אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:מהחזנים (קאנטאריני)"

קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
צייכן: רויע רעדאגירונג
אין תקציר עריכה
צייכן: רויע רעדאגירונג
שורה 14: שורה 14:
עטליכע מיטגלידער פון דער קאנטאריני פאמיליע האבן דערגרייכט אן אנגעזען סטאַטוס אלס געלערנטע, דאקטוירים און קהילה פירער:
עטליכע מיטגלידער פון דער קאנטאריני פאמיליע האבן דערגרייכט אן אנגעזען סטאַטוס אלס געלערנטע, דאקטוירים און קהילה פירער:
===שמואל===
===שמואל===
שמואל (Simon) (געבוירן בערך 1561, געשטארבן 1631): געדינט אלס דער אפיציעלער פראקוראטאר פון דער אידישער קהילה פון פאדוע. געשטארבן אין 1631 דורכאויס דער מגפה, וואס האט אויך גענומען די לעבנס פון צוויי פון זיינע זין און אנדערע פאמיליע מיטגלידער. צווישן זיינע אכט זין האבן געהערט עזריאל, יהודה, און קלומינוס קאנטאריני{{הערה|https://www.jewishencyclopedia.com/articles/3982-cantarini-samuel-simon-ben-gerson-hakohen}}.
שמואל (Simon) בן גרשון הכהן (געבוירן בערך 1561, געשטארבן 1631): געדינט אלס דער אפיציעלער פּראָקוראַטאָר פון דער אידישער קהילה פון פּאדוע. געשטארבן אין 1631 ביי דער מגפה, וואס האט אויך גענומען די לעבנס פון צוויי פון זיינע זין און אנדערע פאמיליע מיטגלידער. צווישן זיינע אכט זין האבן געהערט עזריאל, יהודה, און קלונימוס קאנטאריני{{הערה|https://www.jewishencyclopedia.com/articles/3982-cantarini-samuel-simon-ben-gerson-hakohen}}.


===יהודה===
===יהודה===
שורה 22: שורה 22:


====לעבן און קאריערע====
====לעבן און קאריערע====
ר' יהודה איז געבוירן צו שמואל אומגעפער אין ה'שנ"ד און איז אוועק אין כ"ו ניסן ה'ת"י. אין עלטער פון 23 יאר האט ער באקומען סמיכה לרבנות.
ר' יהודה איז געבוירן צו שמואל אומגעפער אין ה'שנ"ד און איז אוועק אין כ"ו ניסן ה'ת"י.
 
ער האט שוין פון יונגן עלטער אָן קולטיווירט לימוד התורה. בערך אין עלטער פון 24 יאר, אין 1618, האט ער באקומען סמיכה לרבנות פון רב לעאָן דאַ פאַנאָ פון פּאַדוא. דער טיטל איז שפּעטער באשטעטיגט געװארן דורך די רבנים מאַרקאָ פאַטער און גרשון זון באַסאַני פון װעראָנאַ. ער װערט אפן אידענטיפיצירט אלס רב אין זײן מעדיצינישן דיפּלאם.


זיין מעדיצינישער דיפלאם פון דעם אוניווערזיטעט פון פאדוע (1623) ווערט געהאלטן אויסערגעווענליך זעלטן און א באדייטנדער ארטיקל אין אידישע און מעדיצינישע היסטאריע. ווי עס איז געווען געווענליך אין 17טן יאָרהונדערט איטאַליע, זענען געשריבן געוואָרן צופרידנשענדע פּאָעמען לכבוד זיין גראדוירונג{{הערה|שם=ספר2025|{{לינק|אדרעס=https://seforimblog.com/2025/06/a-little-known-rabbi-doctor-and-his-exceedingly-rare-medical-diploma-leon-cantarini-aka-yehuda-hakohen-katz-me-hahazzanim-university-of-padua-1623/|שרייבער=Edward Reichman|קעפל=A Little-Known Rabbi Doctor and his Exceedingly Rare Medical Diploma Leon Cantarini- AKA Yehuda HaKohen Katz Me-HaHazzanim (University of Padua, 1623)|זייטל=The Seforim Blog|דאטום=June 11, 2025}}}}.
זיין מעדיצינישער דיפלאם פון דעם אוניווערזיטעט פון פאדוע (1623) ווערט געהאלטן אויסערגעווענליך זעלטן און א באדייטנדער ארטיקל אין אידישע און מעדיצינישע היסטאריע. ווי עס איז געווען געווענליך אין 17טן יאָרהונדערט איטאַליע, זענען געשריבן געוואָרן צופרידנשענדע פּאָעמען לכבוד זיין גראדוירונג{{הערה|שם=ספר2025|{{לינק|אדרעס=https://seforimblog.com/2025/06/a-little-known-rabbi-doctor-and-his-exceedingly-rare-medical-diploma-leon-cantarini-aka-yehuda-hakohen-katz-me-hahazzanim-university-of-padua-1623/|שרייבער=Edward Reichman|קעפל=A Little-Known Rabbi Doctor and his Exceedingly Rare Medical Diploma Leon Cantarini- AKA Yehuda HaKohen Katz Me-HaHazzanim (University of Padua, 1623)|זייטל=The Seforim Blog|דאטום=June 11, 2025}}}}.


קורץ נאך זיין גראדואציע, האט ליאון געדינט אלס אן אידעאלער רעפרעזענטאנט פאר די אידישע קהילה, פארהאנדלנדיג מיט קרעמאנין, וועלכער איז געווען איינער פון זיינע מעדיצינישע שולע פראפעסארן און גראדואציע פארמיטלער{{הערה|שם=ספר2025}}.
קורץ נאך זיין גראדואציע, האט ליאון געדינט אלס אן אידעאלער רעפרעזענטאנט פאר די אידישע קהילה, פארהאנדלנדיג מיט קרעמאנין, וועלכער איז געווען איינער פון זיינע מעדיצינישע שולע פראפעסארן און גראדואציע פארמיטלער{{הערה|שם=ספר2025}}.
דעם 10טן מערץ 1628, האט יהודה חתונה געהאט מיט מינדעלע, טאכטער פון יוסף כהן רופא תמרי (דע דאַטאָליס). זײ האָבן געהאַט דרײ קינדער. נאכן טויט פון מינדעלע'ס פאטער אין טורמע אין אקטאבער 1632, האָט יהודה געדינט אלס א וועכטער פאר זײן יונגן שװאגער פאר א קורצער צײט{{הערה|שם=ספר2025}}.


רבי יהודה איז באשריבן געוואָרן אלס א מענטש מיט איידעלע מידות, און ער פלעגט באהאנדלען אָרעמע חולים אָן באַצאָלונג. ער האט פלייסיג געארבעט אין לערנען תורה און האט געשריבן ספרים און דרשות.
רבי יהודה איז באשריבן געוואָרן אלס א מענטש מיט איידעלע מידות, און ער פלעגט באהאנדלען אָרעמע חולים אָן באַצאָלונג. ער האט פלייסיג געארבעט אין לערנען תורה און האט געשריבן ספרים און דרשות.


ער איז געווען דער פעטער פון דעם מער בארימטן [[רבי יצחק חיים קאנטאריני]].  הגם ר' יצחק איז געווען בלויז זעקס יאָר אַלט ווען ליאָן איז געשטאָרבן, האָט יצחק אים שפּעטער געשריבן אַ הספד און האָט זיך שטענדיק באַצויגן צו אים אויף אַ העכסט לויבנדיגן אופן און באשרייבנדיג אים אלס מומחה אין סיי תורה און סיי רפואה אין זיין היסטארישן ווערק פּחד יצחק{{הערה|שם=ספר2025}}.
ער איז געווען דער פעטער פון דעם מער בארימטן [[רבי יצחק חיים קאנטאריני]].  הגם ר' יצחק איז געווען בלויז זעקס יאר אלט ווען יהודה איז געשטארבן, האט ר' יצחק אים שפּעטער געשריבן א הספד און האט זיך שטענדיג באצויגן צו אים אויף א העכסט לויבנדיגן אופן און באשרייבנדיג אים אלס מומחה אין סיי תורה און סיי רפואה אין זיין היסטארישן ווערק פּחד יצחק{{הערה|שם=ספר2025}}.


===קלמן===
===קלמן===
שורה 39: שורה 43:
געבוירן 1644. אַ הויכע געשטאַלט פון פרי מאָדערנער אידישער געשיכטע, באַשריבן ווי אַ דאָקטער, דיין, פּאָעט און אָראַטאָר. ער איז אויך געווען א מעדיצינישער גראַדואַט פון פּאַדוע (1664){{הערה|Abdelkader Modena and Edgardo Morpurgo, ''Medici E Chirurghi Ebrei Dottorati E Licenziati Nell Universita Di Padova dal 1617 al 1816'' (Bologna, 1967), 26–27.}}.
געבוירן 1644. אַ הויכע געשטאַלט פון פרי מאָדערנער אידישער געשיכטע, באַשריבן ווי אַ דאָקטער, דיין, פּאָעט און אָראַטאָר. ער איז אויך געווען א מעדיצינישער גראַדואַט פון פּאַדוע (1664){{הערה|Abdelkader Modena and Edgardo Morpurgo, ''Medici E Chirurghi Ebrei Dottorati E Licenziati Nell Universita Di Padova dal 1617 al 1816'' (Bologna, 1967), 26–27.}}.


זיין ווערק ''פחד יצחק'' (אמסטערדאם, 1685), נישט צו פארמישן מיט א ווערק פון דעם זעלבן נאמען פון יצחק לאמפראנטי, איז א באמערקווערטע היסטארישע כראניק. עס פארציילט אן אנטי-אידישע אינצידענט אין די פאדוע געטא אין אויגוסט 1684, ארייננעמענדיג אן אנטאמישע דיסעקציע אין די אוניווערזיטעט פון פאדוע. דאס בוך דעטאלירט זיינע עקספּעריענסן אונטער א זעקס-טאגיגע בעלאגערונג, שליסט איין העברעאישע איבערזעצונגען פון רעלעוואנטע שטאט דאקומענטן, און גיט באפעלקערונג סטאטיסטיקס און באשרייבונגען פון די געמיינדע'ס צושטאנד{{הערה|Sclar, David, "[https://academicworks.cuny.edu/gc_etds/380 'Like Iron to a Magnet': Moses Hayim Luzzatto's Quest for Providence]" (2014). ''CUNY Academic Works''. p. 165.|כיוון=שמאל}}.
זיין ווערק ''פחד יצחק'' (אמסטערדאם, 1685), נישט צו פארמישן מיט א ווערק פון דעם זעלבן נאמען פון יצחק לאמפראנטי, איז א באמערקווערטע היסטארישע כראניק. עס פארציילט אן אנטי-אידישע אינצידענט אין די פאדוע געטא אין אויגוסט 1684, ארייננעמענדיג אן אנטאמישע דיסעקציע אין די אוניווערזיטעט פון פאדוע. דאס בוך דעטאלירט זיינע עקספּעריענסן אונטער א זעקס-טאגיגע בעלאגערונג, שליסט איין העברעאישע איבערזעצונגען פון רעלעוואנטע שטאט דאקומענטן, און גיט באפעלקערונג סטאטיסטיקס און באשרייבונגען פון די געמיינדע'ס צושטאנד{{הערה|David Sclar, "[https://academicworks.cuny.edu/gc_etds/380 'Like Iron to a Magnet': Moses Hayim Luzzatto's Quest for Providence]" (2014). ''CUNY Academic Works''. p. 165.|כיוון=שמאל}}.


מיט אכטונג אפגעשריבן די גאנצע כתב יד פון ''עולם הפוך'' מיט דער האנט. פאר יעדע דערמאנונג פון א קאנטאריני פאמיליע מיטגליד אין דעם ווערק, האט ער צוגעלייגט א אייגנארטיגע שליסל-פארמיגע נאטאציע, וואס באווייזט דעם ליינער צום ראנד, וואו ער האט באמערקט זייער שייכות צו אים. די אכטונגפולע אנשטרענגונג פון יצחק, צענדליגע יארן נאכן 1631 מגפה, דינט אלס א עדות צו די טיפע און אנדויערנדע איינפלוס פון די מגפה אויף די קאנטאריני פאמיליע{{הערה|1=https://thelehrhaus.com/scholarship/from-graduation-to-contagion-jewish-physicians-confront-plague-in-1631/}}.
מיט אכטונג אפגעשריבן די גאנצע כתב יד פון ''עולם הפוך'' מיט דער האנט. פאר יעדע דערמאנונג פון א קאנטאריני פאמיליע מיטגליד אין דעם ווערק, האט ער צוגעלייגט א אייגנארטיגע שליסל-פארמיגע נאטאציע, וואס באווייזט דעם ליינער צום ראנד, וואו ער האט באמערקט זייער שייכות צו אים. די אכטונגפולע אנשטרענגונג פון יצחק, צענדליגע יארן נאכן 1631 מגפה, דינט אלס א עדות צו די טיפע און אנדויערנדע איינפלוס פון די מגפה אויף די קאנטאריני פאמיליע{{הערה|1=https://thelehrhaus.com/scholarship/from-graduation-to-contagion-jewish-physicians-confront-plague-in-1631/}}.
שורה 51: שורה 55:
געשריבן דאס איטאליענישע ווערק Chirurgia Pratica (פאדוע, 1677){{הערה|שם=חייםמשה|{{אנצ יהודית|3978-cantarini-hayyim-moses-angelo-ben-isaiah-azriel|CANTARINI, ḤAYYIM MOSES (ANGELO) BEN ISAIAH AZRIEL|Louis Ginzberg, Israel Berlin}}}}.
געשריבן דאס איטאליענישע ווערק Chirurgia Pratica (פאדוע, 1677){{הערה|שם=חייםמשה|{{אנצ יהודית|3978-cantarini-hayyim-moses-angelo-ben-isaiah-azriel|CANTARINI, ḤAYYIM MOSES (ANGELO) BEN ISAIAH AZRIEL|Louis Ginzberg, Israel Berlin}}}}.


איבערגעלאזט העברעאישע כתב-יד ווערק, אריינגערעכנט הגהות (אויף הלכה'דיגע ווערק) און ''מראה הסנה''. דער לעצטער באשרייבט א פארפאלגונג פון אידן אין פאדוע, ווארשיינליך די זעלבע געשעעניש וואס ווערט דיסקוסירט אין זיין פעטער ר' יצחק חיים קאנטאריני'ס פחד יצחק, ספעציפיש וועגן דעם מארד פון א אידישן סטודענט, וועמענס קערפער איז געכאפט געווארן פאר אנטאמישער אויפשניטונג{{הערה|שם=חייםמשה}}.
איבערגעלאזט העברעאישע כתב-יד ווערק, אריינגערעכנט הגהות (אויף הלכה'דיגע ווערק) און ''מראה הסנה''. דער לעצטער באשרייבט א פארפאלגונג פון אידן אין פאדוע, ווארשיינליך די זעלבע געשעעניש וואס ווערט דיסקוסירט אין זיין פעטער ר' יצחק חיים קאנטאריני'ס פחד יצחק, ספעציפיש וועגן דעם מארד פון א אידישן סטודענט, וועמענס קערפער איז געכאפט געווארן פאר אנטאמישער אויפשניטונג{{הערה|{{אוצר החכמה|גירונדי, מרדכי שמואל בן בן-ציון אריה - נפי, חננאל|תולדות גדולי ישראל וגאוני איטליאה|667133|||page=100}}}}{{הערה|שם=חייםמשה}}.


===עזריאל===
===עזריאל===
שורה 62: שורה 66:
*אן אנדערער '''גרשון''' (גראדואירט 1703) האט אויף זיין מעדיצינישער דיפלאָם אויך אויסדריקלעך איינגעשלאסן דעם כּהן סימבאָל{{הערה|שם=ספר2024}}.
*אן אנדערער '''גרשון''' (גראדואירט 1703) האט אויף זיין מעדיצינישער דיפלאָם אויך אויסדריקלעך איינגעשלאסן דעם כּהן סימבאָל{{הערה|שם=ספר2024}}.
*אַנדזשעלאָ די גראַסין (געב. 1694), א דאקטער וואס האט אויסגעארבעט די שטאטוטן פון דער בארימטער פּאדוע הילפס-פאַראיין "סאָוועניאָ" (Sovvegno, 1713), און ארויסגעגעבן א טראקטאט איבער פּראקטישער כירורגיע (1715), געווידמעט דעם נאטורפארשער אַנטאָניאָ וואַליסניערי.
*אַנדזשעלאָ די גראַסין (געב. 1694), א דאקטער וואס האט אויסגעארבעט די שטאטוטן פון דער בארימטער פּאדוע הילפס-פאַראיין "סאָוועניאָ" (Sovvegno, 1713), און ארויסגעגעבן א טראקטאט איבער פּראקטישער כירורגיע (1715), געווידמעט דעם נאטורפארשער אַנטאָניאָ וואַליסניערי.
=ביבליאגראפיע==
<div class="mw-content-ltr">
*Marco Osimo, ''[https://books.google.com/books?id=XdgsAQAAIAAJ&pg=PA1#v=onepage&q&f=false Narrazione della strage compita contro gli Ebrei d'Asolo e cenni biografici della famiglia Koen-Cantarini originata da un ucciso Asolano]'', Casale Monferrato, 1875.
</div>


==דרויסנדיגע לינקס==
==דרויסנדיגע לינקס==