אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אמהות"
(אזוי זאגט מען ביים סדר. אפן פאר הערות) |
ק (הגהה) |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|די מאמעס פון אידישן פאלק}} | {{דעסקריפציע|די מאמעס פון אידישן פאלק}} | ||
{{דרעפט}} | {{דרעפט}} | ||
די '''ארבע אמהות''' ("פיר מוטער") זענען | די '''ארבע אמהות''' ("פיר מוטער") זענען די פיר מאטריארכן פון דאס אידישע פאלק, די ווייבער פון די [[דריי אבות|אבות]]: [[שרה]] די ווייב פון [[אברהם]], [[רבקה]] די ווייב פון [[יצחק]], און [[רחל]] און [[לאה]] די ווייבער פון [[יעקב]]. אין די תורה שטייט אז שרה, רבקה און לאה זענען באגראבן געווארן נעבן זייערע מענער אין [[מערת המכפלה]], אבער רחל איז באערדיגט געווארן אליין אין [[קבר רחל]] וואס איז אין [[בית לחם]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|לה|יט|כא}}. און צוגאב צו זיי זענען אויך פארהאן די צוויי דינסטן [[בלהה]] און [[זלפה]] וואס זענען לויט טייל באערדיגט געווארן אין [[טבריה]] אין [[קבר האמהות]]. | ||
עס איז איינגעפירט צו צולייגן די צונאמען "אמנו | עס איז איינגעפירט צו צולייגן די צונאמען "אמנו" ("די מאמע") צו די נעמען פון די פיר אמהות: "שרה אמנו", "רבקה אמנו", "לאה אמנו" און "רחל אמנו" וואס איז אויך באקאנט אלץ "די מאמע רחל". | ||
דריי פון די פיר אמהות – שרה, רבקה און רחל – זענען געהאלפן געווארן מיט קינדער נאר נאך אסאך [[עקרה|קינדערלאזע]] יארן, און אין מדרש שטייט אז אויך לאה איז געווען אן עקרה פון איר נאטור, נאר א נס איז געשען און זיי איז פארהיילט געווארן. עס זענען פארהאן אסאך ערקלערונגען אין [[מדרש]] און אין [[מחשבת ישראל]] אויף די ערשיינונג ביי די אמהות.{{הערה|1=צבי הבר, [http://www.ybm.org.il/hebrew/LessonArticle.aspx?item=2897 מפני מה היו אבותינו עקרים], אין וועבזייטל [[ישיבת ברכת משה]] | דאס וואס מען רופט זיי אזוי שטאמט פון די גמרא: "אין קורין לאבות אבינו אלא שלושה, ולא לאימהות אימנו אלא לארבע האמהות"{{הערה|מסכת שמחות, פרק א, יד}}. די גמרא שטעלט קלאר אז טראץ וואס רחל און לאה זענען נישט די ביאלאגישע מאמעס פונעם גאנצן פאלק, נאר יעדע איינע איז די מוטער פון געוויסע [[שבטי ישראל|שבטים]], דאך ווערן זיי גערעכנט ווי מאמעס פון די גאנצע פאלק וועגן זייער חשיבות{{הערה|{{בבלי|ברכות|טז|ב}}}}. דאס שטארצט באזונדער ארויס מיטן פאקט אז בלהה און זלפה ווערן נישט אריינגערעכנט צווישן די אמהות, כאטש זיי האבן אויך געבוירן קינדער פאר יעקב, וואס פון זיי זענען אויך ארויס אייניגע שבטים, און דאס איז וויבאלד זיי זענען געווען דינסטן. | ||
טראץ דאס אלעס, טרעפט מען אז חז"ל אין געוויסע פעלער נעמען אן אז עס זענען פארהאן זעקס אמהות, אריינרכענענדיג בלהה און זלפה צווישן זיי {{הערה|ווי אין מדרש שיר השירים רבה פרשה ו: {{ציטוטון|שש עגלות צב... ו' כנגד ו' אמהות- שרה רבקה רחל לאה זלפה בלהה}}.}}. | |||
דריי פון די פיר אמהות – שרה, רבקה און רחל – זענען געהאלפן געווארן מיט קינדער נאר נאך אסאך [[עקרה|קינדערלאזע]] יארן, און אין מדרש שטייט אז אויך לאה איז געווען אן עקרה פון איר נאטור, נאר א נס איז געשען און זיי איז פארהיילט געווארן. עס זענען פארהאן אסאך ערקלערונגען אין [[מדרש]] און אין [[מחשבת ישראל]] אויף די ערשיינונג ביי די אמהות.{{הערה|1=צבי הבר, [http://www.ybm.org.il/hebrew/LessonArticle.aspx?item=2897 מפני מה היו אבותינו עקרים], אין וועבזייטל [[ישיבת ברכת משה]]; [[אברהם קורמן]], [http://www.katif.net/art.php?table=jew1&id=744 עקרות האמהות], אין וועבזייטל קטיף.נט; [[יאירה אמית]], [https://web.archive.org/web/20150423202712/http://mikragesher.org.il/titles/bereshit/svivatcheker/haashara/Perek17Pasuk0Dibur02.htm ולמה נתעקרו האמהות?], אין וועבזייטל מקרא גשר.}} | |||
[[חז"ל]] {{הערה|ילקוט שמעוני תורה ק"ל.}} זאגן אז די אמהות זענען געווען [[נביא]]ות. [[רבי חנינא בן פזי]] לערנט דאס פון דעם וואס רחל האט געבעטן {{ציטוטון|יֹסֵף ה' לִי בֵּן אַחֵר}} ({{תנ"ך|בראשית|ל|כד}}). פון דעם וואס זי האט נישט געבעטן "נאך קינדער", ווייזט אויס אז זי האט געוויסט אז יעקב גייט געבוירן נאר נאך איין זון, און זי האט מתפלל געווען אז דער זון זאל ארויסקומען פון איר{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|עב|ו}}}}. | [[חז"ל]] {{הערה|ילקוט שמעוני תורה ק"ל.}} זאגן אז די אמהות זענען געווען [[נביא]]ות. [[רבי חנינא בן פזי]] לערנט דאס פון דעם וואס רחל האט געבעטן {{ציטוטון|יֹסֵף ה' לִי בֵּן אַחֵר}} ({{תנ"ך|בראשית|ל|כד}}). פון דעם וואס זי האט נישט געבעטן "נאך קינדער", ווייזט אויס אז זי האט געוויסט אז יעקב גייט געבוירן נאר נאך איין זון, און זי האט מתפלל געווען אז דער זון זאל ארויסקומען פון איר{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|עב|ו}}}}. | ||
| שורה 16: | שורה 18: | ||
[[קאטעגאריע:אבות ואמהות עם ישראל|*]] | [[קאטעגאריע:אבות ואמהות עם ישראל|*]] | ||
[[קאטעגאריע:נשים בתורה|*]] | [[קאטעגאריע:נשים בתורה|*]] | ||
[[HE:ארבע האמהות]] | [[HE:ארבע האמהות]] | ||
רעוויזיע פון 04:40, 20 נאוועמבער 2023
די ארבע אמהות ("פיר מוטער") זענען די פיר מאטריארכן פון דאס אידישע פאלק, די ווייבער פון די אבות: שרה די ווייב פון אברהם, רבקה די ווייב פון יצחק, און רחל און לאה די ווייבער פון יעקב. אין די תורה שטייט אז שרה, רבקה און לאה זענען באגראבן געווארן נעבן זייערע מענער אין מערת המכפלה, אבער רחל איז באערדיגט געווארן אליין אין קבר רחל וואס איז אין בית לחם{{הערה|בראשית לה, יט–כא. און צוגאב צו זיי זענען אויך פארהאן די צוויי דינסטן בלהה און זלפה וואס זענען לויט טייל באערדיגט געווארן אין טבריה אין קבר האמהות.
עס איז איינגעפירט צו צולייגן די צונאמען "אמנו" ("די מאמע") צו די נעמען פון די פיר אמהות: "שרה אמנו", "רבקה אמנו", "לאה אמנו" און "רחל אמנו" וואס איז אויך באקאנט אלץ "די מאמע רחל".
דאס וואס מען רופט זיי אזוי שטאמט פון די גמרא: "אין קורין לאבות אבינו אלא שלושה, ולא לאימהות אימנו אלא לארבע האמהות"[1]. די גמרא שטעלט קלאר אז טראץ וואס רחל און לאה זענען נישט די ביאלאגישע מאמעס פונעם גאנצן פאלק, נאר יעדע איינע איז די מוטער פון געוויסע שבטים, דאך ווערן זיי גערעכנט ווי מאמעס פון די גאנצע פאלק וועגן זייער חשיבות[2]. דאס שטארצט באזונדער ארויס מיטן פאקט אז בלהה און זלפה ווערן נישט אריינגערעכנט צווישן די אמהות, כאטש זיי האבן אויך געבוירן קינדער פאר יעקב, וואס פון זיי זענען אויך ארויס אייניגע שבטים, און דאס איז וויבאלד זיי זענען געווען דינסטן.
טראץ דאס אלעס, טרעפט מען אז חז"ל אין געוויסע פעלער נעמען אן אז עס זענען פארהאן זעקס אמהות, אריינרכענענדיג בלהה און זלפה צווישן זיי [3].
דריי פון די פיר אמהות – שרה, רבקה און רחל – זענען געהאלפן געווארן מיט קינדער נאר נאך אסאך קינדערלאזע יארן, און אין מדרש שטייט אז אויך לאה איז געווען אן עקרה פון איר נאטור, נאר א נס איז געשען און זיי איז פארהיילט געווארן. עס זענען פארהאן אסאך ערקלערונגען אין מדרש און אין מחשבת ישראל אויף די ערשיינונג ביי די אמהות.[4]
חז"ל [5] זאגן אז די אמהות זענען געווען נביאות. רבי חנינא בן פזי לערנט דאס פון דעם וואס רחל האט געבעטן ”יֹסֵף ה' לִי בֵּן אַחֵר” (בראשית ל, כד). פון דעם וואס זי האט נישט געבעטן "נאך קינדער", ווייזט אויס אז זי האט געוויסט אז יעקב גייט געבוירן נאר נאך איין זון, און זי האט מתפלל געווען אז דער זון זאל ארויסקומען פון איר[6].
זעט אויך
רעפערענצן
- ↑ מסכת שמחות, פרק א, יד
- ↑ ברכות טז, ב
- ↑ ווי אין מדרש שיר השירים רבה פרשה ו: ”שש עגלות צב... ו' כנגד ו' אמהות- שרה רבקה רחל לאה זלפה בלהה”.
- ↑ צבי הבר, מפני מה היו אבותינו עקרים, אין וועבזייטל ישיבת ברכת משה; אברהם קורמן, עקרות האמהות, אין וועבזייטל קטיף.נט; יאירה אמית, ולמה נתעקרו האמהות?, אין וועבזייטל מקרא גשר.
- ↑ ילקוט שמעוני תורה ק"ל.
- ↑ בראשית רבה, פרשה ע"ב, פסקה ו'