בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,359
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
(←ניגון: צוגעלייגט מקור) |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 2: | שורה 2: | ||
{{מנוקד|'''מָעוֹז צוּר''' (יְשׁוּעָתִי)}} איז א פיוט וואס ווערט געזינגען נאכן אנצינדן די [[חנוכה ליכט]], און איז דער פּאפּולערסטער פון די [[חנוכה]] זמירות. דער פיוט גייט אדורך די גלות'ן אין וואס די אידן האבן זיך געפינען, און ברענגט ארויס די לויב צום באשעפער וואס האט זיי געהאלפן און געראטעוועט. | {{מנוקד|'''מָעוֹז צוּר''' (יְשׁוּעָתִי)}} איז א פיוט וואס ווערט געזינגען נאכן אנצינדן די [[חנוכה ליכט]], און איז דער פּאפּולערסטער פון די [[חנוכה]] זמירות. דער פיוט גייט אדורך די גלות'ן אין וואס די אידן האבן זיך געפינען, און ברענגט ארויס די לויב צום באשעפער וואס האט זיי געהאלפן און געראטעוועט. | ||
דער פיוט איז געשריבן געווארן אין אשכנז סוף אלף | דער פיוט איז געשריבן געווארן אין אשכנז סוף אלף החמישי. דער מחבר איז אן אומבאקאנטער פייטן מיטן נאמען מרדכי, ווי געצייגט אין די אקראסטיך פון די ערשטע פינף סטראפן. דער געזאנג האט זוכה געווען צו א פארשפרייטונג אינערהאלב כמעט אלע שטרעמונגען פון אידישן פאלק, [[אשכנזים]] ווי [[ספרדים]]{{הערה|שער יששכר, מאמר ב' לחנוכה}}, סיידן די [[תימן|תימנ'ער]] אידן, און ווערט באטראכט אלס סינאנים מיט'ן צינדן חנוכה ליכט. | ||
== צייט און מחבר == | == צייט און מחבר == | ||
| שורה 14: | שורה 14: | ||
דער מעוז צור באשטייט פון זעקס סטראָפן. | דער מעוז צור באשטייט פון זעקס סטראָפן. | ||
דער ערשטער סטראָף דינט אלס אריינפיר, און דערקלערט אז עס איז פאסיג צו לויבן דעם אויבערשטן וואס איז א פארזיכערונג און א באשיצער, און בעט א תפילה אז עס זאל שוין אויפגעבויט ווערן דער [[בית המקדש]] און דארט וועט מען מקריב זיין א קרבן תודה, צו דאנקען אויפ'ן אויסשעכטן דעם פיינט, און דעמאלטס וועט מען צוענדיגן מיט'ן געזאנג אויפ'ן באנייען דעם מזבח. | דער ערשטער סטראָף דינט אלס אריינפיר, און דערקלערט אז עס איז פאסיג צו לויבן דעם אויבערשטן וואס איז א פארזיכערונג און א באשיצער, און בעט א תפילה אז עס זאל שוין אויפגעבויט ווערן דער [[בית המקדש]] און דארט וועט מען מקריב זיין א קרבן תודה, צו דאנקען אויפ'ן אויסשעכטן דעם פיינט, און דעמאלטס וועט מען צוענדיגן מיט'ן געזאנג אויפ'ן באנייען דעם מזבח. דער פייטן בעט אויפ'ן ישועה פון גלות אדום, און דאן וועט מען צוענדיגן דעם זמר אז ס'זאל אויך אנטהאלטן דעם לויב אויפן ענדגילטיגן ישועה פון דעם לעצטן גלות{{הערה|רבי אשר זאב שרייבער, תבונות מועד}}. | ||
אין די פאלגענדע דריי סטראָפן לויפט דער פיוט אדורך אויף אלע [[גלות]]'ן וואו [[כלל ישראל]] האט זיך געפונען, יעדן סטראָף איבער א צווייטן גלות, און ברענגט ארויס דעם באשעפער'ס גאולה. | אין די פאלגענדע דריי סטראָפן לויפט דער פיוט אדורך אויף אלע [[גלות]]'ן וואו [[כלל ישראל]] האט זיך געפונען, יעדן סטראָף איבער א צווייטן גלות, און ברענגט ארויס דעם באשעפער'ס גאולה. | ||
| שורה 46: | שורה 46: | ||
דער ניגון פלעגט אויך געזינגען ווערן אין דייטשלאנד ביי די גוים, און איז אפילו פארהאן אויף געוויסע [[כוראל]]ן און קירכע לידער, אבער די פארשער זענען נישט פאראייניגט ווער עס האט עס גענומען פון וועם, וויבאלד עס איז פארהאן גאר אלטע מקורות אז עס איז געזונגען געווארן ביי די אידן פאר א לאנגע צייט{{הערה|[[דוד אסף]], [https://onegshabbat.blogspot.com/2013/11/blog-post%2029.html גלגולו של ניגון: מה למרטין לותר ול'מעוז צור'], אינעם "עונג שבת" בלאג, נאוועמבער 29, 2013}}. | דער ניגון פלעגט אויך געזינגען ווערן אין דייטשלאנד ביי די גוים, און איז אפילו פארהאן אויף געוויסע [[כוראל]]ן און קירכע לידער, אבער די פארשער זענען נישט פאראייניגט ווער עס האט עס גענומען פון וועם, וויבאלד עס איז פארהאן גאר אלטע מקורות אז עס איז געזונגען געווארן ביי די אידן פאר א לאנגע צייט{{הערה|[[דוד אסף]], [https://onegshabbat.blogspot.com/2013/11/blog-post%2029.html גלגולו של ניגון: מה למרטין לותר ול'מעוז צור'], אינעם "עונג שבת" בלאג, נאוועמבער 29, 2013}}. | ||
אנדערע זענען נישט געווען צופרידן אז מען זינגט דעם ניגון אויף מעוז צור, און האבן פארפאסט אנדערע ניגונים דערויף. דער חזן [[לייב גלאנץ]] האט געשריבן ארטיקלען דערוועגן, און האט פארפאסט א נייעם ניגון באזירט אויף די אלגעמיינער נוסח פון די ברכות ביים צינדן די חנוכה ליכט{{הערה|שם=לחן גלנץ|{{דבר|לייב גלאנץ|על חטא שחטאנו ב"מעוז צור"|19551209|50}}}}{{הערה|[[לייב גלאנץ]], '''מעוז צור ישועתי: שיר חנוכה''', תל אביב: ספריה מוזיקלית קטנה (74), תשט"ז 1955}}. אזוי אויך האט [[רבי יעקב עטלינגער]] פארפאסט אן אייגן ניגון דערויף{{הערה|{{יוטיוב|QjXNYTKVmOI|בנימין נויפעלד|שם=מעוז צור - בלחן עתיק לגאון הקדוש רבי יעקב עטלינגער - בעל "ערוך לנר" זיע"א|סוג=ניגון}}}}. | אנדערע זענען נישט געווען צופרידן אז מען זינגט דעם ניגון אויף מעוז צור, און האבן פארפאסט אנדערע ניגונים דערויף. דער חזן [[לייב גלאנץ]] האט געשריבן ארטיקלען דערוועגן, און האט פארפאסט א נייעם ניגון באזירט אויף די אלגעמיינער נוסח פון די ברכות ביים צינדן די חנוכה ליכט{{הערה|שם=לחן גלנץ|{{דבר|לייב גלאנץ|על חטא שחטאנו ב"מעוז צור"|19551209|50}}}}{{הערה|[[לייב גלאנץ]], '''מעוז צור ישועתי: שיר חנוכה''', תל אביב: ספריה מוזיקלית קטנה (74), תשט"ז 1955}}. אזוי אויך האט [[רבי יעקב עטלינגער]] פארפאסט אן אייגן ניגון דערויף{{הערה|{{יוטיוב|QjXNYTKVmOI|בנימין נויפעלד|שם=מעוז צור - בלחן עתיק לגאון הקדוש רבי יעקב עטלינגער - בעל "ערוך לנר" זיע"א|סוג=ניגון}}}}. | ||
אין געוויסע חצרות פארפאסט מען יעדן יאר לכבוד חנוכה א פרישע יצירה אויף מעוז צור. | אין געוויסע חצרות פארפאסט מען יעדן יאר לכבוד חנוכה א פרישע יצירה אויף מעוז צור. | ||
| שורה 58: | שורה 58: | ||
! לשון-קודש | ! לשון-קודש | ||
! טייטש | ! טייטש | ||
! | ! | ||
|- style="vertical-align:top; white-space:nowrap;" | |- style="vertical-align:top; white-space:nowrap;" | ||
| <poem>{{מנוקד|1='''מָ'''עוֹז צוּר יְשׁוּעָתִי{{ביאור|באזירט אויפ'ן פסוק {{תנך|תהלים|לא|ג}} {{מנוקד|"הֱיֵה לִי לְצוּר מָעוֹז לְבֵית מְצוּדוֹת לְהוֹשִׁיעֵנִי"}}. דער אויסדרוק "מעוז צור ישועתי" ערשיינט אויך אינעם פיוט פון [[רבי שלמה אבן גבירול]], "שחר קמתי להודות".}} לְךָ נָאֶה לְשַׁבֵּחַ | | <poem>{{מנוקד|1='''מָ'''עוֹז צוּר יְשׁוּעָתִי{{ביאור|באזירט אויפ'ן פסוק {{תנך|תהלים|לא|ג}} {{מנוקד|"הֱיֵה לִי לְצוּר מָעוֹז לְבֵית מְצוּדוֹת לְהוֹשִׁיעֵנִי"}}. דער אויסדרוק "מעוז צור ישועתי" ערשיינט אויך אינעם פיוט פון [[רבי שלמה אבן גבירול]], "שחר קמתי להודות".}} לְךָ נָאֶה לְשַׁבֵּחַ | ||
| שורה 64: | שורה 64: | ||
:לְעֵת תָּכִין מַטְבֵּחַ{{ביאור|באזירט אויפ'ן פסוק {{תנ"ך|ישעיהו|יד|כא}}: {{מנוקד|"הָכִינוּ לְבָנָיו מַטְבֵּחַ"}}, וואס רעדט איבער די שטראף וואס וועט קומען אויף די אימפעריע פון בבל. אויך אויף מלכות אדום געפונט מען דעם אויסדרוק "טבח, אין {{תנך|ישעיהו|לד|ו}}}} מִצָּר הַמְנַבֵּחַ | :לְעֵת תָּכִין מַטְבֵּחַ{{ביאור|באזירט אויפ'ן פסוק {{תנ"ך|ישעיהו|יד|כא}}: {{מנוקד|"הָכִינוּ לְבָנָיו מַטְבֵּחַ"}}, וואס רעדט איבער די שטראף וואס וועט קומען אויף די אימפעריע פון בבל. אויך אויף מלכות אדום געפונט מען דעם אויסדרוק "טבח, אין {{תנך|ישעיהו|לד|ו}}}} מִצָּר הַמְנַבֵּחַ | ||
אָז אֶגְמֹר, בְּשִׁיר מִזְמוֹר, חֲנֻכַּת הַמִּזְבֵּחַ:}}</poem> | אָז אֶגְמֹר, בְּשִׁיר מִזְמוֹר, חֲנֻכַּת הַמִּזְבֵּחַ:}}</poem> | ||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| dir="rtl" | | | dir="rtl" | | ||
| שורה 72: | שורה 72: | ||
:וּבְיָדוֹ הַגְּדוֹלָה הוֹצִיא אֶת הַסְּגֻלָּה | :וּבְיָדוֹ הַגְּדוֹלָה הוֹצִיא אֶת הַסְּגֻלָּה | ||
חֵיל פַּרְעֹה, וְכָל זַרְעוֹ, יָרְדוּ כְּאֶבֶן בִּמְצוּלָה:}}</poem> | חֵיל פַּרְעֹה, וְכָל זַרְעוֹ, יָרְדוּ כְּאֶבֶן בִּמְצוּלָה:}}</poem> | ||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| שורה 79: | שורה 79: | ||
:וְיֵין רַעַל מָסַכְתִּי  כִּמְעַט שֶׁעָבַרְתִּי | :וְיֵין רַעַל מָסַכְתִּי  כִּמְעַט שֶׁעָבַרְתִּי | ||
קֵץ בָּבֶל, זְרֻבָּבֶל, לְקֵץ שִׁבְעִים נוֹשַׁעְתִּי:}}</poem> | קֵץ בָּבֶל, זְרֻבָּבֶל, לְקֵץ שִׁבְעִים נוֹשַׁעְתִּי:}}</poem> | ||
| | | | ||
|| | || | ||
|- | |- | ||
| שורה 86: | שורה 86: | ||
רֹאשׁ יְמִינִי נִשֵּׂאתָ, וְאוֹיֵב שְׁמוֹ מָחִיתָ | רֹאשׁ יְמִינִי נִשֵּׂאתָ, וְאוֹיֵב שְׁמוֹ מָחִיתָ | ||
רֹב בָּנָיו וְקִנְיָנָיו עַל הָעֵץ תָּלִיתָ.}}</poem> | רֹב בָּנָיו וְקִנְיָנָיו עַל הָעֵץ תָּלִיתָ.}}</poem> | ||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
|<poem>{{מנוקד|1='''יְ'''וָנִים נִקְבְּצוּ עָלַי  אֲזַי בִּימֵי חַשְׁמַנִּים | |<poem>{{מנוקד|1='''יְ'''וָנִים נִקְבְּצוּ עָלַי  אֲזַי בִּימֵי חַשְׁמַנִּים | ||
| שורה 93: | שורה 93: | ||
:וּמִנּוֹתַר קַנְקַנִּים  נַעֲשָׂה נֵס לַשּׁוֹשַׁנִּים{{ביאור|א כינוי אויף די אידן, ווי עס שטייט אין פסוק {{תנך|שיר השירים|ב|ב|}} {{מנוקד|"כְּשׁוֹשַׁנָּה בֵּין הַחוֹחִים כֵּן רַעְיָתִי בֵּין הַבָּנוֹת"}}.}} | :וּמִנּוֹתַר קַנְקַנִּים  נַעֲשָׂה נֵס לַשּׁוֹשַׁנִּים{{ביאור|א כינוי אויף די אידן, ווי עס שטייט אין פסוק {{תנך|שיר השירים|ב|ב|}} {{מנוקד|"כְּשׁוֹשַׁנָּה בֵּין הַחוֹחִים כֵּן רַעְיָתִי בֵּין הַבָּנוֹת"}}.}} | ||
בְּנֵי בִינָה, יְמֵי שְׁמוֹנָה, קָבְעוּ שִׁיר וּרְנָנִים:}}</poem> | בְּנֵי בִינָה, יְמֵי שְׁמוֹנָה, קָבְעוּ שִׁיר וּרְנָנִים:}}</poem> | ||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| <poem>{{מנוקד|1='''חֲ'''שׂוֹף '''זְ'''רוֹעַ '''קָ'''דְשֶׁךָ{{ביאור|באזירט אויפ'ן פסוק {{תנך|ישעיהו|נב|י}}: {{מנוקד|"חָשַׂף ה' אֶת זְרוֹעַ קָדְשׁוֹ"}}.}}  וְקָרֵב קֵץ הַיְשׁוּעָה | | <poem>{{מנוקד|1='''חֲ'''שׂוֹף '''זְ'''רוֹעַ '''קָ'''דְשֶׁךָ{{ביאור|באזירט אויפ'ן פסוק {{תנך|ישעיהו|נב|י}}: {{מנוקד|"חָשַׂף ה' אֶת זְרוֹעַ קָדְשׁוֹ"}}.}}  וְקָרֵב קֵץ הַיְשׁוּעָה | ||
| שורה 101: | שורה 101: | ||
דְּחֵה אַדְמוֹן, בְּצֵל צַלְמוֹן, הָקֵם לָנוּ רוֹעִים שִׁבְעָה:}}</poem> | דְּחֵה אַדְמוֹן, בְּצֵל צַלְמוֹן, הָקֵם לָנוּ רוֹעִים שִׁבְעָה:}}</poem> | ||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||