲבָל אֲשֵׁמִים אֲנַחְנוּ עַל אָחִינוּ אֲשֶׁר רָאִינוּ צָרַת נַפְשׁוֹ בְּהִתְחַנְנוֹ אֵלֵינוּ וְלֹא שָׁמָעְנוּ עַל כֵּן בָּאָה אֵלֵינוּ הַצָּרָה הַזֹּאת” (מב, כא). אבער ראובן האט זיי דערמאנט וועגן זײַן רוף בעת דעם מעשה, אים נישט צו פארקױפן ”אַל תֶּחֶטְאוּ בַיֶּלֶד” (מב, טו) און דא שטראפט זײ גאט פאר זײן אויסגעגאסן בלוט. ווען יוסף האט געהערט זייער שמועס, און האט געזען אז זיי האבן תשובה געטאן האט ער זיך אװעקגעטראגן, כדי זײ זאלן אים ניט זען, און האט געװײנט.

נאכדעם וואס דער אפמאך איז געשאפען געווארן צווישן זיי, האט יוסף גענומען שמעון אים אפצוטיילן פון זיין ברודער לוי אז זיי זאלן ניט פלאנירן קעגן אים ווי דער מעשה פון שכם, און ער איז דער איינער וואָס איז געווען דער געדאַנק צו טייטן ביי דעם פאַרקויף: און האט אים ארײנגעזעצט אין תפיסה פאר זײערע אױגן

יוסף האט באפוילן זיי צו געבן שפײז פאר דער נסיעה, כדי זיי זאלן אים גלייבן, אז ער וויל זיי נישט שאטן, נאר זיי זאלן ברענגען זייער ברודער, און אין געהיים צוריקגעבן צו זיי דאס געלט וואס זיי האבן באצאלט פאר די תבואה אין זאק. יוסף האט באפוילן זײנע קנעכט, זײ זאלן געהײם אנפילן זײערע זעק מיט דאס געלט, װאס זײ האבן אים באצאלט. אויפן וועג ווען זיי האבן זיך געגרייט ערגעץ צו איבערנאכטיקן האט איינער פון די ברידער ווער האט געוואלט געבן עסן 'מספוא' פאר די אייזלען, האט זיך דערוואוסט אז די געלט איז דארט. ווען די ברידער האבן דערזען דאס געלט וואס האָט זיך אומגעקערט אין זייערע זעק, האבן זיי זיך דערשראקן און מורא געהאט, אז יוסף וועט זיי באשולדיקן אין גנבענען דאס געלט, אבער שפּעטער אין זייער רייזע קיין מצרים, האט יוסף זיי בארואיקט מיט דעם זאג אז דאס געלט איז אן 'מטמון'. ווען זיי זענען געקומען צו יעקב, און דערציילט אים וואס איז געשען מיט זיי און יוסף'ס בקשה צו ברענגען בנימין, האט יעקב געזאגט צו זיי: ”אֹתִי שִׁכַּלְתֶּם יוֹסֵף אֵינֶנּוּ וְשִׁמְעוֹן אֵינֶנּוּ וְאֶת בִּנְיָמִן תִּקָּחוּ.” די ברידער האבן געפרוווט איבערצייגן יעקבן, ער זאל מיט זיי שיקן בנימין. ראובן האט זיך אנגעבאטן צו נעמען אחריות פאר בנימין, און אלס ערבות פאר דעם וועט ער דערלויבן יעקבן צו הרגענען זיינע צוויי זין אויב בנימין וועט געשעדיגט ווערן אבער יעקב האט אפגעווארפן דעם פארשלאגן און איז געבליבן אין זיין קעגנערשאפט.

דער צווטיער אראפגאנג

ווען די עסן וואס זיי האבן געבראכט פון מצרים איז אויסגעלאפן, האט יעקב געבעטן די ברידער וואס זענען אראפגעגאנגען קיין מצרים, זיי זאלן ברענגען ווייניגסטנס עסן, און יהודה האט אים דערמאנט, אז יוסף האט זיי קלאר געזאגט, אז ער וועט זיי נישט לאזן אראפגיין קיין מצרים אן זייער ברידער. דערפאר וואלט נישט געווען קיין שום זאך צו פרובירן אים איבערצייגן אז זיי זענען נישט קיין מרגלים. יהודה האט גענומען אויף זיך ערבות אז בנימין וועט זיך אומקערן. נישט קיין ברירה, האט יעקב אנגענומען דעם פארשלאג און געזאגט, אז מען וועט נעמען דעם מאן אקליינע מתנה, האניק, מאַנדל און בשמים,און אַזוי זיי וועלן קענען קאנטראלירן זיין שטעלונג צו איר, ווייל אויב זיין כוונה איז שלעכט, וועט ער נישט אננעמען די מתנה. און אזוינע, יעקב האט געשיקט דאס געלט װאס זײ האָבן געפונען אין פעלד, און האט געבאטן א תפילה, אז זײ זאלן זיך אומקערן מיט שמעון און בנימין.

ווען זיי האבן זיך אומגעקערט צו יוסף, האט יוסף געזאגט מ'זאָל קאָכן פאַר אים און זיי אן מיטאג ווען דער משרת האט זיי געבראכט צו יוסף'ס הויז, און זיי האָבן געוווסט אז בדרך-כלל, די וואס קומען איבערנעכטיקן אין שטאט, בלײבן נישט איבערנעכטיקן ביים משנה־מלך, האבן זיי מורא געהאט, אַז ער וויל זיי פארשמײדן און נעמען זייערע זין, ווײל ער האָט א חשד אז זיי האבן ביי אים גענומען דאס געלט. דערפאר אזוי ווען זיי זענען נאך געשטאנען ביי די טיר פונעם הויז האבן זיי זיך גערעכט און ערקלערט אז זיי האבן געפונען דאס געלט אינעם זעקל, יוסף האט זיי געזאגט אז דאס וואס זיי האבן געפינען איז נישט זיין נאר פון באשעפער: ”אֱלֹקיכֶם וֵאלֹקי אֲבִיכֶם נָתַן לָכֶם מַטְמוֹן בְּאַמְתְּחֹתֵיכֶם” און ער האט ארױסגעצױגן צו זײ שמעון, צו באװײזן אז זײן פנים איז צו שלום

נאכדעם ווי זיי זענען אריין אין יוסף'ס הויז, האבן זיי אים געבראכט די מתנות וואס זיי האבן געבראכט פון לאנד כנען און זיך געבוקט צו אים, יוסף האט געפרעגט ווי זיי זענען און ווי איז זייער אלטער פאטער, ווען זיי האבן געענטפערט אז ער לעבט האט יוסף זיך נישט גקענט צוריק האלטן און איז ארויס וויינען אין אַ צימער.

ווען יוסף איז ארויס פון צימער זענען זיי געקומען זיצן עסן און יוסף האט געשלאגן אין זיין בעכער וואס ער האט געהאט און געטענהט, אז ער האט דערין געזען זייערע עלטער, און זיי אַוועקגעזעצט לויט זייערע עלטער, ווען ער איז געקומען צו זיין ברודער בנימין האט ער געזאגט "איך האב נישט קיין מאמע און איך האב נישט קיין מאמע, זאל ער זיצן לעבן מיר ווען זיי האבן זיך אפגעשיידט פון אים און ער האָט זיי געגעבן מתנות, האט ער געגעבן בנימין א חלק 5 מאל גרעסער ווי אַלע אַנדערע. יענעם טאג האבן זיי געטרונקען וויין און זיך אן געטרונקען, כאטש זיי האבן נישט געטרונקען זינט דעם טאג וואס זיי האבן עם פארקויפט.

שפעטער האט יוסף באפוילן זיין קנעכט צו געבן זיי ווי פיל עסן ווי זיי קענען פירן, און צו לייגן געלט אין די זאק פון יעדער פון זיי; און אז דער פארטאג איז געקומען, האט יוסף זײ געשיקט אױף זײער װעג.

יוסף'ס התגלות צו די ברידער

יוסף האט געוואלט אויספרובירן זייער געטריישאפט צו זיין ברודער בנימין, וואס קען אנווייזן אז זיי האבן מער נישט קיין האס צו רחל'ס זין, דעריבער ווען זיי האבן נאר פארלאזט די שטאט, האט יוסף געזאגט פאר זיין דינער ער זאל זיי נאכיאגן און שרייען אויף זיי פארן נעמען דעם גלעזל. וואס דאס איז "רעה תחת טובה". די ברידער האבן געלייקנט די גניבה, זאגנדיג אז אויב זיי וועלן צוריקגעבן דאס געלט וואס זיי האבן געפונען אין זייערע בייטל, וועלן זיי זיכער נישט גנבענען פון דעם קעניג'ס הויז. און זיי האבן ווייטער געזאגט: ווער סע טרעפט דעם בעכער מיט אים, וועט שטארבן. און זײ האבן װײטער געזאגט: דער װאס װעט געפונען װערן מיט דעם בעכער, װעט שטארבן און מיר װעלן אױך זײן קנעכט צו מײן האר, ― האט זײ דער קנעכט געזאגט, אז נאר דער װאס טרעפט מיט אים דאס בעכער װעט זײן א קנעכט, און די איבעריקע װעלן אפגעשלאגן װערן.

דער משרת האט געזוכט זייערע זעק, אנגעהויבן מיטן גרעסטען און ענדיקט זיך מיטן קלענסטן, כדי זיי זאלן נישט פילן אז ער ווייסט וואו עס איז, און צום סוף געפונען דעם גביע אין בנימין'ס טאש. ווען דער קנעכט האט זיי צוריק געבראכט צו יוסף אין מצרים יהודה האט געטענהט, אַז כאָטש זיי האבן נישט גנבעט דעם גביע, האט ער געזען דעם אינצידענט ווי א שטראף פארן פארקויפן יוסף, און האָט גערופן יוסף צו נעמען צו עבדות, האט יוסף נישט געוואלט באשטראפן. און האט נאר געבעטן בנימין צו זיין א קנעכט. יהודה האט גערעדט מיט יוסף שווער און ערקלערט אז ער איז א גאראנטי צוריקצוברענגען בנימין, און האט פארגעשלאגן ער זאל זיין אויף זיין ארט.

ווען יהודה האט געזען אז יוסף וויל ארײנלייגן בנימין אין תפיסה, האט ער געברמלט א ברום וואס האט זיך געהערט פון דער ווייטקייט פון פיר הונדערט פעלקער, און חושים בן דן האט געהערט דאס ברום, און איז געשפרינגען פון לאנד כנען צו מצרים, און האט געברומט צוזאמען מיט יהודה. און פון דעם קראפט פון ברום זײנען אַרױסגעפאלן די צײן פון יוספס העלדן, און די איבעריקע שבטים האבן אױך געשטויסן די ערד און געמאכט 'תלמים תלמים', און װען יוסף האט געזען די צײכנס פון יהודה'ס כעס, װאס זײַנען געווען: טרערן וואס זענען געלאפן פון זײן רעכטן אױג. און זײנע האר װאס זײנען געװען נאענט צו זײן הארצן, האבן צעריסן זײַנע קלײדער און ארויס אינדרויסן, האט ער מורא געהאט, אז יהודה װעט אים טייטן, ההאט ער א טראק געטאן דעם שטײנערנעם זײל װאס ער איז אױף אים געזעסן, און אים געמאַכט פאר א כוואַליע פון שטײנער, װען יהודה האט געזען װאס יוסף האט געטאן צו אים. דער עמוד דער שטיין האט געזאגט אז ער איז א גיבור ווי אונז, האט ער פרובירט ארויסצוציען די שווערד פון איר שיד אבער עס איז אים נישט ארויסגעצויגן געווארן, ער האט געזאגט אוודאי איז ער א ירא שמים.

דעמאלט האט יוסף זיך שוין נישט אפגעהאלטן און האט אנטפלעקט צו זײן ברודער אז ער איז יוסף