רוי:חרן

חרן
Harran

מבני כוורת בחרן
מדינה	טורקיה
מחוז	דרום-מזרח אנטוליה
נפה	שנלאורפה
ראש העיר	מחמוט אוזיאבוז (מפלגת התנועה הלאומית)
תאריך ייסוד	האלף ה-7 לפנה"ס
שטח	879.7 קוואדראט קילאמעטער
גובה	137 מטרים
אוכלוסייה	‏
‑ בעיר	96,072 (2022)
‑ צפיפות	109.2 נפש לקוואדראט קילאמעטער (2022)
אזור זמן	UTC +3

חורבות אין חרן

חָרָן (אין טערקיש: Harran; אין אראביש: حران; אין סיריש: ܚܪܐܢ; כורדיש: Herran/حەڕان, אין פונקטליכע טראנסקריפציע: חראן) איז א אלטע שטאט אין שנלאורפה געגנט אין פראווינץ דרום-מזרח אנטוליה וואס איז אין דרום-מזרח טערקיי. די שטאט שטייט אויבן פון דער טייך בליח זינט די צייטן פון שומר און אכד. זי ווערט דערמאנט אין אשורישע דאקומענטן פון די 19'טע יארהונדערט בעפ"צ, און אין דאקומענטן פון מארי פון די 18'טע יארהונדערט בעפ"צ, ווי א צענטער פאר וואנדער שבטים מיטן נאמען בני ימין. היינט איז דא אין שטאט א ארכעאלאגישע פלאץ, און עס באזוכן דארט אסאך טוריסטן וואס ווילן זען די אמאליגע סארט לעבן און פון די בלאטע געביידעס. לויט אן אפציעלע אפשאצונג פון יארע 2022 האט איר באפעלקערונג זיך געציילט ביי די 96,072 איינוואוינער.

היסטאריע

צווישן די 16'טע יארהונדערט בעפ"צ ביז די 13'טע יארהונדערט בעפ"צ האט געוועלטיגט אין שטאט די מִיתָנִי קעניגרייך און זי איז געווען די צענטראלע און וויכטיגסטע שטאט אין צפון מעסאפאטאמיא (זעט אויך ארם נהריים). אין די תקופה האבן געוואוינט אין חרן די מערב שעמיים פעלקער. פונקט ווי אור, איז אויך חרן געווען אין די תקופה א גרויסע רעליגיעזע צענטער, און אין איר איז פארגעקומען א קולטור פון דינען די לבנה. זי איז אויך געווען באקאנט ווי א שטאט פון האנדל ביי די וועג פון די הענדלער נינוה-חרן-כרכמיש-חאלעב-דמשק-כנען.

ארום יאר 1270 בעפ"צ איז די שטאט אקופירט געווארן דורך שלמנאסר דער ערשטער קעניג פון אשור. ביי די תקופה ווען די אשור קעניגרייך האט אנגעהויבן אונטערצוגיין איז די שטאט קאנטראלירט געווארן דורך די אֲרָמִים, און מיטן זיך פארשטארקן פון זייער קעניגרייך זענען די אַשׁוּרִים צוריקגעקומען און עס צוריק איינגענומען. אין יאר 612 בעפ"צ, האט דער לעצטער אשורישער קעניג אשור-אובליט דער צווייטער אריבערגעפירט זיין הויפטשטאט קיין חרן, און דאס, נאך וואס די פריערדיגע הויפטשטאט נינוה איז אקופירט געווארן דורך די בבלים. נאכן פאלן פון די אשורישע קעניגרייך איז די שטאט געווען אונטער די רעגירונג פון בבל, און מיטן פאלן פון בבל ביים זעקסטן יארהונדערט בעפארן ציילן איז די שטאט אריבער צו די מַדִיישע און כַּשְׂדִישע רעגירונג.

בסביבות חרן נשתמר זכר לתקופת המקרא בשמות היישובים: תל תרח, תל נחר, שרג. בתל נחר עמדה, כנראה, עיר נחור, ואילו בתל תרח נשאר זכר למשפחת תרח, שככל הנראה הייתה מהמשפחות הידועות בסביבה ההיא. לפי רשימות בבליות מתקופת האבות מסתבר, שדרך חשובה הוליכה מדרום מסופוטמיה, מסביבות אור כשדים, עד לחרן, וממנה דרך כרכמיש וחלב לדמשק ולחצור שבארץ כנען.

חרן אין תורה

תרח, אביו של אברהם, השתקע בחרן לאחר שיצא מאור כַּשְׂדִּים. אברהם ואחיינו לוט נדדו מחרן לארץ כנען ואילו נחור אחיו נשאר בחרן. אברהם ראה בחרן את מולדתו, ולשם חזר עבד אברהם, כדי לחפש אישה ליצחק ושם נשא יעקב את נשותיו לאה ורחל, בנות לבן, נכד נחור, ואילך. לחרן ברח יעקב מפני עשו אחיו ושם נולדו ליעקב אחד-עשר מתוך שנים-עשר בניו שהיו לראשי שבטי ישראל. בעיר חרן ישבו ארמים, כפי שכתוב בתורה: וַיְהִי יִצְחָק, בֶּן-אַרְבָּעִים שָׁנָה, בְּקַחְתּוֹ אֶת-רִבְקָה בַּת-בְּתוּאֵל הָאֲרַמִּי, מִפַּדַּן אֲרָם, אֲחוֹת לָבָן הָאֲרַמִּי, לוֹ לְאִשָּׁה (בראשית כה, כ). בשפה החתית פדן (pēdan) פירושו 'מקום', מכאן ייתכן כי פדן-ארם פירושו מקום-ארם, כלומר מקום מושבם של הארמים, בני שבטו של אברהם.

יש המזהים את מקום מוצאו של אברהם בחורן ליד רמת הגולן המבוטא חַוְרָן ומסבירים את הבלבול בדמיון הפונולוגי של השמות.

דרויסנדע לינקס

• מידיע און בילדער איבער חרן אויף וויקיקאמאנס
• אפיציעלע וועבזייטל פון חרן
• די ארטיקל "חרן" פון האנציקלופדיה היהודית - דעת-מכללת הרצוג

רעפערענצן

טיילן פון דער בלאט זענען מעגליך איבערגעזעצט פון העברעאישער וויקיפעדיע
cc-by-sa 3.0 ערלויבעניש • אריגינעלער בלאט • ביישטייערער