מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
3,951
רעדאגירונגען
אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אמרפל"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
צונויפגיסן רעפערענצן, החלפות (קליין)
אין תקציר עריכה |
(צונויפגיסן רעפערענצן, החלפות (קליין)) |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|קעניג פון שנער דערמאנט אין בראשית פרק יד}} | {{דעסקריפציע|קעניג פון שנער דערמאנט אין בראשית פרק יד}} | ||
[[טעקע:Tempesta Abraham Makes the Enemies Flee Who Hold His Nephew.jpg|220px| | [[טעקע:Tempesta Abraham Makes the Enemies Flee Who Hold His Nephew.jpg|220px|קליין|שמאל|[[אברהם]] באזיגט די פיר קעניגן, אילוסטראציע פון [[אנטאניא טעמפעסטא]], יאר 1613]] | ||
'''אַמְרָפֶל מלך שִׁנְעָר'''{{הערה|אין תרגום השבעים: Ἀμαρφάλ "אַמַרְפַל"}} ווערט דערמאנט אין {{תנ"ך|בראשית|יד|לאנג=יא}} אלס איינער וואס האט אנטיילגענומען ביי דער מלחמה אין עמק השידים. די פיר קעניגן, אמרפל, אריוך, כדרלעמר, און תדעל האבן זיך פאראייניגט צו אונטערדריקן אן [[אויפשטאנד]] פון פינף קעניגן פון [[כיכר הירדן]] וואס האבן ווידערגעשפעניגט אין כדרלעמר אין די צייטן פון [[אברהם אבינו]]. | '''אַמְרָפֶל מלך שִׁנְעָר'''{{הערה|אין תרגום השבעים: Ἀμαρφάλ "אַמַרְפַל"}} ווערט דערמאנט אין {{תנ"ך|בראשית|יד|לאנג=יא}} אלס איינער וואס האט אנטיילגענומען ביי דער מלחמה אין עמק השידים. די פיר קעניגן, אמרפל, אריוך, כדרלעמר, און תדעל האבן זיך פאראייניגט צו אונטערדריקן אן [[אויפשטאנד]] פון פינף קעניגן פון [[כיכר הירדן]] וואס האבן ווידערגעשפעניגט אין כדרלעמר אין די צייטן פון [[אברהם אבינו]]. | ||
== אין דער תורה און חז"ל == | == אין דער תורה און חז"ל == | ||
| שורה 14: | שורה 14: | ||
==אידענטיטעט== | ==אידענטיטעט== | ||
[[טעקע:Brockhaus and Efron Jewish Encyclopedia e2 336-0.jpg|קליין|לינקס|טעקסט=אמרפל אין דזשואיש ענציקלאפעדיע|שניצונג פון חמורבי, איינער פון די השערות צום אידענטיטעט פאר אמרפל]] | [[טעקע:Brockhaus and Efron Jewish Encyclopedia e2 336-0.jpg|קליין|לינקס|טעקסט=אמרפל אין דזשואיש ענציקלאפעדיע|שניצונג פון חמורבי, איינער פון די השערות צום אידענטיטעט פאר אמרפל]] | ||
אמרפל פלעגט געווענליך אידענטיפיצירט ווערן מיט כאַמוראַבי, א מאכטפאלער אימפעראטור וואס האט געקעניגט אין [[בבל]] פון 1792 פצ"ר ביז זיין טויט אין 1750 פצ"ר. דער מיינונג איז שוין אויפגעברעגנט געווארן דורך ע. שראדער אין 1888{{הערה|כיוון=שמאל|''[https://archive.org/details/cuneiforminscrip02schr Cuneiform Inscriptions and the Old Testament],'' vol II (1888), pp 299ff }}. דאס שטימט מיט'ן טיטל "מלך שנער", לויט ווי עס קומט אויס פון די פסוקים אין [[פרשת נח]], אז בבל א שטאט איז אין "ארץ שנער"{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|י|י}}.}}, און שנער איז דער אריגינעלער נאמען פון בבל{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יא|ב|ט}}.}}, און אונקלוס טייטשט טאקע אז שנער דא איז בבל. | אמרפל פלעגט געווענליך אידענטיפיצירט ווערן מיט כאַמוראַבי, א מאכטפאלער אימפעראטור וואס האט געקעניגט אין [[בבל]] פון 1792 פצ"ר ביז זיין טויט אין 1750 פצ"ר. דער מיינונג איז שוין אויפגעברעגנט געווארן דורך ע. שראדער אין 1888{{הערה|כיוון=שמאל|''[https://archive.org/details/cuneiforminscrip02schr Cuneiform Inscriptions and the Old Testament],'' vol II (1888), pp 299ff }}. דאס שטימט מיט'ן טיטל "מלך שנער", לויט ווי עס קומט אויס פון די פסוקים אין [[פרשת נח]], אז בבל א שטאט איז אין "ארץ שנער"{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|י|י}}.}}, און שנער איז דער אריגינעלער נאמען פון בבל{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יא|ב|ט}}.}}, און אונקלוס טייטשט טאקע אז שנער דא איז בבל. | ||
מער מאדערנע פארשער שלאגן דאס אפ, ווייל עס וואלט ווען געדארפט זיין "עמרפ", מיט אן ע' אין אנהייב און אן קיין ל' צום סוף, אזוי ווי עס ערשיינט אין די דאקומענטן פון אוגאַריט. אזוי אויך שטימט נישט דאס אז מלך עילם שטייט אין שפיץ פון דער קאאליציע, נישט דער גרויסער כאמוראבי. פארהאן וואס ערקלערן דער אויסלייג אין דער תורה, אז עס איז א ווייניגער-באקאנטער ווערסיע פון כאמוראבי'ס נאמען, "כאמוראבי-אל", און עס איז געבויט פון אן טראנסקריפציע פון דער סעמיטישער ווערסיע פון זיין נאמען צו אקאדיש, וועלכע האט נישט געהאט קיין ע' קלאנג, און דערפאר איז עס געווארן אמרפל{{הערה| | מער מאדערנע פארשער שלאגן דאס אפ, ווייל עס וואלט ווען געדארפט זיין "עמרפ", מיט אן ע' אין אנהייב און אן קיין ל' צום סוף, אזוי ווי עס ערשיינט אין די דאקומענטן פון אוגאַריט. אזוי אויך שטימט נישט דאס אז מלך עילם שטייט אין שפיץ פון דער קאאליציע, נישט דער גרויסער כאמוראבי. פארהאן וואס ערקלערן דער אויסלייג אין דער תורה, אז עס איז א ווייניגער-באקאנטער ווערסיע פון כאמוראבי'ס נאמען, "כאמוראבי-אל", און עס איז געבויט פון אן טראנסקריפציע פון דער סעמיטישער ווערסיע פון זיין נאמען צו אקאדיש, וועלכע האט נישט געהאט קיין ע' קלאנג, און דערפאר איז עס געווארן אמרפל{{הערה|שם=עולםאנצמ|[[#ארצי|ארצי]], 1993; [[#מייזלר|מייזלר]], אמרפל}}. | ||
אנדערע זעען אין "אמרפל" א טראנסקריפציע פון אנדערע אקאדישע נעמען, ווי אַמורו-אַפיל אדער אַמור-פי-איל, אבער קעניגן מיט אזאנע נעמען זענען אומבאקאנט. צווישן פארשער זענען אויך דא וואס ווילן זאגן אז "שנער" דא איז נישט בבל, נאר שאַנכאַר וואס איז מער צפון-צו{{הערה| | אנדערע זעען אין "אמרפל" א טראנסקריפציע פון אנדערע אקאדישע נעמען, ווי אַמורו-אַפיל אדער אַמור-פי-איל, אבער קעניגן מיט אזאנע נעמען זענען אומבאקאנט. צווישן פארשער זענען אויך דא וואס ווילן זאגן אז "שנער" דא איז נישט בבל, נאר שאַנכאַר וואס איז מער צפון-צו{{הערה|שם=עולםאנצמ}}. אנדערע אידענטיפיצירן אים מיט איבאַל-פי-על (Ibal‑pi‑el) דער צווייטער, קעניג פון אשנונא{{הערה|כיוון=שמאל|Micael Roaf, '''Cambridge Atlas of Archaeology''' - king lists p.111 and pp.108-123.|כיוון=שמאל}}, אַמאַר-סין (Amar‑Sin), דער דריטער קעניג פון דער דריטער דינאסטיע אין אור{{הערה|כיוון=שמאל|1={{cite book|last=Rohl|first=David|title=The Lords of Avaris|date=2010|publisher=Random House|page=294}}|כיוון=שמאל}}, אדער אַמוט-פי-על (Amut‑pi‑el) קעניג פון קאַנטאַ{{הערה|כיוון=שמאל|{{cite book |title=The City of Babylon: A History, c. 2000 BC – AD 116 |last=Dalley |first=Stephanie |publisher=Cambridge University Press |year=2021 |isbn=978-1-107-13627-4 |page=320 |url=https://books.google.com/books?id=TMsvEAAAQBAJ&pg=PA320}}}}. [[יוסף בן מתתיהו]] שרייבט אז די פיר קעניגן, אריינגערעכנט אריוך, זענען געווען [[אשור]]'ישער גענערעלער{{הערה|{{יוספוס|קדמוניות היהודים|א|ט}}}}. | ||
==דרויסנדיגע לינקס== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||
* {{אנצ יהודית|1440-amraphel|Amraphel}} | * {{אנצ יהודית|1440-amraphel|Amraphel}} | ||
* [https://www.bhol.co.il/forums/topic.asp?cat_id=24&topic_id=1154938&forum_id=1364 מי היה אמרפל מלך שנער?] אין "[[עצור כאן חושבים]]" פאָרום | * [https://www.bhol.co.il/forums/topic.asp?cat_id=24&topic_id=1154938&forum_id=1364 מי היה אמרפל מלך שנער?] אין "[[עצור כאן חושבים]]" פאָרום | ||
== ביבליאגראפיע == | |||
*{{אנקער|ארצי|פנחס ארצי, '''עולם התנ"ך: בראשית''', תל אביב, דוידזון עתי, 1993, עמ' 103.}} | |||
*{{אנקער|מייזלר|בנימין מייזלר, "אמרפל", '''אנציקלופדיה מקראית''' א, עמוד 449}} | *{{אנקער|מייזלר|בנימין מייזלר, "אמרפל", '''אנציקלופדיה מקראית''' א, עמוד 449}} | ||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||