אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דצ"ך עד"ש באח"ב"

769 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 7 חדשים
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
שורה 5: שורה 5:
| מקור = {{שיתופתא|1=Pesach_Haggadah/,_Magid,_The_Ten_Plagues?selectedunittext=16|2=הגדה של פסח, מגיד}}
| מקור = {{שיתופתא|1=Pesach_Haggadah/,_Magid,_The_Ten_Plagues?selectedunittext=16|2=הגדה של פסח, מגיד}}
}}[[טעקע:National Library of Israel, Rothschild Haggadah 2861723 486098.jpg|קליין|די [[צען מכות]] געמאלן אין די [[ראטשילד הגדה]], 1450]]
}}[[טעקע:National Library of Israel, Rothschild Haggadah 2861723 486098.jpg|קליין|די [[צען מכות]] געמאלן אין די [[ראטשילד הגדה]], 1450]]
די ווערטער '''דצ"ך עד"ש באח"ב''' זענען אנגעגעבן אלס [[סימנים (ש"ס)|סימנים]] פאר די [[צען מכות]] דורך [[רבי יהודה]] אין די [[הגדה של פסח]] ביי מגיד, נאכ'ן אויסרעכענען די צען מכות.
די ווערטער '''דצ"ך עד"ש באח"ב''' זענען אנגעגעבן אלס [[סימנים (ש"ס)|סימנים]] פאר די [[צען מכות]] דורך [[רבי יהודה]] אין די [[הגדה של פסח]] ביי מגיד, נאכ'ן אויסרעכענען די צען מכות{{הערה|אויך אין {{ספרי|1=דברים|4=שא}}, מדרש תנאים דברים כ"ו.}}.
די סימנים אנטהאלטן די [[ראשי תיבות]] פון די מכות: '''ד'''ם, '''צ'''פרדע, '''כ'''ינים; '''ע'''רוב, '''ד'''בר, '''ש'''חין; '''ב'''רד, '''א'''רבה, '''ח'''ושך, מכת '''ב'''כורות.
די סימנים אנטהאלטן די [[ראשי תיבות]] פון די מכות: '''ד'''ם, '''צ'''פרדע, '''כ'''ינים; '''ע'''רוב, '''ד'''בר, '''ש'''חין; '''ב'''רד, '''א'''רבה, '''ח'''ושך, מכת '''ב'''כורות.  
רבי יהודה זאגט אין מדרש אז די סימנים איז געווען אויסגעקריצט אויף [[משה'ס שטעקן]]{{הערה|שם=רבה|{{מדרש רבה|שמות|ח|ג}}}}.
רבי יהודה זאגט אין מדרש אז די סימנים איז געווען אויסגעקריצט אויף [[משה'ס שטעקן]]{{הערה|שם=רבה|{{מדרש רבה|שמות|ח|ג}}}}.


שורה 12: שורה 12:
עס זענען פארהאן מערערע ערקלערונגען איבער די אויפטו און מאטיוו פון די סימנים. די מפרשים ערקלערן וועלכע ציל די סימנים דינען, זינט עס איז גרינג צו געדענקען די נעמען פון די מכות{{הערה|שם=הגדה|{{היברובוקס|2=הגדה של פסח עם עשרה פירושים|3=10767|page=39|מקום הוצאה=ווילנא|שנת הוצאה=תרכ"ח}}}}.
עס זענען פארהאן מערערע ערקלערונגען איבער די אויפטו און מאטיוו פון די סימנים. די מפרשים ערקלערן וועלכע ציל די סימנים דינען, זינט עס איז גרינג צו געדענקען די נעמען פון די מכות{{הערה|שם=הגדה|{{היברובוקס|2=הגדה של פסח עם עשרה פירושים|3=10767|page=39|מקום הוצאה=ווילנא|שנת הוצאה=תרכ"ח}}}}.


[[רש"י]] ערקלערט אז דאס קומט צו ווייזן אז די סדר פון די מכות איז געווען ווי געשילדערט אין [[ספר שמות]], און מען זאגט נישט "[[אין מוקדם ומאוחר בתורה]]", ספעציעל אז אין [[תהלים]]{{הערה|{{תנ"ך|תהלים|עח|לאנג=יא|אן=ספר}}; {{תנ"ך|תהלים|קה|לאנג=יא|אן=ספר}}}} ווערן די מכות געשילדערט מיט אן אנדערע סדר. רש"י ברענגט נאך א פשט, אז - ווי געברענגט אין מדרש{{הערה|שם=רבה}} - זענען די ווערטער דצ"ך עד"ש באח"ב זענען געווען געשריבן אויף [[משה'ס שטעקן]], און [[משה]] האט געקוקט אויפ'ן ספעציפישן אות פון די מכה ביים ברענגען דערמיט די מכה{{הערה|[https://haggadah.alhatorah.org/Parshan/Ritva/Maggid/13.11 ריטב"א אויף הגדה] בשם רש"י; [https://haggadah.alhatorah.org/Parshan/From_Rashi's_Beit_Midrash/Maggid/13.3 מבית מדרשו של רש"י] אויף הגדה.}}.
בשם [[רש"י]] ווערט ערקלערט אז דאס קומט צו ווייזן אז די סדר פון די מכות איז געווען ווי געשילדערט אין [[ספר שמות]], און מען זאגט נישט דא "[[אין מוקדם ומאוחר בתורה]]", ספעציעל אז אין [[תהלים]]{{הערה|{{תנ"ך|תהלים|עח|לאנג=יא|אן=ספר}}; {{תנ"ך|תהלים|קה|לאנג=יא|אן=ספר}}}} ווערן די מכות געשילדערט מיט אן אנדערע סדר{{הערה|[https://haggadah.alhatorah.org/Parshan/Ritva/Maggid/13.11 ריטב"א אויף הגדה] בשם רש"י; [https://haggadah.alhatorah.org/Parshan/From_Rashi's_Beit_Midrash/Maggid/13.3 מבית מדרשו של רש"י] אויף הגדה; כל בו אויף הגדה בשם "יש אומרים".}}.


דער [[רבי ישעיה די טראני|רי"ד]]{{הערה|שם=ריד|געברענגט אין {{ספריא|2=שבלי הלקט - הגדה של פסח|3=Pesach_Haggadah%2C_Magid%2C_The_Ten_Plagues.17?with=Shibolei%20HaLeket}}}} שרייבט אז די [[גימטריא]] צאל פון די סימנים באטרעפט 501, די זעלבע צאל ווי די אלע שיטות אינאיינעם אין הגדה איבער וויפיל מכות די מצריים זענען געשלאגן געווארן ביים [[קריעת ים סוף|ים סוף]] ([[רבי יוסי הגלילי]]: 50 + [[רבי אליעזר]]: 200 + [[רבי עקיבא]]: 250), מיט נאך איינס פאר "אצבע אלוקים"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ח|טו}}}}, אדער קעגן די 100 מכות פון די שיטות אינאיינעם וואס האט באטראפן די מצריים אין מצרים.
נאך א פשט האט רש"י געזאגט בשם דעם [[מדרש תהלים|שוחר טוב]]{{הערה|עס ערשיינט נישט אין אונזער מדרש תהלים}}, אז די ווערטער דצ"ך עד"ש באח"ב זענען געווען געשריבן אויף [[משה'ס שטעקן]], ווי געברענגט אין מדרש{{הערה|שם=רבה}}{{הערה|{{ילקוט שמעוני|תורה|קעג}}; תנחומא, באבער, וארא, ח}} און בשם דעם ירושלמי{{הערה|רש"י אין ספר האורה {{ספריא||חלק א צ*|Sefer_HaOrah%2C_Part_I.90}}; אורחות חיים און אבודרהם אויף הגדה. עס ערשיינט נישט אין אונזער ירושלמי.}}, און [[משה]] האט געקוקט אויפ'ן ספעציפישן אות פון די מכה ביים ברענגען דערמיט די מכה{{הערה|[https://haggadah.alhatorah.org/Parshan/Ritva/Maggid/13.11 ריטב"א אויף הגדה] בשם רש"י}}.
 
[[רבי ישעיה די טראני]]{{הערה|שם=ריד|געברענגט אין {{ספריא|2=שבלי הלקט - הגדה של פסח|3=Shibolei_HaLeket_on_Pesach_Haggadah%2C_Magid%2C_The_Ten_Plagues.17}}}} שרייבט אז די [[גימטריא]] צאל פון די סימנים באטרעפט 501, די זעלבע צאל ווי די אלע שיטות אינאיינעם אין הגדה איבער וויפיל מכות די מצריים זענען געשלאגן געווארן ביים [[קריעת ים סוף|ים סוף]] ([[רבי יוסי הגלילי]]: 50 + [[רבי אליעזר]]: 200 + [[רבי עקיבא]]: 250), מיט נאך איינס פאר "אצבע אלוקים"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ח|טו}}}}, אדער קעגן די 100 מכות פון די שיטות אינאיינעם וואס האט באטראפן די מצריים אין מצרים.


דער [[חתם סופר]] ערקלערט אז די [[ראשי תיבות]] פון די סימנים איז "עבד", און די סופי תיבות - "כבש", וויבאלד זיי האבן געדינט דעם [[מזל טלה]].
דער [[חתם סופר]] ערקלערט אז די [[ראשי תיבות]] פון די סימנים איז "עבד", און די סופי תיבות - "כבש", וויבאלד זיי האבן געדינט דעם [[מזל טלה]].