43
רעדאגירונגען
באארבעט א חלק פונעם ארטיקל
ק (←נעמען און הגדרה: טעות סופר) |
גרשון (שמועס | ביישטייערונגען) (באארבעט א חלק פונעם ארטיקל) |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
די פיר תקופות זענען | די פיר תקופות זענען די פיר צייטן אין יאר ווען די זון קומט אן צו איינעם פון אירע ווענדפונקטן, און זיי ווערן אנגערופן נאך דעם חודש ווען זיי געפאלן אממערסטנס אויס: תשרי, טבת, ניסן, אדער תמוז. די פיר תקופות זענען אינעם צענטער פון די פיר סעזאנען און טיילן איין דאס טראפישע יאר אויף פיר. | ||
אין | אין גמרא און אין רמב"ם ווערן געברענגט פארשידענע חשבונות אויסצורעכענען ווען די תקופה וועט זיין. אין גמרא ווערט געברענגט תקופת שמואל, און די ראשונים ברענגען אראפ אויך תקופת רב אדא, וואס שטאמט פון א ברייתא, היינט פארלוירן, וואס האט געהייסן אויפ'ן נאמען פון רב אדא בר אהבה. דער רמב"ם שרייבט אז די ביידע זענען נאר א דורכשניטליכע תקופה, וואס ס'קומט אויס ווען מ'צעטיילט אלע יארן אייניג, אבער די אמת'ע אסטראמאנישע תקופה קען זיין אוועקגערוקט מיט עטליכע טעג פון דער דורכשניטליכער תקופה. די פארשידענע מהלכים וויאזוי צו רעכענען די תקופה דינגען זיך אויך איבער דער פראגע ווען דער ערשטער מולד איז געווען: מיטוואך פון ששת ימי בראשית פארטאגס, אדער א וואך דערויף. די אידישע חשבונות ווערן אפט פארגליכן צו וואס עס איז אנגענומען היינט ביי אסטראנאמער. | ||
די תקופה האט געשפילט א גרויסע ראלע אין | די תקופה האט געשפילט א גרויסע ראלע אין דעם לוח פון די לכאורה-איסיים פון קומראן, וואס האבן געבויט זייערע חשבונות אויף דער אסטראנאמיע וואס ווערט געברענגט אין ספר חנוך א'. | ||
== | ==די צייטן פון די פיר תקופות== | ||
תקופת תשרי איז אינמיטן הערבסט; איינס פון די צוויי מאל אין יאר ווען די זון איז אייניג מיט דער קו המשווה. תקופת טבת איז אינמיטן ווינטער; ווען די זון איז ביי איר סאמע צפון-פונקט, 23.5°N פון דער קו המשווה. תקופת ניסן איז אינמיטן פרילינג; דאס צווייטע מאל ווען די זון איז אייניג מיט דער קו המשווה. תקופת תמוז איז אינמיטן זומער; ווען די זון איז ביי איר סאמע דרום-פונקט, 23.5°S פון דער קו המשווה. דער טאג ווען א תקופה הייבט זיך אן ווערט אנגערופן אין גמרא "יום תקופה"{{הערה|{{בבלי|סנהדרין|יג|א}}}}, א טערמין וואס מען טרעפט שוין אין די מגילות ים המלח{{הערה|[https://www.researchgate.net/publication/322034015_A_Newly_Reconstructed_Calendrical_Scroll_from_Qumran_in_Cryptic_Script מגילה 4Q324d]}}. | |||
די | == די תקופות אין אסטראלאגיע == | ||
אין אסטראלאגיע זענען די תקופות פון דער זון אויך פארבונדן מיט די צוועלף מזלות. תקופת ניסן איז ווען דער זון דערגרייכט אינמיטן מזל טלה, תקופת תמוז ווען זי דערגרייכט אינמיטן מזל סרטן, תקופת תשרי ווען זי דערגרייכט אינמיטן מזל מאזניים, און תקופת טבת ווען זי דערגרייכט אינמיטן מזל גדי. | |||
אינ'אמת'ן אבער האבן זיך שוין די מזלות פון לאנג אוועקגערוקט. דער רמב"ם שרייבט אז די מזלות זענען געווען אויף דעם ארט אין דער צייט פונעם מבול, און זינט דעמאלט רוקן זיי זיך פון מערב צו מזרח אויף א מהלך צו קרייזן דער וועלט אין 24,000 יאר.<ref>רמב"ם הלכות יסודי התורה ג,ז.</ref> לויט דעם רוקן זיי זיך 15° יעדע טויזנט יאר, און וויבאלד ס'זענען שוין פאריבער מער ווי 4,000 יאר זינט דעם מבול האבן זיי זיך שוין גערוקט מיט איבער 60°. דאס מיינט אז אויפ'ן ארט פון טלה געפינט זיך היינט דלי, אויפ'ן ארט פון שור איז דגים, אויפ'ן ארט פון תאומים איז טלה, און אזוי זענען אלע מזלות מיט צוויי אפגערוקט. | |||
==הלכות און מנהגים== | ==הלכות און מנהגים== | ||
ווען מ'פלעגט מאכן אן עיבור לויט א פאקטישן חשבון, אנשטאט דעם קביעות'דיגן חשבון וואס מיר פארמאגן היינט (איידער יאר ד'קי"ט), איז די תקופה געווען איינער פון די שטארקע פאקטארן. מען מאכט עיבור יארן צו האלטן פסח נאך תקופת ניסן{{הערה|{{רמב"ם||קידוש החודש|ד|דא}}}} און סוכות נאך תקופת תשרי{{הערה|{{בבלי|סנהדרין|יג|א}}}}. | |||
אין חוץ לארץ הייבט מען אן זאגן "ותן טל ומטר" ביים זעכציגסטן טאג נאך תקופת תשרי{{הערה|{{שוע|אוח|קיז|א}}}}, און נאך תקופת ניסן פאסטן שוין נישט אפילו יחידים צוליב אן עצירת גשמים{{הערה|{{שוע|אוח|תקעה|ז}}}}. אויך די צייט צו זאגן ברכת החמה איז געבויט אויף די חשבונות פון תקופת שמואל{{הערה|{{בבלי|ברכות|נט|ב}}}}. | |||
עס איז דא אן אור | עס איז דא אן אור-אלטער מנהג נישט צו טרינקען וואסער ביי דער צייט פון דער תקופה{{הערה|רמ"א אין {{שוע|יוד|קטז|ה}}}}. | ||
==תקופת שמואל== | ==תקופת שמואל== | ||
===די מימרא פון שמואל=== | ===די מימרא פון שמואל=== | ||
אין די גמרא מסכת עירובין{{הערה|{{בבלי|עירובין|נו|א}}}} ווערט געברענגט א מימרא פון | אין די גמרא מסכת עירובין{{הערה|{{בבלי|עירובין|נו|א}}}} ווערט געברענגט א מימרא פון דעם אמורא שמואל, מיט די פאלגענדע כללים איבער די תקופות: | ||
*תקופת ניסן געפאלט אלעמאל ביי די אנהייב אדער חצות פון די טאג אדער די נאכט: 0:00, 6:00, 12:00 אדער 18:00. דער סיבה דערצו איז וויבאלד די זון איז געהאנגען געווארן אין הימל באלד אנהייב מיטוואך פון ששת ימי בראשית, דהיינו 18:00, און פון איין יאר צום צווייטן רוקט זיך די תקופה מיט א פערטל טאג, ווי שפעטער ערווענט{{הערה|{{בבלי|עירובין|נו|א|מפרש=רש"י|ד"ה=לפי שהמאורות}}}}. | *תקופת ניסן געפאלט אלעמאל ביי די אנהייב אדער חצות פון די טאג אדער די נאכט: 0:00, 6:00, 12:00 אדער 18:00. דער סיבה דערצו איז וויבאלד די זון איז געהאנגען געווארן אין הימל באלד אנהייב מיטוואך פון ששת ימי בראשית, דהיינו 18:00, און פון איין יאר צום צווייטן רוקט זיך די תקופה מיט א פערטל טאג, ווי שפעטער ערווענט{{הערה|{{בבלי|עירובין|נו|א|מפרש=רש"י|ד"ה=לפי שהמאורות}}}}. | ||
*תקופת תמוז געפאלט אלעמאל ביי 1.5 אדער 7.5 שעה אין די טאג אדער די נאכט: 1:30, 7:30, 13:30 אדער 19:30. ווי שפעטער ערווענט, איז די צייט אין טאג פון איין תקופה גערוקט מיט 7.5 שעה פון די צייט אין טאג פון צווייטן. אלזא, איז דער ערשטער תקופת תמוז געווען 1:30, און יעדער יאר רוקט זיך עס א פערטל טאג{{הערה|{{בבלי|עירובין|נו|א|מפרש=רש"י|ד"ה=ואין תקופת תמוז}}}}. | *תקופת תמוז געפאלט אלעמאל ביי 1.5 אדער 7.5 שעה אין די טאג אדער די נאכט: 1:30, 7:30, 13:30 אדער 19:30. ווי שפעטער ערווענט, איז די צייט אין טאג פון איין תקופה גערוקט מיט 7.5 שעה פון די צייט אין טאג פון צווייטן. אלזא, איז דער ערשטער תקופת תמוז געווען 1:30, און יעדער יאר רוקט זיך עס א פערטל טאג{{הערה|{{בבלי|עירובין|נו|א|מפרש=רש"י|ד"ה=ואין תקופת תמוז}}}}. | ||