אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:פויפסט"

רוי:פויפסט (זעט מקור)

רעוויזיע פון 00:30, 28 אפריל 2025

1,550 בייטן צוגעלייגט , פֿאַר 7 חדשים

קיין רעדאגירונג באמערקונג

בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן

46,362

רעדאגירונגען

@@ שורה 1: / שורה 1: @@
 {{דעסקריפציע|הויפּט פון די קאטוילישע קירכע}}
+[[טעקע:Avignon, Palais des Papes depuis Tour Philippe le Bel by JM Rosier.jpg|קליין|פּאלאץ פון די פּויפּסטן אין אַוויניאָן, פראנקרייך]]
 דער '''פּויפּסט''' (אלטערנאטיווע פארמען '''פּויפּס''', '''פּויבסט''', '''פּאַפּסט'''{{הערה|ווי דער דייטשער papst.}} און '''פּאַבסט''') איז דער טיטל פון דעם [[בישאף|בישאָף]] פון [[רוים]], וואס ווערט גערעכנט ווי דער פירער פון דער [[קאטוילישע קירכע|רוימישער קאַטוילישער קירכע]], די גרעסטע פון די דריי הויפּט צווייגן פון [[קריסטנטום]]. דער טיטל "פּויפּסט" שטאמט פון לאטייניש "papa", וואס קומט פון גריכיש "pappas", וואס מיינט "טאטע". אין העברעאיש ווערט דער טיטל גערופן '''אֲפִּיפְיוֹר''', וואס שטאמט פון לשונות אין משנה און גמרא{{הערה|[https://benyehuda.org/dict/24412/38338 אֲפִיפִיוֹר – מילון העברית הישנה והחדשה] / אליעזר בן־יהודה – פרויקט בן־יהודה; [[:he:אפיפיור#אטימולוגיה|המכלול העברי, ערך אפיפיור]], § אטימולוגיה.}}; אין פילע אלטע ספרים איז ער באטיטלט '''פפא'''.
 אין דער רוימיש-קאטוילישער קירכע ווערט דער פּויפּסט פאררעכנט אלס דער נאכפאלגער פון [[סעינט פעטער|סעינט פּעטער]], וואס איז געווען דער הויפּט פון די צוועלף אַפּאָסטאָלן (שליחים) פון [[אותו האיש|ישו]] און ווערט גערעכנט ווי דער ערשטער בישאָף פון רוים. אלס דער בישאָף פון רוים, ווערט דער פּויפּסט געזען צו האבן פולע און העכסטע יוריסדיקציע איבער דער אוניווערסאלער קירכע אין ענינים פון גלויבן און מאראל, ווי אויך אין קירכליכער דיסציפּלין און רעגירונג.
+פּויפּסט און אידן האבן געהאט א לאנגע און קאמפּליצירטע געשיכטע, אפט אנגעפילט מיט שפּאנונג און קאנפליקט. די באציאונגען צווישן די פירער פון דער רוימישער קאַטוילישער קירך און דעם אידישן פאָלק האָבן זיך געטוישט איבער די יאָרהונדערטער, רעפלעקטירנדיג טעאלאגישע, פּאליטישע און סאציאלע פאקטארן.
 ==היסטאריע און באציאונג צו אידן==
@@ שורה 10: / שורה 13: @@
 די געשיכטע פון די באציאונגען צווישן די פּויפּסטן און די אידן איז לאנג און קאמפּליצירט. די רוימישע קירכע האט נישט געהאט קיין יוריסדיקציע איבער מענטשן וואס זענען נישט געטויפט געווארן. אבער די פּויפּסטן האבן אפט גענומען א שטעלונג צו די פּאליטישע, קאמערציעלע און סאציאלע באדינגונגען אונטער וועלכע אידן האבן געוואוינט אין קריסטליכע שטאַטן. אלס הערשער פון די פּויפּסטליכע שטאַטן האבן די פּויפּסטן אויך געהאט די רעכט צו געזעצגעבן וועגן דעם סטאטוס פון זייערע אידישע אונטערטאנען{{הערה|שם=JE|{{אנצ יהודית|12273-popes-the|Popes, the|Gotthard Deutsch, Joseph Jacobs}}}}.
-די באציאונגען האבן זיך געטוישט איבער די יאָרהונדערטער, פון תקופות פון שוץ קעגן געוואַלדטאטן און געצוואונגענע טבילה צו תקופות פון שטרענגע באַגרעניצונגען און פארפאלגונגען, ווי די איינפירונג פון די געטאס און די פארברענונג פון דעם תלמוד. טייל פּויפּסטן האבן אויך ארויסגעגעבן בולעס קעגן בלוט־בלבולים.
+די באציאונגען האבן זיך געטוישט איבער די יאָרהונדערטער, פון תקופות פון שוץ קעגן געוואלדטאטן און געצוואונגענע טויפונגען צו תקופות פון שטרענגע באַגרעניצונגען און פארפאלגונגען, ווי די איינפירונג פון די געטאס און די פארברענונג פון דעם תלמוד. טייל פּויפּסטן האבן אויך ארויסגעגעבן בולעס קעגן בלוט־בלבולים.
 ===פריע פּויפּסטן===
@@ שורה 25: / שורה 28: @@
 ===768–1046===
 ===מיטל אלטער===
-אין די מיטל־אלטער האבן די פּויפּסטן געהאט א פארצווייגטע געשיכטע פון באַציאונגען מיט אידן. טייל פּויפּסטן, ווי קאליקסטוס דער צווייטער (1119-1124), האבן ארויסגעגעבן בולעס וואס האבן פארדאמט געצוואונגענע טבילה און אקטן פון געוואלדטאטן קעגן אידן.
+אין די מיטל־אלטער האבן די פּויפּסטן געהאט א פארצווייגטע געשיכטע פון באַציאונגען מיט אידן.
+אין 1120 האט [[קאליקסטוס דער צווייטער]] (1119–1124) אַרויסגעגעבן דעם שוץ-בולע, Constitutio pro Judaeis, וואס האט אנגעהויבן מיט די ווערטער פון גרעגארי דער גרויסער Sicut Judaeis און פארדאמט אלע סארטן רדיפות אויף אידן אין קלארע ווערטער{{הערה|[[https://elishevabaumgarten.wixsite.com/beyond-the-elite/single-post/2017/08/27/האפיפיור-והיהודים-בימי-הביניים][האפיפיור והיהודים בימי הביניים]]}}. פאר דורות ווייטער, איז דער בולע פילע מאָל איבערגעדרוקט געווארן דורך פּויפּסטן גלייך נאכדעם ווי זיי זענען ארויף אויף דעם טראן, אויף די בקשה פון די אידישע קהילות און ווארשיינליך האבן זיי אויך געגעבן מתנות דערמיט. במשך דריי הונדערט יאר איז דער בלאט ווידער-ארויסגעגעבן געווארן 21 מאל.
 ווען בנימין מטודילה איז געקומען קיין רוים ארום 1165, האט ער געפונען די אידן לעבן מיט פרידן און רואיגקייט. דער פּויפּסט אלעקסאנדער דער דריטער האט אויף זיי געהאט אזא גינסטיג אויג, אז ער האט באפרייט די צוויי הונדערט אידישע איינוואוינער פון שטאָט רוים פון אלע שטייערן. ער האט באשטימט פון צווישן די אידן משרתים, און דער גרעסטער פון זיי איז געווען רבי יחיאל, א יונגער מאן, א שיינער אויסזען און א מאן מיט פארשטאנד, וואס דער פּויפּסט האט אים באשטימט איבער זיין הויזגעזינט און אלץ וואס ער האט געהאט. יחיאל איז דער אייניקל פון רבינו נתן, דער מחבר פון ספר הערוך{{הערה|