אייוועלט

'אידישע וועלט'(ivelt.com) איז א פארום וועבזייטל אויף די אידישע שפראך, געגרינדעט געווארן דורך חסידי'שע יונגעלייט וועלכע שטרעבן צו גיין אין די ערליכע וועגן פון זייערע עלטערן און מנהיגים, מיט'ן ציל אוועקצושטעלן א ריין ארט וואו היימישע אידן זאלן קענען פארברענגען אויף אן ערליכן שטייגער, און צו יעדע צייט טרעפן א גוט ווארט, מיטהאלטן נייעס און אנטוויקלונגען פון ארום די וועלט, ליינען א שטיקל היסטאריע, הנאה האבן פון א זאפטיגע ארטיקל, און געפינען עצות און הילף אויף יעדן הינזיכט פונעם לעבן.

אייוועלט לאגא

איבערזוכט

די "היימישע קרעטשמע" איז געגרינדעט געווארן אין יאר 2005, אלס א באזונדער פארום אפטיילונג, אויפ'ן היידפארק וועבזייטל דורך א באנוצער (ניק) גערופן קרעמער. אין יענע יארן זענען אמעריקאנער חסידישער יונגעלייט געווען היבש אקטיוו אויף היידפארק, בעיקר איבער די טעמעס אינערהאלב די חסידישע פאליטיק, וואס זענען געווען באזירט אויף לשון הרע און מחלוקות. דער ניק קרעמער האט דעריבער באשלאסן צו עפענען א ווינקל אין היידפארק וואס זאל זיין אוועקגעשטעלט אויף פארברענגען און שמועסן געשמאק, אן קיין צוטריט פאר מחלוקת און אנדערע אומגעוואונטשענע זאכן.

אין יאר 2006 איז געעפנט געווארן אן אייגענער וועבזייטל "היימישע קרעטשמע", דער אדמין פונעם סייט האט זיך גערופן מיט'ן ניק נאמען "arender". ער האט באזירט דעם סייט אויף די בחינם'דיגע PHPBB סאפטוועיר, און געעפנט אן אייגענעם דאמעין http://www.heimishekretchme.com/.

מיט א יאר שפעטער 2007 איז דער סייט איבערגעפרישט געווארן, מ'האט געטוישט דעם נאמען אויף "אידישע וועלט" און אריבערגעפירט צום דאמעין http://www.yiddishworld.com/. אין יענע צייט האט מען צוגעלייגט נאך טיילן צום וועבזייטל, אחוץ דעם פארום, עס האט פארמאגט נייעס און בילדער אפטיילונגען, און א וויקי.

אום יולי 21 2008 האט דער וועבזייטל געקראכט און דער גאנצער סערווער איז חרוב געגאנגען, עד היום איז נישט קלאר וואס איז געווען די סיבה דערצו, טייל שפעלאציעס זאגן אז ס'איז געווען אינערליכע סאבאטאזש. למעשה האט מען באוויזן א גרויס חלק דערפון צוריקצוברענגען. אין יענעם דעצעמבער האט מען אריבערגעפירט דעם סייט צו א נייעם איבערגעפרישטן פלאטפארמע, וואס האט בלויז פארמאגט דעם פארום אפטיילונג. זינט דאן האט מען איינגעפירט פארשידענע זיכערהייט מאסנאמען אז ס'זאל נישט נאכאמאל פאסירן.

אין יאר 2023 איז דער סייט אריבער א ריזיגער אפדעיט, אין צוזאמענהאנג מיט'ן רעוואלוציע קאמפיין, וואס האט ענטהאלטן פארשידענע פונקציעס צו מאכן באקוועמער דעם סייט, צווישן דעם א לייק קנעפל זיך צו באדאנקען פאר קאמענטארן וואס מען גלייכט.

תקנות און צענזור

די אידישע וועלט פארומס פארמאגט א רייע תקנות און רעגולאציעס, און עס ווערט געפירט מיט א שטרענגע צענזור, כדי דאס פלאץ זאל זיין אויסגעהאלטן על פי תורה און גלייכצייטיג באקוועם פאר אלע מיטגלידער. די תקנות זענען מחייב אלע באניצער פונעם סייט, און אויף א פארלעצונג קען מען ווערן אויסגעשפארט.

די תקנות נעמען אריין אז מען זאל נישט שרייבן איבער פריוואטע מענטשן, נישט אריינגיין אין שמועסן וואס גרעניצן זיך מיט לשה"ר און הלבנת פנים, נישט לייגן קיין בילדער פון פרויען, און אומאויסגעהאלטענע לינקס. די תקנות ווערן אינפארסירט דורך די מנהלים און אחראים אויפ'ן סייט. וואס פארמאגן די מעגליכקייט צו פארריכטן און פארמעקן תגובות, און אויסשפארן באנוצער.

דער סאמע קאנטראווערסיאלער תקנה איז אז אזויווי די פארוואלטער פון דעם פלאץ געהערן צו סאטמאר, דארף אלעס וואס ווערט געשריבן זיין אויסגעהאלטן לויט די שיטה פון הרה"ק מ'סאטמאר זי"ע. און ס'איז נישט ערלויבט צו שרייבן ציונות, שרייבן אויף העברעאיש, און באריכטן פאליטישע נייעס פון מדינת ישראל. גאר א שטארקע דגוש ווערט געלייגט זיך צו האלטן נוטראל און נישט זיך מישן אינערהאלב די מחלוקת פון חסידות'ן, ובפרט די סאטמארע פאליטיק. טראצדעם זענען כסדר פארהאן קעגנזייטיגע באשולדיגונגען אז די הנהלה איז גענויגט מער צו איין זייט.

טייל באנוצער קענען זיך צומאל אפרעדן אויף די שטרענגע צענזור אינפארסירונג, און עס קומט פאר כסדר'דיגע דעבאטעס מיט די מנהלים איבער דעם. אבער מערסטנס באנוצער זענען איינשטומיג אז עס מוז זיין א געוויסער צענזור צו האלטן דעם סייט אין די ראמען.

אין יאר תשע"ב האבן א צאל אקטיווע באנוצער פון אייוועלט, זייענדיג אויפגעברויזט אויף די שטרענגע צענזור, אפגעלאזט דעם סייט, און זענען אריבער צו אן אייגענעם פארום מיט'ן נאמען קאווע שטיבל. א פיל ווייניגער אקטיווער סייט, וואו עס איז ערלויבט צו לייגן בילדער פון נשים, און צו שרייבן ליבעראלע און אפיקורס'ישע געדאנקען, רוב היימישע פילטערס לאזן נישט קיין צוטריט דערצו.

אין יאר 2023 האבן עטליכע באנוצער וואס באלאנגען צו חסידי מהר"א מ'סאטמאר געהאלטן אז די הנהלה פירט זיך נישט יושר'דיג מיט זיי, און האבן געגרינדעט א נייעם פארום אידטיש, וואס איז ווייניגער שטרענג מיט צענזורירן די שמועסן ארום חסידות און פאליטיק. דער משומר פילטער וואס באלאנגט צו מהרי"י, טוט נישט ערלויבן צוטריט דערצו, דערפאר איז דער סייט געווענליך מער גענויגט מער צו צד מהר"א.

גילוי

גאר א הארבע פארצעלונג איז די נושא פון גילוי. אזויווי רוב באנוצער באהאלטן זייער אידענטיטעט און שרייבן אונטער א שלייער פון א ניק...

אייוועלט קאודס

במשך די יארן האבן זיך אנטוויקלט א צאל קאוד ווערטער וואס זענען בלויז פארשטענדליך פאר די אייוועלט באנוצער, און זענען נישט באנוצט אין די אלגעמיינע אידישע שפראך.

פאלגנד זענען א צאל קאודס פון די "אייוועלט שפראך" מיט זייערע טערמינען:

• תגובה - אזוי ווערט גערופן א פאוסט וואס עמיצער שרייבט אויף אייוועלט.
• אשכול - די תגובות זענען סארטירט אין אשכולות לויט די נושאים און ענינים.
• ניק - איז דער באנוצער-נאמען וויאזוי מען רופט זיך.
• צ"ק - אקראנים פאר "צום קעפל", ווען א שמועס פארפארט פונעם קעפל פונעם אשכול, און שרייבט עפעס וואס באציעט זיך צום קעפל, און נישט צום פריערדיגן שמועס.
• זיראנץ - א צאמשטעל פון "זערא טאלעראנץ". דער באגריף איז געשאפן געווארן דורכ'ן מנהל יאנאש, און ווערט באנוצט צו באצייכענען אן אשכול וואס ווערט שטרענגער אינפארסירט ווי אין אלגעמיין.
• אישי - א פריוואטע מעסעזש.
• מחישי - א מעסעזש וואס מען באקומען פונעם אחראי, ווען עפעס וואס מ'האט געשריבן ווערט פארמעקט. צאמשטעל פון "מחיקה אישי".
• גילוי - אנפלעקן די אידענטיטעט פון א ניק.
• אהאנגז"א - א פאפולערע אשכול מיט'ן קעפל "איך האב אייך נאר געוואלט זאגן אז:".

פאפולערע ניקס

יעדע שטיק צייט זענען פארהאן געוויסע באנוצער וואס מאכן זיך גאר באקאנט, און זענען גאר פאפולער אויף אייוועלט. פאלגנד זענען א צאל פאפולערע באנוצער אויפ'ן סייט.

• לכאורה - פון די מערסט איבערגעגעבענע מנהלים אויפ'ן סייט. ער האט זיך איינגעשריבן אום אקטאבער 20, 2009, אבער איז שוין געווען אויפ'ן סייט מיט אן אנדערע ניק נאך פון די היידפארק יארן. ער שרייבט גאר אסאך אין די "איך האב אייך נאר געוואלט זאגן אז:" אשכול, וואס ער באצייכנט אלס זיין פריוואטער טוויטער אקאונט. און איז שטארק באוואוסט מיט זיינע פאפולערע טאגביכער.
• וויכטיג מאכער - דער סייט אדמין, וואס באפאסט זיך מיט אלע טעכנישע אנגעלעגנהייטן פונעם סייט, גאר א געשמאקער ענערגישער אינגערמאן, וואס קניפט אן א קשר מיט פולע באנוצער.
• קנאפער ידען - ווערט באצייכנט אלס דער שר החסד, ער פארמאגט שוין איבער 20,000 תגובות, און וועט ארויסהעלפן סיי וועמען און סיי ווען, מיט ברענגען נוצבארע אינפארמאציע און צוצייכענען ידיעות און מראי מקומות.
• ליפא שמעלצער - דער פאפולער בעל מנגן האט געעפנט אויף ניק אויף אייוועלט אום ??, און אדרעסירט די קריטיק וואס איז געלופטערט געווארן אויף אייוועלט איבער זיין אלבום.
• אברהם ליב בורשטין - א געשמאקער ירושלימ'ער אידל וואס איז ארויפגעקומען מיט זיין פולער אידענטיטעט, און לאזט זיך הערן מיט א געשמאקע חן.
• אליעזר קרויס - דער רעדנער און דעבאטירער פון קול מבשר. איז אקטיוו בעיקר אין די אשכול ארום זיינע שמועסן.