אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:רבי מאיר שמחה הכהן"

קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
צייכן: רויע רעדאגירונג
אין תקציר עריכה
צייכן: רויע רעדאגירונג
שורה 65: שורה 65:


==השקפות==
==השקפות==
אין איינע פון זיינע באוואוסטע אויסדרוקן האט ער געווארנט די מענטשן וואס האבן געלעבט מיט דעם געדאנק אז "בערלין איז ירושלים", און געזאגט אז א "רוח סערה וסופה" וועט זיי אויסרייסן פון זייער מקום — א נבואה וואס איז געווארן מקוים בערך צען יאר נאך זיין פטירה ביי די צווייטע וועלט מלחמה.
ר׳ מאיר שמחה האָט אויסגענוצט זיין "משך חכמה" ווי אַ פּלאַטפאָרמע צו באַטראַכטן, קריטיקירן און באַקעמפן וואָס ער האָט געזען ווי אַנטי-תורה ווערטן וואָס האָבן דורכגעדרונגען זיין צייט און אָרט. ער האָט אויך פאַרשפּרייט אידעאַלן און אידעאָלאָגיעס, וואָס האָבן קאָנטראַדיקטירט די פאַרשידענע מיינונגען אין זיין געזעלשאַפט{{הערה|Steinmetz, 2022, 60.}}.
 
אין איינע פון זיינע באוואוסטע אויסדרוקן האט ער געווארנט די מענטשן וואס האבן געלעבט מיט דעם געדאנק אז "בערלין איז ירושלים", און געזאגט אז א "רוח סערה וסופה" וועט זיי אויסרייסן פון זייער מקום — א "נבואה" וואס איז געווארן מקוים בערך צען יאר נאך זיין פטירה ביי די צווייטע וועלט מלחמה.


רבי מאיר שמחה איז געווען אַ שטאַרקער שטיצער פון די ישוב אין ארץ ישראל און האָט באַגריסט די [[באלפור דעקלעראציע]] מיט ענטוזיאַזם. ער האָט אָנטייל גענומען אין פייערונגען פאַר דער באַלפור דעקלאַראַציע "אָן קיין צווייפל"{{הערה|רבינר, עמ' קס; Steinmetz, 2022, 71–72.}}. ער האָט געשריבן אַ בריוו, וואָס האָט אָנגעמוטיקט צו שטיצן דעם קרן היסוד פאַר דעם ישוב אין ארץ ישראל, כאָטש ער האָט נישט עקספּליציט דערמאָנט די ציוניסטישע אָרגאַניזאַציע.
רבי מאיר שמחה איז געווען אַ שטאַרקער שטיצער פון די ישוב אין ארץ ישראל און האָט באַגריסט די [[באלפור דעקלעראציע]] מיט ענטוזיאַזם. ער האָט אָנטייל גענומען אין פייערונגען פאַר דער באַלפור דעקלאַראַציע "אָן קיין צווייפל"{{הערה|רבינר, עמ' קס; Steinmetz, 2022, 71–72.}}. ער האָט געשריבן אַ בריוו, וואָס האָט אָנגעמוטיקט צו שטיצן דעם קרן היסוד פאַר דעם ישוב אין ארץ ישראל, כאָטש ער האָט נישט עקספּליציט דערמאָנט די ציוניסטישע אָרגאַניזאַציע.
שורה 72: שורה 74:
  "כעת הסבה ההשגחה אשר באספת הממלכות הנאורות בסאן רעמא, ניתן צו אשר ארץ ישראל תהיה לעם ישראל, וכיון ש'סר פחד השבועות' וברישיון המלכים, קמה מצוות ישוב ארץ ישראל ששקולה כנגד כל מצוות שבתורה למקומה. ומצוה על כל איש לסייע בכל יכלתו לקיים מצוה זו…"
  "כעת הסבה ההשגחה אשר באספת הממלכות הנאורות בסאן רעמא, ניתן צו אשר ארץ ישראל תהיה לעם ישראל, וכיון ש'סר פחד השבועות' וברישיון המלכים, קמה מצוות ישוב ארץ ישראל ששקולה כנגד כל מצוות שבתורה למקומה. ומצוה על כל איש לסייע בכל יכלתו לקיים מצוה זו…"


ער האָט אָפּגעוואָרפן דעם בוכשטעבליכן פאַרשטענדעניש פון די "[[שלש שבועות|דריי שבועות]]" (נישט ארויפצוגיין מיט קראַפט קיין ארץ ישראל), טענה'נדיג אַז די באַלפור דעקלאַראַציע האָט אנולירט די שבועה, ווייל די פעלקער פון דער וועלט שטימען איצט צו צו דער אידישער ישוב. וועגן זיינע נואַנסירטע מיינונגען, איז ער נישט געווען אָנגעשלאָסן אין קיין פּאָליטישע ציוניסטישע (מזרחי) אָדער אַנטי-ציוניסטישע (אגודת ישראל) אָרגאַניזאַציעס{{הערה|Steinmetz, 2022, 74.}}. ער איז געווען א חובב ציון, אָבער נישט קיין פּאָליטישער ציוניסט{{הערה|רי"א ציטראן אין זיין הספד שילדערט ר' מאיר שמחה אלס א "חובב ציון אמתי": רבינר, עמ' רלג.}}. ער האָט זיך געקעגנגעשטעלט ריין סעקולאַרן נאַציאָנאַליזם; ער האָט געגלייבט, אַז ליבע צו ארץ ישראל קומט פון הייליגקייט און תורה, און נישט פון אַ נאַציאָנאַליזם נוסח פראַנקרייך.
ער האָט אָפּגעוואָרפן דעם בוכשטעבליכן פאַרשטענדעניש פון די "[[שלש שבועות|דריי שבועות]]" (נישט ארויפצוגיין מיט קראַפט קיין ארץ ישראל), טענה'נדיג אַז די באַלפור דעקלאַראַציע האָט אנולירט די שבועה, ווייל די פעלקער פון דער וועלט שטימען איצט צו צו דער אידישער ישוב. צוליב זיינע נואַנסירטע מיינונגען, איז ער נישט געווען אָנגעשלאָסן אין קיין פּאָליטישע ציוניסטישע (מזרחי) אָדער אַנטי-ציוניסטישע (אגודת ישראל) אָרגאַניזאַציעס{{הערה|Steinmetz, 2022, 74.}}. ער איז געווען א חובב ציון, אָבער נישט קיין פּאָליטישער ציוניסט{{הערה|רי"א ציטראן אין זיין הספד שילדערט ר' מאיר שמחה אלס א "חובב ציון אמתי": רבינר, עמ' רלג.}}. ער האָט זיך געקעגנגעשטעלט ריין סעקולאַרן נאַציאָנאַליזם; ער האָט געגלייבט, אַז ליבע צו ארץ ישראל קומט פון הייליגקייט און תורה, און נישט פון אַ נאַציאָנאַליזם נוסח פראַנקרייך.
*{{עיה|1=⁨⁨דאס ווארט (ווילנא)|2=dosvortvilnius|4=א בריוו פון הגאון ר' מאיר שמחה זצ"ל וועגן ישוב ארץ ישראל|5=19261022|6=10}}
*{{עיה|1=⁨⁨דאס ווארט (ווילנא)|2=dosvortvilnius|4=א בריוו פון הגאון ר' מאיר שמחה זצ"ל וועגן ישוב ארץ ישראל|5=19261022|6=10}}


ער האָט אָנטייל גענומען אין די פריע שטאפּלען פון אגודת ישראל. זיין נואַנסירטער צוגאַנג האָט געמיינט, אַז ער האָט נישט פּאַסיק געהאַט אין דעם לאַגער פון די פירנדיקע רבנים פון אגודת ישראל.
ער האָט אָנטייל גענומען אין די פריע שטאפּלען פון אגודת ישראל. זיין נואַנסירטער צוגאַנג האָט געמיינט, אַז ער האָט נישט פּאַסיק געהאַט אין דעם לאַגער פון די פירנדיקע רבנים פון אגודת ישראל.


ביי דער [[רבנישע קאמיסיע|1910 פעטערבורגער רבנישער קאָנפערענץ]] איז רבי מאיר שמחה געווען דער פירער פון דער פאַקציע, וואָס האָט געשטיצט דעם געדאַנק, אַז רבנים זאָלן לערנען די רוסישע שפּראַך. ער האָט געגלייבט, אַז דאָס וועט פאַראייניגן די ראָלן פון "קרוין-רב" און "גייסטישער רב". ער אַליין האָט נישט געקענט רוסיש.
ביי דער [[רבנישע קאמיסיע|1910 פעטערבורגער רבנישער קאָנפערענץ]] איז רבי מאיר שמחה געווען דער פירער פון דער פאַקציע, וואָס האָט געשטיצט דעם געדאַנק אַז רבנים זאָלן לערנען די רוסישע שפּראַך. ער האָט געגלייבט, אַז דאָס וועט פאַראייניגן די ראָלן פון "קרוין-רב" און "גייסטישער רב". דאָס האָט אים געבראַכט אין קאָנפליקט מיט אַנדערע גדולי הדור, ווי ר׳ חיים סאָלאָווייטשיק און דער חפץ חיים. ר' מאיר שמחה זעלבסט האָט נישט געקענט רוסיש.


רבי מאיר שמחה איז געבליבן ווייט פון דער מוסר-באַוועגונג דורכאויס זיין גאַנצן לעבן, אונטער דער איינפלוס פון זיין רבי'ן רבי משה דאַנישעווסקי{{הערה|[https://rabbimeirbaalhaneis.com/Rabbi%20Moshe%20Danishevsky.asp Biography of Rabbi Moshe Danishevsky and his relationship to the Rabbi Meir Baal Haneis charity in Israel]}}.
רבי מאיר שמחה איז געבליבן ווייט פון דער מוסר-באַוועגונג דורכאויס זיין גאַנצן לעבן, אונטער דער איינפלוס פון זיין רבי'ן רבי משה דאַנישעווסקי{{הערה|[https://rabbimeirbaalhaneis.com/Rabbi%20Moshe%20Danishevsky.asp Biography of Rabbi Moshe Danishevsky and his relationship to the Rabbi Meir Baal Haneis charity in Israel]}}.
===הלכה'שע מעטאָדאָלאָגיע===
ר׳ מאיר שמחה איז געווען אייגנארטיג אין זיין באַניץ פון [[מדרש]]ים אלס אַ לעגיטימע געצייג צו אַנטוויקלען הלכה, אַפילו אין פאַלן וואָס זענען געווען אינדרויסן פון רמב"ם׳ס קלאָרע גרעניצן אָדער וואָס האָבן געפעלט קלאָרע הלכה'שע נאָרמען. דאָס איז געווען גאָר אומגעווענליך פאַר אַ פּוסק אין זיין תקופה{{הערה|1=https://seforimblog.com/2012/12/midrashic-exegesis-and-biblica/}}. ער האָט אָפּגעוואָרפן פאָרמאַליסטישן פּילפול און "חילוקי חילוקים" צוליב אַן עשענשאַליסטישן און נישט-פאָרמאַליסטישן צוגאַנג צו פּראַקטישער הלכה{{הערה|1=Cohen, 2016: xvii}}. ער האָט אויך באַטאָנט דעם מענטשליכן נאַטור אין הלכה'שע באַשלוסן, לייגנדיג אַ גרונט-ניוואָ פאַר מצוות{{הערה|1=Cohen, 2016: 91}}.


ער האָט געהאלטן אַ מעסיגן שטאַנד איבער גוטע באַציאונגען מיט גוים. זיינע פּסקים האָבן אָפט פאַרלייכטערט אידיש-גויאישע אינטעראַקציעס, וואָס האָט געפירט צו קריטיק פון געוויסע פּוסקים{{הערה|1=Cohen, Yitshak, "[https://ssrn.com/abstract=2742100 Rabbi Meir Simcha of Dvinsk and His Attitude Toward Gentiles]. ''REVIEW OF RABBINIC JUDAISM'' 17: 218–251 (2014); idem, ''The Unique Judicial Vision of Rabbi Meir Simcha of Dvinsk'': 120–159.}}.
ער האָט געהאלטן אַ מעסיגן שטאַנד איבער גוטע באַציאונגען מיט גוים. זיינע פּסקים האָבן אָפט פאַרלייכטערט אידיש-גויאישע אינטעראַקציעס, וואָס האָט געפירט צו קריטיק פון געוויסע פּוסקים{{הערה|1=Cohen, Yitshak, "[https://ssrn.com/abstract=2742100 Rabbi Meir Simcha of Dvinsk and His Attitude Toward Gentiles]. ''REVIEW OF RABBINIC JUDAISM'' 17: 218–251 (2014); idem, ''The Unique Judicial Vision of Rabbi Meir Simcha of Dvinsk'': 120–159.}}.