אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:דעמאקראטיע"

ק
החלפת טקסט – "פֿ" ב־"פ"
ק (החלפת טקסט – "פֿ" ב־"פ")
שורה 1: שורה 1:
{{רעגירונג מעטאדן}}
{{רעגירונג מעטאדן}}
[[טעקע:2019 Democracy index.svg|קליין|400px|]]
[[טעקע:2019 Democracy index.svg|קליין|400px|]]
'''דעמאקראטיע''' איז אַ [[גריכיש]] [[ווארט]] וואס מיינט '''דעם פֿאָלקס מאַכט'''. אין די [[פאליטיק]] איז דאס א פאליטישע אידיאל באגריף און גאנג, איר געדאנק איז צו ערלויבן יעדן [[בירגער]] א טייל נעמען אין דער פירונג פון זיין [[רעגירונג]] און אז אלע געזעצן זענען פאר שיצן די אינידווידאולע פרייהייטן, וואס מען קען נישט קיינעם גארנישט באגרעניצן נאר אין צוזאמענהאנג מיט די אייגענע זיכערהייט.
'''דעמאקראטיע''' איז אַ [[גריכיש]] [[ווארט]] וואס מיינט '''דעם פאָלקס מאַכט'''. אין די [[פאליטיק]] איז דאס א פאליטישע אידיאל באגריף און גאנג, איר געדאנק איז צו ערלויבן יעדן [[בירגער]] א טייל נעמען אין דער פירונג פון זיין [[רעגירונג]] און אז אלע געזעצן זענען פאר שיצן די אינידווידאולע פרייהייטן, וואס מען קען נישט קיינעם גארנישט באגרעניצן נאר אין צוזאמענהאנג מיט די אייגענע זיכערהייט.
ֿ
ֿ
אין א '''רעפרעזענטאטיווער דעמאקראטיע''' האלט מען וואלן פון צייט צו צייט, און די בירגער קלויב אויס ווער זאל זיי רעפרעזענטירן. די רעפרעזאנטאטיוון פירן דאס לאנד (אדער די ארגאניזאציע) ביז די נעקסטע וואלן.
אין א '''רעפרעזענטאטיווער דעמאקראטיע''' האלט מען וואלן פון צייט צו צייט, און די בירגער קלויב אויס ווער זאל זיי רעפרעזענטירן. די רעפרעזאנטאטיוון פירן דאס לאנד (אדער די ארגאניזאציע) ביז די נעקסטע וואלן.
שורה 28: שורה 28:
איינע פון די הויפט יסודות אין דעמאקראטיע איז געבן '''"נאטירלעכע רעכטונגען"''' פאר יעדן מענטש, ווי: רעכט צו לעבן, רעכט צו פרייהייט (פרייהייט: האבן אייגענע מיינונגען, זיין [[רעליגיע]] אדער [[סעקולערע]], ארבעטן, זיך וואנדן אומעטום אין לאנד אדער אין אויסלאנד אד"ג), רעכט צו פארמאגן פארמעגן, רעכט צו זיין [[גלייכרעכטיק]], רעכט צו האבן רעספעקט, רעכט צו האבן פריוואטקייט, רעכט צו האבן א גוטער נאמען בקיצור, רעכט צו זיין א "מענטש".
איינע פון די הויפט יסודות אין דעמאקראטיע איז געבן '''"נאטירלעכע רעכטונגען"''' פאר יעדן מענטש, ווי: רעכט צו לעבן, רעכט צו פרייהייט (פרייהייט: האבן אייגענע מיינונגען, זיין [[רעליגיע]] אדער [[סעקולערע]], ארבעטן, זיך וואנדן אומעטום אין לאנד אדער אין אויסלאנד אד"ג), רעכט צו פארמאגן פארמעגן, רעכט צו זיין [[גלייכרעכטיק]], רעכט צו האבן רעספעקט, רעכט צו האבן פריוואטקייט, רעכט צו האבן א גוטער נאמען בקיצור, רעכט צו זיין א "מענטש".


דעמאקראטיע האט אויך א געשטעל צו געבן '''"סאציאלאגישע רעכטונגען"''' ווי געזונטהייט, א פלאץ צו וווינען, שטיצן ארבעטלאסיקע, עלטערערע מענטשן, אלמנות אא"וו. די יסודות זיינען נישט אייניק ביי אלע רעגירונגען, די [[ליבעראליזם|ליבעראליסטישע]] געדאנק זאגט אז די רעגירונג דארף היטן די פרייהייט פון יעדן מענטש און ווי װײניקער זיך מישן צו העלפן [[סאציאליזם|סאציאלאגיש]] אויפֿן חשבון פון פאדערן [[שטייער]] פון דער אלגעמיינער [[בירגער]]. אבער די [[סאציאל דעמאקראטיע|סאציאל דעמאקראטישע]] געדאנק האלטן אז סאציאלאגישע רעכטונגען איז אזוי ווי נאטירלעכע רעכטונגען, און די [[מדינה]] דארף [[שנאר]]ן פון די בירגער כדי צו העלפן די שוואכערע מענטשן.
דעמאקראטיע האט אויך א געשטעל צו געבן '''"סאציאלאגישע רעכטונגען"''' ווי געזונטהייט, א פלאץ צו וווינען, שטיצן ארבעטלאסיקע, עלטערערע מענטשן, אלמנות אא"וו. די יסודות זיינען נישט אייניק ביי אלע רעגירונגען, די [[ליבעראליזם|ליבעראליסטישע]] געדאנק זאגט אז די רעגירונג דארף היטן די פרייהייט פון יעדן מענטש און ווי װײניקער זיך מישן צו העלפן [[סאציאליזם|סאציאלאגיש]] אויפן חשבון פון פאדערן [[שטייער]] פון דער אלגעמיינער [[בירגער]]. אבער די [[סאציאל דעמאקראטיע|סאציאל דעמאקראטישע]] געדאנק האלטן אז סאציאלאגישע רעכטונגען איז אזוי ווי נאטירלעכע רעכטונגען, און די [[מדינה]] דארף [[שנאר]]ן פון די בירגער כדי צו העלפן די שוואכערע מענטשן.


א ליבעראלישע רעגירונג (ווי [[אמעריקע]]) וועט פאדערן ווייניקער שטייער פון די בירגער און ווייניקער העלפן די שוואכע (זיי וועלן העלפן בעיקר צו נאטירלעכע רעכטונגען און נישט צו סאציאלאגישע רעכטונגען), און א סאציאל דעמאקראטישע רעגירונג (ווי [[מדינת ישראל]]) וועלן פאדערן הויכע שטייער פון די בירגער כדי צו העלפן די שוואכע.
א ליבעראלישע רעגירונג (ווי [[אמעריקע]]) וועט פאדערן ווייניקער שטייער פון די בירגער און ווייניקער העלפן די שוואכע (זיי וועלן העלפן בעיקר צו נאטירלעכע רעכטונגען און נישט צו סאציאלאגישע רעכטונגען), און א סאציאל דעמאקראטישע רעגירונג (ווי [[מדינת ישראל]]) וועלן פאדערן הויכע שטייער פון די בירגער כדי צו העלפן די שוואכע.