אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:ווילנער געטא"

רוי:ווילנער געטא (זעט מקור)

רעוויזיע פון 09:38, 3 יאנואר 2023

12 בייטן צוגעלייגט , פֿאַר 2 יאָר

ק

החלפת טקסט – "וווי" ב־"וואוי"

מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן

102,362

רעדאגירונגען

@@ שורה 9: / שורה 9: @@
 פאגראמען און מערדערייען זענען דורכגעפירט געווארן, מיט אן אקטיווע ליטווינער אנוועזנשאפט, מיטן שפיץ פון די [[שאוליסטן]] [[פאשיסט]]ישע באוועגונג, דורכאויס די זומער פון 1941, זענען 35,000 אידן אומגעקומען דורך נאציס, און זייערע ליטווינער העלפער.
-אויפן [[6טן סעפטעמבער|6טן]] און [[7טן סעפטעמבער]] 1941, זענען די אידן געצווינגען געווען אריבערגיין וווינען אין [[געטא]]. 38,000 אידן זענען איבערגעבליבן נאך דעם זומער, און אויף דעם 2טן סעפטעמבער, זענען אידן וואס זענען געווען געצווינגען צו פארלאזן זייערע היימען, און 3,700 זענען אויסגעמארדעט געווארן. די אידן האבן נאר געמעגט נעמען זאכן, וואס זיי האבן געקענט טראגן, און נישט זייערע פארמעגנס, און אנדערע שווערע חפצים.
+אויפן [[6טן סעפטעמבער|6טן]] און [[7טן סעפטעמבער]] 1941, זענען די אידן געצווינגען געווען אריבערגיין וואוינען אין [[געטא]]. 38,000 אידן זענען איבערגעבליבן נאך דעם זומער, און אויף דעם 2טן סעפטעמבער, זענען אידן וואס זענען געווען געצווינגען צו פארלאזן זייערע היימען, און 3,700 זענען אויסגעמארדעט געווארן. די אידן האבן נאר געמעגט נעמען זאכן, וואס זיי האבן געקענט טראגן, און נישט זייערע פארמעגנס, און אנדערע שווערע חפצים.
 ===געטא אויפשטעל===
-די געטא איז אויפגעשטעלט געווארן אין אלטן יידישן קווארטאל, שוין ביים אנהייב האבן די נאציס צעטיילט דעם געטא אויף צוויי. געטא איינס פאר ארבעטער און פראדוקטיווע קראפט, געטא צוויי פאר אלטע, שוואכע, און יתומים. אין געטא איינס זענען געווען בערך 29,000 איינוווינער, און אין געטא צוויי 11,000 איינוווינער. ווי אין אלע אנדערע געטאס איבער [[אייראפע]], וואס די נאציס האבן אויפגעשטעלט, זענען געווען קרענק, הונגער, און אנדערע אוממענטשליכע באדינגונגען.
+די געטא איז אויפגעשטעלט געווארן אין אלטן יידישן קווארטאל, שוין ביים אנהייב האבן די נאציס צעטיילט דעם געטא אויף צוויי. געטא איינס פאר ארבעטער און פראדוקטיווע קראפט, געטא צוויי פאר אלטע, שוואכע, און יתומים. אין געטא איינס זענען געווען בערך 29,000 איינוואוינער, און אין געטא צוויי 11,000 איינוואוינער. ווי אין אלע אנדערע געטאס איבער [[אייראפע]], וואס די נאציס האבן אויפגעשטעלט, זענען געווען קרענק, הונגער, און אנדערע אוממענטשליכע באדינגונגען.
-ביז סוף דעצעמבער 1941, איז געטא צוויי שוין געווען ליקווידירט, און רוב איינוווינער, זענען אומגעקומען אין [[פאנאר]]. די אנדערע געטא האבן די נאציס פארשפראכן צו האלטן גאנץ מיט 12,000 מענטשן, פאר איר פראדוקטיווקייט פארן [[מיליטער]], און אנדערע נוצבארע צוועקן, פארן נאצי רעזשים.
+ביז סוף דעצעמבער 1941, איז געטא צוויי שוין געווען ליקווידירט, און רוב איינוואוינער, זענען אומגעקומען אין [[פאנאר]]. די אנדערע געטא האבן די נאציס פארשפראכן צו האלטן גאנץ מיט 12,000 מענטשן, פאר איר פראדוקטיווקייט פארן [[מיליטער]], און אנדערע נוצבארע צוועקן, פארן נאצי רעזשים.
 ביז יאנואר [[1942]], האבן די נאציס אנגעפירט מיט אקציעס, ווי מענטשן זענען פארשיקט געווארן צו זייער אומקום. די [[יודנראט]], האט געמוזט צושטעלן טויזנטער אידן אויף צוואנגס ארבעט, שוין נאכדעם וואס דער איבערצייגונג, אז מענטשן ווערן נישט פארשיקט אויף ארבעט, נאר זיי אומצוברענגען איז געווען פארשפרייט אין געטא. די יודנראט האט פרובירט אויסצופירן א טיילווייזע ראטעווען פון די באפעלקערונג, דורך ארויסגעבן מערסטנס אלטע און קראנקע, מיטן חשבון אז די אנדערע וועט ען לאזן לעבן. נאכדעם אבער האבן די נאציס פארלאנגט אנדערע אידן, וואס זיי וואלטן יא געקענט ארויסהעלפן דעם געטא.
@@ שורה 31: / שורה 31: @@
 אין ווילנע זענען געווען עטליכע יידישע אונטערגרונט גרופעס. אויפן [[21סטן יאנואר]] 1942, האבן זיך אלע פאראייניגט אונטערן נאמען [[פאראייניגטע פארטיזאנער ארגאניזאציע]] (פפ"א). דער קאמאנדיר איז געווען יצחק וויטענבערג, און אונטער אים זענען געווען [[אבא קאוונער]], און יוסף גלאזמאן. די מענטשן אין די קעגנערשאפט האבן אנגעהערט אלע יידישע פארטייען, רעכטע און לינקע. אין 1943, האבן זיך צוגעשלאסן די "יחיאל קאמף ארגאניזאציע". די קעמפער האבן דורכגעפירט אקטן קעגן נאצישע צילן, אין ווילנע אומגעגנט.
-די יודנראט, האט צוגעהאלפן די נאציס אין די פארשיקונגען פון אידן צו [[טויט לאגערן]], דעריבער האבן די קעמפער געשטעלט פלאקאטן, אז די יודנראט זענען פאררעטער, וואס אידן זאלן אויפהערן זיך צוהערן צו זיי. די געטא איינוווינער האבן נישט אויסגעהערט צו די ווארענונגען פון די אונטערגרונט.
+די יודנראט, האט צוגעהאלפן די נאציס אין די פארשיקונגען פון אידן צו [[טויט לאגערן]], דעריבער האבן די קעמפער געשטעלט פלאקאטן, אז די יודנראט זענען פאררעטער, וואס אידן זאלן אויפהערן זיך צוהערן צו זיי. די געטא איינוואוינער האבן נישט אויסגעהערט צו די ווארענונגען פון די אונטערגרונט.
 די נאציס האבן באקומען אינפארמאציע אויף יצחק וויטנבערג, און די ארדענונגסדינסט האט אים ארעסטירט, נאך אן אקציע פון זיינע פריינט, איז ער באפרייט געווארן. די נאציס האבן דערקלערט אז אויב געט ער זיך נישט איין צו די נאצישע אינסטאנצן, גייען זיי פארניכטן די גאנצע געטא, צום סוף האט ער זיך אונטערגעגעבן, און מיט א ציאניד פיל איז ער געגאנגען זיך איינגעבן צו די נאציס, ער איז ארעסטירט געווארן און געפייניקט געווארן, און באגאנגען [[זעלבסטמארד]] אין [[טורמע]].
 ===אויפלעזונג פון געטא===
-אין אוגוסט 1943, איז די געטא ארומגענומען געווארן מיט פאליציי, און 7,000 אידן זענען פארשיקט געווארן צו אן "ארבעטס לאגער" אין [[עסטלאנד]], די פארטיזאנער האבן פרובירט אנפירן א ווידערשטאנד, אבער די איינוווינער האבן נישט מיטגעהאלטן, און עס האט זיך נישט אויסגעארבעט, 150 קעמפער פון געטא זענען אנטלאפן, דורך די אפלויף סיסטעם צו די וועלדער, ווי זיי האבן זיך אנגעשלאסן אין [[פארטיזאנער]] גרופעס.
+אין אוגוסט 1943, איז די געטא ארומגענומען געווארן מיט פאליציי, און 7,000 אידן זענען פארשיקט געווארן צו אן "ארבעטס לאגער" אין [[עסטלאנד]], די פארטיזאנער האבן פרובירט אנפירן א ווידערשטאנד, אבער די איינוואוינער האבן נישט מיטגעהאלטן, און עס האט זיך נישט אויסגעארבעט, 150 קעמפער פון געטא זענען אנטלאפן, דורך די אפלויף סיסטעם צו די וועלדער, ווי זיי האבן זיך אנגעשלאסן אין [[פארטיזאנער]] גרופעס.
 אום [[23סטן סעפטעמבער]] 1943, האט די געטא אויפגעהערט צו פונקציאנירן, ווען די לעצט פארבליבענע אידן, זענען פארשיקט געווארן, אדער אומגעקומען אין פאנאר.