אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אמרפל"

379 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 4 חדשים
ק
אויסשטעל
ק (אויסשטעל)
שורה 8: שורה 8:


ווען [[אברהם|אברם]] האט זיך דערוואוסט דערפון איז געקומען מיט זיינער קנעכט ראטעווען זיין פלימעניק, ער האט זיי באזיגט ביי חובה וואס איז צולינקס פון [[דמשק]], און ער האט באפרייט לוט און צוגענומען די רויב.
ווען [[אברהם|אברם]] האט זיך דערוואוסט דערפון איז געקומען מיט זיינער קנעכט ראטעווען זיין פלימעניק, ער האט זיי באזיגט ביי חובה וואס איז צולינקס פון [[דמשק]], און ער האט באפרייט לוט און צוגענומען די רויב.
==ראנג אין די קאאליציע==
אנהייב קאפיטל ווערט אמרפל דערמאנט דער ערשטער צווישן די פיר קעניגן, אבער שפעטער שיינט אז כדרלעומר איז געווען דער עיקר פירער{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|א|ד}}: שְׁתֵּים עֶשְׂרֵה שָׁנָה עָבְדוּ אֶת כְּדָרְלָעֹמֶר וגו', {{תנ"ך|בראשית|א|ד|אן=פרק}}: וּבְאַרְבַּע עֶשְׂרֵה שָׁנָה בָּא כְדָרְלָעֹמֶר וְהַמְּלָכִים אֲשֶׁר אִתּוֹ וגו'}}, און אמרפל ווערט אויסגערעכנט דער דריטער{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|א|ט}}: אֵת כְּדָרְלָעֹמֶר מֶלֶךְ עֵילָם וְתִדְעָל מֶלֶךְ גּוֹיִם וְאַמְרָפֶל מֶלֶךְ שִׁנְעָר וְאַרְיוֹךְ מֶלֶךְ אֶלָּסָר וגו'}}. דער ספורנו זאגט אז אמרפל איז געווען באוואוסט אלס א גרויסער קעניג אין זיין צייט{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יד|א|מפרש=ספורנו}}}}, און לויט [[רש"י]] איז ער געווען דער חשוב'סטער צווישן די פיר קעניגן{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יד|ה|מפרש=גור אריה}}}}, ווידער אנדערע מפרשים זאגן אז כדרלעומר איז געווען דער חשוב'סטער און הויפט צווישן זיי{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יד|ד|מפרש=רד"ק}}}}. טייל זאגן אז כדרלעומר איז טאקע געווען דער פירער, אבער אמרפל איז געווען דער עלטסטער{{הערה|פענח רזא און טור על התורה, בראשית יד, א}}. טייל זאגן אז אין גרויסקייט און אין פירן די קעניגרייך אינעווייניג אין לאנד איז אמרפל געווען אין שפיץ, און מיט העלדישקייט אין קריג איז כדרלעומר געווען אין שפיץ{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יד|א|מפרש=העמק דבר}}}}.


אמרפל ווערט דערמאנט דער ערשטער צווישן די פיר קעניגן אנהייב קאפיטל ווערט אמרפל, אבער שפעטער שיינט אז כדרלעומר איז געווען דער עיקר פירער{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|א|ד}}: שְׁתֵּים עֶשְׂרֵה שָׁנָה עָבְדוּ אֶת כְּדָרְלָעֹמֶר וגו', {{תנ"ך|בראשית|א|ד|אן=פרק}}: וּבְאַרְבַּע עֶשְׂרֵה שָׁנָה בָּא כְדָרְלָעֹמֶר וְהַמְּלָכִים אֲשֶׁר אִתּוֹ וגו'}}, און אמרפל ווערט אויסגערעכנט דער דריטער{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|א|ט}}: אֵת כְּדָרְלָעֹמֶר מֶלֶךְ עֵילָם וְתִדְעָל מֶלֶךְ גּוֹיִם וְאַמְרָפֶל מֶלֶךְ שִׁנְעָר וְאַרְיוֹךְ מֶלֶךְ אֶלָּסָר וגו'}}. דער ספורנו זאגט אז אמרפל איז געווען באוואוסט אלס א גרויסער קעניג אין זיין צייט{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יד|א|מפרש=ספורנו}}}}, און לויט [[רש"י]] איז ער געווען דער חשוב'סטער צווישן די פיר קעניגן{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יד|ה|מפרש=גור אריה}}}}, ווידער אנדערע מפרשים זאגן אז כדרלעומר איז געווען דער חשוב'סטער און הויפט צווישן זיי{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יד|ד|מפרש=רד"ק}}}}. טייל ערקלערן אז וויבאלד די קעניגן האבן ווידערגעשפעניגט אין כדרלעומר, האט ער זיך אריינגעלייגט מער אינעם קאמפיין ווי די אנדערע{{הערה|רש"י אין דפוס אלקבץ, געברענגט אין '''רש"י השלם – אריאל''' א, מכון אריאל: ירושלים, תשמ"ו, 143982}}. טייל זאגן אז כדרלעומר איז טאקע געווען דער פירער, אבער אמרפל איז געווען דער עלטסטער{{הערה|פענח רזא און טור על התורה, בראשית יד, א}}. טייל זאגן אז אין גרויסקייט און אין פירן די קעניגרייך אינעווייניג אין לאנד איז אמרפל געווען אין שפיץ, און מיט העלדישקייט אין קריג איז כדרלעומר געווען אין שפיץ{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יד|א|מפרש=העמק דבר}}}}.
==אידענטיטעט==
==אידענטיטעט==
[[טעקע:Brockhaus and Efron Jewish Encyclopedia e2 336-0.jpg|קליין|לינקס|טעקסט=אמרפל אין דזשואיש ענציקלאפעדיע|שניצונג פון חמורבי, איינער פון די השערות צום אידענטיטעט פאר אמרפל]]
[[טעקע:Brockhaus and Efron Jewish Encyclopedia e2 336-0.jpg|קליין|לינקס|טעקסט=אמרפל אין דזשואיש ענציקלאפעדיע|שניצונג פון חמורבי, איינער פון די השערות צום אידענטיטעט פאר אמרפל]]