רוי:פשעמישל
| ||||||||||||||||||||||||
פשעמישל (פּויליש: Przemyśl; אוקראיניש: Перемишль, פערעמישל) איז א שטאט אין מערב־גאליציע, היינט דרום־מזרח פוילן, מיט 66,756 איינוואוינער (יוני 2009). פשעמישל געפינט זיך אויפן סאן טייך נאנט צום גרענעץ מיט אוקראינע], 87 ק"מ מערב פון לעמבערג. זייט 1999 איז די שטאט אין דער אונטערקארפאטישער וואיעוואדעשאפט; פריער איז זי געווען די הויפטשטאט פון דער פשעמשלער וואיעוואדעשאפט.
פשעמישל האט די מעלה פון א לאנגער און רייכער היסטאריע צוליב זיין פלאצירונג אין שטח צווישן די בערג און דעם פלאכלאנד, מיט גרינגער טראנספארטאציע און פרוכטבארער ערד.
ביי דער צווייטער וועלט מלחמה האט פשעמישל געהאט א גרויסע געטא, מיט מער ווי 20,000 יידן; רוב זענען אומגעקומען אין דער חורבן אייראפע.
היסטאריע
אין ה'שי"ט האט מען געבויט די אלטע שול.
אין ה'תקל"ב, ביי דער ערשטער צעטיילונג פון פוילן, איז פשעמישל געווארן א טייל פון דער עסטרייכער אימפעריע. אין תרכ"א האט געבויט באנען צו פארבינדן די שטאט מיט קראקע צו מערב און לעמבערג צו מזרח. בשעת די קרימער מלחמה האבן די עסטרייכער געבויט א סעריע פעסטונגען, מיט ארומנעם 15 ק"מ, ארום דער שטאט.
אין דעם צענזוס פון תר"ע האט די שטאט געהאט 54,078 איינוואוינער, צווישן זיי 25,306 (46,8%) רוימישע קאטאליקן, 16,062 (29,7%)יידן און 12,018 (22,2%) גריכישע קאטאליקן.
יידישע היסטאריע
אין תרצ"ד האט רבי מרדכי שלום יוסף פרידמאן, סאדיגורער, זיך באזעצט אין דער שטאט. ער האט אויפגעשטעלט די "משיבת נפש" ישיבה; ער איז ארויף אין ארץ ישראל אין תרצ"ט קורץ פאר דער אינוואזיע פון פוילן.
צווישן די צוויי מלחמות האט די שטאט געהאט 11 יידישע צייטונגען, אויף יידיש, העברעיש און פויליש; צוויי יידיש־שפראך צייטונגען זענען דערשינען טאג טעגלעך.
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!