בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,428
רעדאגירונגען
ק
קיין רעדאגירונג באמערקונג
ק (פארראכטן פאראמעטערס) |
קאין תקציר עריכה |
||
| שורה 11: | שורה 11: | ||
דער שורש פונעם ווארט "תקופה" איז מלשון "הקפה" – ארומקרייזן, און עס מיינט "צוריקקומען צום אנהייב". טראצדעם וואס ביי דער תקופה קומט די זון נאכנישט צוריק צום אנהייב פון איר גאנג, נאר ענדיגט בלויז א פערטל דערפון, ווערט עס אבער אנגערופן א "תקופה", וויבאלד עס ענדיגט זיך איין טייל פון די פארשידענע טוישונגען אינעם יאר{{הערה|שם=עיבורב|{{היברובוקס|רבי אברהם בר חייא הנשיא|ספר העבור|21292|מאמר שלישי, שער שני|95}}: {{ציטוטון|ואנו קוראין לארבעת חלקי השנה תקופות, מפני שהזמן בכל התקופה מהן גומר את ענין אחד ממדת הלילה והיום בחסרונן או יתרונן ומתחיל בענין אחר, וכן במהלכה ובמעמדה מן הארץ; בכל תקופה ותקופה גומרת ענין אחד ומתחלת בענין אחר.}}}}. | דער שורש פונעם ווארט "תקופה" איז מלשון "הקפה" – ארומקרייזן, און עס מיינט "צוריקקומען צום אנהייב". טראצדעם וואס ביי דער תקופה קומט די זון נאכנישט צוריק צום אנהייב פון איר גאנג, נאר ענדיגט בלויז א פערטל דערפון, ווערט עס אבער אנגערופן א "תקופה", וויבאלד עס ענדיגט זיך איין טייל פון די פארשידענע טוישונגען אינעם יאר{{הערה|שם=עיבורב|{{היברובוקס|רבי אברהם בר חייא הנשיא|ספר העבור|21292|מאמר שלישי, שער שני|95}}: {{ציטוטון|ואנו קוראין לארבעת חלקי השנה תקופות, מפני שהזמן בכל התקופה מהן גומר את ענין אחד ממדת הלילה והיום בחסרונן או יתרונן ומתחיל בענין אחר, וכן במהלכה ובמעמדה מן הארץ; בכל תקופה ותקופה גומרת ענין אחד ומתחלת בענין אחר.}}}}. | ||
תקופת תשרי איז אינמיטן הערבסט און איז איינס פון די צוויי מאל אין יאר ווען די זון איז אייניג מיט דער [[קו המשווה]]. תקופת טבת איז אינמיטן ווינטער, ווען די זון איז ביי איר סאמע צפון-פונקט, 23. | תקופת תשרי איז אינמיטן הערבסט און איז איינס פון די צוויי מאל אין יאר ווען די זון איז אייניג מיט דער [[קו המשווה]]. תקופת טבת איז אינמיטן ווינטער, ווען די זון איז ביי איר סאמע צפון-פונקט, 23.44°N פון דער קו המשווה. תקופת ניסן איז אינמיטן פרילינג, דאס צווייטע מאל ווען די זון איז אייניג מיט דער קו המשווה. תקופת תמוז איז אינמיטן זומער, ווען די זון איז ביי איר סאמע דרום-פונקט, 23.44°S פון דער קו המשווה. תקופות תמוז און טבת זענען די קורצסטע און לענגסטע טעג אין יאר (Solstice), און תקופות ניסן און תשרי זענען די צוויי גלייכנעכט (Equinox){{הערה|שם=עיבורב}}. אזוי אויך איז תקופת ניסן די צייט ווען די זון דערגרייכט אנפאנג פון [[גלגל המזלות|מזל]] טלה{{ביאור|די נעמען פון די מזלות וואס ווערן דא דערמאנט, זענען געבארגטע טערמינען פאר פאזיציעס פון דער זון איבערן [[מילך וועג]], אבער די עצם שטערן גרופעס נאך וועמען זיי הייסן זענען שוין פון לאנג אפגערוקט{{הערה|{{רמב"ם||יסודי התורה|ג|ז}}}}.}}; תקופת תמוז איז ווען זי דערגרייכט אנפאנג מזל סרטן; תקופת תשרי, ווען זי דערגרייכט אנפאנג מזל מאזנים; און תקופת טבת ווען זי דערגרייכט אנפאנג מזל גדי{{הערה|{{רמב"ם||קידוש החודש|ט|ג}}}}. | ||
די צייט אפשניט ווילאנג עס געדויערט פאר דער זון אנצוקומען פון איין ווענדפונקט צום צווייטן איז לאו דווקא אייניג. די גענויע צייט ווען די זון קומט באמת אן צו א ווענדפונקט איז באקאנט אלס די "תקופה האמיתית", אבער טעכניש ווערן די תקופות ביי אידן גערעכנט דורכן צעטיילן די אומגעפערע לענג פונעם יאר אויף פיר גלייכע טיילן, באקאנט אלס די "תקופה האמצעית"{{הערה|{{רמב"ם||קידוש החודש|י|ז}}; '''המפרש על הרמב"ם''', הלכות קידוש החודש, [https://beta.hebrewbooks.org/rambam.aspx?sefer=3&rtype=צורת%20הדף&hilchos=19&perek=13&halocha=11 פרק י"ג, הלכה י"א]; י. אייכנשטיין, "מבוא לתקופת הרמב"ם", '''לוח דבר בעתו''' תשע"ג, בני ברק, תשע"ג, זייט 34.}}. | די צייט אפשניט ווילאנג עס געדויערט פאר דער זון אנצוקומען פון איין ווענדפונקט צום צווייטן איז לאו דווקא אייניג. די גענויע צייט ווען די זון קומט באמת אן צו א ווענדפונקט איז באקאנט אלס די "תקופה האמיתית", אבער טעכניש ווערן די תקופות ביי אידן גערעכנט דורכן צעטיילן די אומגעפערע לענג פונעם יאר אויף פיר גלייכע טיילן, באקאנט אלס די "תקופה האמצעית"{{הערה|{{רמב"ם||קידוש החודש|י|ז}}; '''המפרש על הרמב"ם''', הלכות קידוש החודש, [https://beta.hebrewbooks.org/rambam.aspx?sefer=3&rtype=צורת%20הדף&hilchos=19&perek=13&halocha=11 פרק י"ג, הלכה י"א]; י. אייכנשטיין, "מבוא לתקופת הרמב"ם", '''לוח דבר בעתו''' תשע"ג, בני ברק, תשע"ג, זייט 34.}}. | ||
| שורה 24: | שורה 24: | ||
די צייט צו זאגן ברכת החמה איז אינעם "יום התקופה" פון תקופת ניסן, רעכענענדיג לויט תקופת שמואל{{הערה|{{בבלי|ברכות|נט|ב}}}}. | די צייט צו זאגן ברכת החמה איז אינעם "יום התקופה" פון תקופת ניסן, רעכענענדיג לויט תקופת שמואל{{הערה|{{בבלי|ברכות|נט|ב}}}}. | ||
עס איז פארהאן אן אור-אלטער מנהג נישט צו טרינקען וואסער אין דער צייט פון דער תקופה{{העב|איסור שתיית מים בחילופי תקופות}}{{הערה|[[רמ"א]] אין {{שוע|יורה דעה|קטז|ה}}}}. | עס איז פארהאן אן אור-אלטער מנהג נישט צו טרינקען וואסער אין דער צייט פון דער תקופה {{העב|איסור שתיית מים בחילופי תקופות}}{{הערה|[[רמ"א]] אין {{שוע|יורה דעה|קטז|ה}}}}. | ||
=== אין אגדת חז"ל === | === אין אגדת חז"ל === | ||
פון [[חז"ל]] זעט אויס אז באלד פון [[ששת ימי בראשית]] איז דער גאנג פון דער זון געווען לויט די תקופות. אין [[פרקי דרבי אליעזר]]{{הערה|[[S:פרקי_דרבי_אליעזר_פרק_ח|פרק ח]]}} ווערט פארציילט אז באלד ווען דער אייבערשטער האט באשאפן די זון, האט ער איינגעארדנט די תקופות און איבערגעגעבן די חשבונות פאר אדם הראשון, ווי עס שטייט אין פסוק "זה ספר תולדות אדם"{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ה|א}}}}. אזוי אויך, ברענגט די גמרא א [[ברייתא]] וואס דערציילט אז ווען [[אדם הראשון]] האט געזען אין די טעג פאר תקופת טבת ווי די טעג ווערן אלץ קורצער, האט ער געמיינט אז דאס איז א שטראף אויפן [[חטא עץ הדעת]] און דעריבער האט ער געפאסט אכט טעג; נאך דער תקופה, ווען ער האט געזען ווי די טעג הייבן ווידער אן גרעסער ווערן, האט ער פארשטאנען אז דאס איז דער שטייגער פון דער וועלט און ער האט דאן געמאכט אכט טעג א יום טוב. דעם קומענדיגן יאר האט ער געהאלטן אלע זעכצן טעג א יום טוב. שפעטער, האבן די גויים קובע געווען אין די טעג חגאות פאר זייערע עבודה זרה'ס, די רוימישע "סטרנורא" און "קלנדא"{{הערה|{{בבלי|עבודה זרה|ח|א}}}}. | פון [[חז"ל]] זעט אויס אז באלד פון [[ששת ימי בראשית]] איז דער גאנג פון דער זון געווען לויט די תקופות. אין [[פרקי דרבי אליעזר]]{{הערה|[[S:פרקי_דרבי_אליעזר_פרק_ח|פרק ח]]}} ווערט פארציילט אז באלד ווען דער אייבערשטער האט באשאפן די זון, האט ער איינגעארדנט די תקופות און איבערגעגעבן די חשבונות פאר אדם הראשון, ווי עס שטייט אין פסוק "זה ספר תולדות אדם"{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ה|א}}}}. אזוי אויך, ברענגט די גמרא א [[ברייתא]] וואס דערציילט אז ווען [[אדם הראשון]] האט געזען אין די טעג פאר תקופת טבת ווי די טעג ווערן אלץ קורצער, האט ער געמיינט אז דאס איז א שטראף אויפן [[חטא עץ הדעת]] און דעריבער האט ער געפאסט אכט טעג; נאך דער תקופה, ווען ער האט געזען ווי די טעג הייבן ווידער אן גרעסער ווערן, האט ער פארשטאנען אז דאס איז דער שטייגער פון דער וועלט און ער האט דאן געמאכט אכט טעג א יום טוב. דעם קומענדיגן יאר האט ער געהאלטן אלע זעכצן טעג א יום טוב. שפעטער, האבן די גויים קובע געווען אין די טעג חגאות פאר זייערע עבודה זרה'ס, די רוימישע "סטרנורא" און "קלנדא"{{הערה|{{בבלי|עבודה זרה|ח|א}}}}. | ||