1,047
רעדאגירונגען
ק
←ביאגראפיע: הגהה
אין תקציר עריכה |
ק (←ביאגראפיע: הגהה) |
||
| שורה 15: | שורה 15: | ||
[[טעקע:זכרונות - פון רבנו הקדוש מרן ר' יואל טייטלבוים מסאטמאר, ערשטער טייל, באשריבן פון חיים משה שטאובער, ניו יארק תש"מ.jpg|קליין|זכרונות - פון רבנו הקדוש מסאטמאר ([[רבי יואל טייטלבוים]] זי"ע, ערשטער טייל, באשריבן פון חיים משה שטאובער, ניו יארק תש"מ]] | [[טעקע:זכרונות - פון רבנו הקדוש מרן ר' יואל טייטלבוים מסאטמאר, ערשטער טייל, באשריבן פון חיים משה שטאובער, ניו יארק תש"מ.jpg|קליין|זכרונות - פון רבנו הקדוש מסאטמאר ([[רבי יואל טייטלבוים]] זי"ע, ערשטער טייל, באשריבן פון חיים משה שטאובער, ניו יארק תש"מ]] | ||
===פריע יאָרן און חורבן=== | ===פריע יאָרן און חורבן=== | ||
חיים משה איז געבוירן אין [[קארלסבורג]] (Alba Iulia) אום [[כ"א כסליו]] תש"ב, צו זיין פאטער רבי יחזקאל מנחם שטויבער, א [[שוחט|שו"ב]] אין קארלסבורג, און שפעטער אין [[אראד]], [[צפת]], און [[אנטווערפן]], און זיין מוטער | חיים משה איז געבוירן אין [[קארלסבורג]] (Alba Iulia) אום [[כ"א כסליו]] תש"ב, צו זיין פאטער רבי יחזקאל מנחם שטויבער, א [[שוחט|שו"ב]] אין קארלסבורג, און שפעטער אין [[אראד]], [[צפת]], און [[אנטווערפן]], און זיין מוטער לאה (בינער). לאה'ס טאטע חיים משה, איז געווען א דיין און איר מאמע איז געווען מושקט (בוים), וועלכע ער האט געשילדערט אלס אַן אויסערגעווענליכע פרוי מיט אַ באַרימטער משפּחה{{הערה|שם=אינטער1|אינטערוויו, ערשטער טייל.}}. | ||
בעת דער צווייטער וועלט מלחמה, ווען ר' חיים משה איז געווען א קליין קינד, איז זיין פאמיליע געווען אין דעם טייל פון רומעניע וואו די | בעת דער צווייטער וועלט מלחמה, ווען ר' חיים משה איז געווען א קליין קינד, איז זיין פאמיליע געווען אין דעם טייל פון רומעניע וואו די לאָקאַלע רעגירונגען האבן נישט קאאפארירט מיט די דייטשן צו דעפּאָרטירן די אידן. זיי האבן זיך באהאלטן אין די וועלדער צוזאַמען מיט פּאַרטיזאַנער. זיין פאָטער, וועלכער איז געווען אַ שוחט, האָט אַמאָל אָפּגעזאָגט אַ בעסערע אַרבעט אין דער שטאָט מיחי (מיכאַילעני), ווייל ער האָט נישט געוואלט איבערלאזן זיינע שוויגער-עלטערן. די גאַנצע באַפעלקערונג פון יענער שטאָט איז שפּעטער דעפּאָרטירט געוואָרן קיין אוישוויץ. די משפּחה האָט איבערגעלעבט אין זייער ראַיאָן, וואָס חיים משה האָט אָנגערופן "דער נאַקן פונעם וואַלד", וואו "די קויל איז נישט אָנגעקומען"{{הערה|שם=אינטער1}}. | ||
אין 1943, ווען די סיטואַציע האָט זיך אָנגעהויבן פאַרערגערן, איז די משפּחה געפאָרן מיט אַ באַהאַלטענעם צוג צו אַראַד, רומעניע, וואו זיין פאָטער האָט באַקומען אַ אַרבעט אַלס שוחט. זיי זענען געווען פאַרשטעלט ווי פּויערן צו פאַרמיידן דעטעקציע. פון זיין אוממיטלבארער משפחה, זענען זיין פאטער, מוטער, און עלטערע געשוויסטער ניצול געווארן, בשעת א קליינע שוועסטערל איז ליידער אוועק. ער האט דערמאנט אז די פאמיליע האט בלויע אויגן און בלאנדע האר, וואס האט זיי געגעבן די מעגליכקייט צו זיך פארשטעלן אלס נישט-אידן בעת דער קריג{{הערה|שם=אינטער1}}. | אין 1943, ווען די סיטואַציע האָט זיך אָנגעהויבן פאַרערגערן, איז די משפּחה געפאָרן מיט אַ באַהאַלטענעם צוג צו אַראַד, רומעניע, וואו זיין פאָטער האָט באַקומען אַ אַרבעט אַלס שוחט. זיי זענען געווען פאַרשטעלט ווי פּויערן צו פאַרמיידן דעטעקציע. פון זיין אוממיטלבארער משפחה, זענען זיין פאטער, מוטער, און עלטערע געשוויסטער ניצול געווארן, בשעת א קליינע שוועסטערל איז ליידער אוועק. ער האט דערמאנט אז די פאמיליע האט בלויע אויגן און בלאנדע האר, וואס האט זיי געגעבן די מעגליכקייט צו זיך פארשטעלן אלס נישט-אידן בעת דער קריג{{הערה|שם=אינטער1}}. | ||
| שורה 23: | שורה 23: | ||
<!-- חיים משה'ס זיידע און באָבע פון פאָטערס זייט, הערמאַן און אסתר (פריידמאַן) שטויבער, וואָס האָבן געוווינט אין טאַשנאַד, זענען דעפּאָרטירט געוואָרן קיין אוישוויץ און זענען דאָרט אומגעקומען. בלויז פינף פון זייערע אַכט קינדער האָבן איבערגעלעבט. חיים משה'ס פעטער, משה שטויבער, איז געשיקט געוואָרן אין אַ אַרבעטס־לאַגער און שפּעטער אין סיביר דורך די רוסן. זיין טאַטעס שוועסטער, הענו, האָט חתונה געהאַט מיט יעל גלאָק אין בעלגיע. הענו'ס מאַן האָט באַהאַלטן זייער קינד ביי גויים, אָבער זיין פרוי איז אומגעקומען אין אַ אַרבעטס־לאַגער אין אוישוויץ. ער האָט שפּעטער חתונה געהאַט מיט הענו. --> | <!-- חיים משה'ס זיידע און באָבע פון פאָטערס זייט, הערמאַן און אסתר (פריידמאַן) שטויבער, וואָס האָבן געוווינט אין טאַשנאַד, זענען דעפּאָרטירט געוואָרן קיין אוישוויץ און זענען דאָרט אומגעקומען. בלויז פינף פון זייערע אַכט קינדער האָבן איבערגעלעבט. חיים משה'ס פעטער, משה שטויבער, איז געשיקט געוואָרן אין אַ אַרבעטס־לאַגער און שפּעטער אין סיביר דורך די רוסן. זיין טאַטעס שוועסטער, הענו, האָט חתונה געהאַט מיט יעל גלאָק אין בעלגיע. הענו'ס מאַן האָט באַהאַלטן זייער קינד ביי גויים, אָבער זיין פרוי איז אומגעקומען אין אַ אַרבעטס־לאַגער אין אוישוויץ. ער האָט שפּעטער חתונה געהאַט מיט הענו. --> | ||
===נאָכן קריג=== | ===נאָכן קריג=== | ||
די משפּחה איז געבליבן אין אַראַד ביז 1950. דאָרט האָט חיים משה געלערנט אין אַ חדר. אין אַראַד האָט זיין פאָטער געהאַט אַ באַשיידענעם, אָבער שיין אַפּאַרטמענט. זיי פלעגן | די משפּחה איז געבליבן אין אַראַד ביז 1950. דאָרט האָט חיים משה געלערנט אין אַ חדר. אין אַראַד האָט זיין פאָטער געהאַט אַ באַשיידענעם, אָבער שיין אַפּאַרטמענט. זיי פלעגן איינלאדענען היימלאזע מענטשן צו עסן ביי זיי. | ||
זיי זענען אָנגעקומען קיין חיפה אין ארץ ישראל. חיים משה האָט געפילט אַנטוישט פון דער וועלטליכקייט פון לאַנד און די שווערע עקאָנאָמישע באַדינגונגען. זיי האָבן געוואוינט אין אַן אויפנאַמע-צענטער פאַר עטליכע וואָכן, דערנאָך אין צפת, אין אַ | זיי זענען אָנגעקומען קיין חיפה אין ארץ ישראל. חיים משה האָט געפילט אַנטוישט פון דער וועלטליכקייט פון לאַנד און די שווערע עקאָנאָמישע באַדינגונגען. זיי האָבן געוואוינט אין אַן אויפנאַמע-צענטער פאַר עטליכע וואָכן, דערנאָך אין צפת, אין אַ פארלאזטן אַראַבישן הויז. חיים משה איז געווען צופרידן צו זיין אין אַ אידישן לאַנד{{הערה|שם=אינטער2|אינטערוויו, צווייטער טייל}}. | ||
נאָך דריי יאָר אין ארץ ישראל האָט זיין פאָטער באַקומען אַ אַרבעט אין אַנטווערפּן, בעלגיע, און די גאַנצע משפּחה איז אַהין אַריבערגעצויגן. דאָרטן האָט חיים משה געלערנט האָלענדיש און פראַנצויזיש. אין אַנטווערפּן זענען געבוירן געוואָרן נאָך צוויי שוועסטער. דארט האט ער געלערנט אין [[ישיבת עץ חיים (בעלגיע)|קאפעלן]], בעלגיע ביי [[רבי יצחק דוב קאפלמאן]]. אין ישיבה האָט מען געשפּילט פוטבאָל. שפּעטער האָט חיים משה געלערנט אַ יאָר אין לאָנדאָן, ענגלאַנד, ביי [[רבי אליקים שלעזינגער]], וואו ער האָט אויך געלערנט ענגליש{{הערה|שם=אינטער2}}. | נאָך דריי יאָר אין ארץ ישראל האָט זיין פאָטער באַקומען אַ אַרבעט אין אַנטווערפּן, בעלגיע, און די גאַנצע משפּחה איז אַהין אַריבערגעצויגן. דאָרטן האָט חיים משה געלערנט האָלענדיש און פראַנצויזיש. אין אַנטווערפּן זענען געבוירן געוואָרן נאָך צוויי שוועסטער. דארט האט ער געלערנט אין [[ישיבת עץ חיים (בעלגיע)|קאפעלן]], בעלגיע ביי [[רבי יצחק דוב קאפלמאן]]. אין ישיבה האָט מען געשפּילט פוטבאָל. שפּעטער האָט חיים משה געלערנט אַ יאָר אין לאָנדאָן, ענגלאַנד, ביי [[רבי אליקים שלעזינגער]], וואו ער האָט אויך געלערנט ענגליש{{הערה|שם=אינטער2}}. | ||