בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,404
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה צייכן: רויע רעדאגירונג |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
'''רבי מאיר בן יצחק ש"ץ''' (אויך באקאנט אלס רבי מאיר בן יצחק נהוראי פון [[ארליאן|אָרליאַן]]) איז געווען | {{דרעפט|שבועות}} | ||
'''רבי מאיר בן יצחק ש"ץ''' (אויך באקאנט אלס רבי מאיר בן יצחק נהוראי{{מקור}}<!-- , פון [[ארליאן|אָרליאַן]]{{הערה|שם=רשידהי|פירוש וואס איז בטעות מיוחס צו {{תנ"ך|דברי הימים א|כט|יא|מפרש=רש"י}}. מעגליך אז דאס באציט זיך צו אן אנדערער רמב"י???}} -->) איז געווען איינער פון די ערשטע חכמים פון אשכנז און פון די גרעסטע פייטנים. ער איז געווען א חזן, א שליח ציבור (ש"ץ), א פּייטן, און א פּרעדיגער אין ווארמס, דייטשלאנד (אשכנז). זיין געבורטסארט איז נישט באקאנט, און זיין ביאגראפיע איז פארנעפּלט. ער האט געלעבט אין עלפטן יארהונדערט און איז געווען אין איין צייט מיט רש"י. ער איז געשטארבן פאר אדער אין ד'תתנ"ו. | |||
רבי מאיר האָט געדינט אלס חזן און פייטן אין [[וורמייזא]], דייטשלאנד. ער איז געווען בארימט אין דייטשלאנד דעם גאנצן מיטלעלטער אלס א גרויסער בעל מלאכה און שאפער אין געביט פון דער אידישער ליטורגיע. ער איז באטראכט געווארן אלס אויטאריטאטיוו אין עניני תפילה און מנהגים צווישן די געמיינדעס פון אשכנז און צרפת. גרויסע חכמים פון זיין צייט און שפעטערדיגע דורות, ווי רש"י, בעלי התוספות, שמחה פון ויטרי, אברהם בן עזריאל, יעקב מולין, ציטירן אים אָפט מיט אַכטונג. רש"י, וואס איז געווען פון זיינע תלמידים, דערמאָנט אים עטליכע מאָל אין זיין פירוש אויפן תנ"ך און אין זיין סידור, און רופט אים "דער צדיק ר' מאיר בר יצחק", "צדיק" און "חסיד". | |||
==ביאגראפיע== | ==ביאגראפיע== | ||
וועגן דעם לעבנסגעשיכטע פון ר' מאיר איז ווייניג | וועגן דעם לעבנסגעשיכטע פון ר' מאיר איז ווייניג באקאנט. זיין פאטער איז געווען רבי יצחק. ער איז געווען טעטיג אין וואָרמס, וועלכע איז געווען איינע פון די חשובע קהילות אין אשכנז. ר' מאיר איז באַטראַכט געוואָרן ווי אַן אויטאָריטעט אין ענינים פון ליטורגיע און מנהגים אין די קהילות פון פראַנקרייך און דייטשלאַנד. ער ווערט אפט דערמאנט און ציטירט מיט אכטונג דורך די גרעסטע תלמידי-חכמים פון דייטשלאנד און פראנקרייך אין זיין צייט און אין די קומענדיגע דורות. | ||
ר' מאיר האט געהאט צוויי זין, יעקב און יצחק. זיין זון יצחק איז אומגעקומען אין די גזירות פון | ר' מאיר האט געהאט צוויי זין, יעקב און יצחק<!-- , און אלעזר, וואס ווערט ציטירט אין דעם פירוש אויף דברי הימים וואס איז בטעות צוגעשריבן צו רש"י{{הערה|שם=רשידהי}} -->. זיין זון יצחק איז אומגעקומען אין די [[גזרות תתנ"ו|גזירות פון תתנ"ו]]{{הערה|<!-- {{היברובוקס|רבי אליעזר בן נתן|קונטרס גזרות תתנ"ו|34838|מקום הוצאה=לייפציג|שנת הוצאה=תרי"ד}} עמוד????; --> {{היברובוקס|אהרן יעללינעק|קונטרס ווירמייזא וקהל ווינא|34866|page=3|מקום הוצאה=וויען|שנת הוצאה=תר"מ|עמ=4}}}}. אין דעם מעמאָרבוך ("הזכרת נשמות") פון וואָרמס ווערט דערמאנט ר' מאיר ב"ר יצחק "בעבור שתקן שבחות למקום"{{הערה|{{היברובוקס|אהרן יעללינעק|קונטרס ווירמייזא|34866|page=6|מקום הוצאה=וויען|שנת הוצאה=תר"מ|עמ=7}}}}. | ||
==שאפונגסווערק (פּיוטים און אנדערע ווערק)== | ==שאפונגסווערק (פּיוטים און אנדערע ווערק)== | ||
ר' מאיר האט זיך הויפּטזעכליך באקענט אלס א פּייטן). ער האט געשאפן [[פיוט|פּיוטים]] און [[סליחות]] אין לשון-קודש און אראמיש, און מער ווי 50 פון זיי זענען פארהאן. א טייל פון זיינע פּיוטים פאר די יום-טובים זענען אנגענומען געווארן אין די קהילות פון אשכנז און פּוילן און זענען געדרוקט געווארן אומצאליגע מאל אין מחזורים און סליחות. | ר' מאיר האט זיך הויפּטזעכליך באקענט אלס א פּייטן). ער האט געשאפן [[פיוט|פּיוטים]] און [[סליחות]] אין לשון-קודש און אראמיש, און מער ווי 50 פון זיי זענען פארהאן. א טייל פון זיינע פּיוטים פאר די יום-טובים זענען אנגענומען געווארן אין די קהילות פון אשכנז און פּוילן און זענען געדרוקט געווארן אומצאליגע מאל אין מחזורים און סליחות{{הערה|{{יודאיקה|Abraham David|Meir ben Isaac Sheli'aḥ Ẓibbur|לינק=https://www.encyclopedia.com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/meir-ben-isaac-sheliah-zibbur}}}}. | ||
די מערסט באקאנטע פון זיינע פּיוטים איז די אראמישע פּיעסע "אקדמות מילין" (אדער "אקדמות"). דער פּיוט ווערט געזאגט געווענטליך אין אשכנזישע קהילות אין חג השבועות, אלס אַן איינלייטונג צום צען געבאט בעת'ן ליינען די תורה. דער מנהג איז צו זאגן עס נאך דעם ערשטן פּסוק פון קריאת התורה (שמות י"ט, ב'), אבער טייל למדנים האבן איינגעפירט דעם מנהג צו זאגן עס פארן ליינען די תורה. די פאקט אז מען זאגט "אקדמות" גלייך נאכן ערשטן פּסוק האט ארויסגערופן פיל דיסקוסיעס און השערות. טייל האבן געמיינט אז דאס קומט פון א מנהג אין בבל{{הערה|1={{היברובוקס|חיים נחמי' שובין|מבוא לפיוט אקדמות|46778|page=17|מקום הוצאה=ווילנע|שנת הוצאה=תרס"ב}}}}. "אקדמות" איז איבערגעזעצט | די מערסט באקאנטע פון זיינע פּיוטים איז די אראמישע פּיעסע "אקדמות מילין" (אדער "אקדמות"). דער פּיוט ווערט געזאגט געווענטליך אין אשכנזישע קהילות אין חג השבועות, אלס אַן איינלייטונג צום צען געבאט בעת'ן ליינען די תורה. דער מנהג איז צו זאגן עס נאך דעם ערשטן פּסוק פון קריאת התורה (שמות י"ט, ב'), אבער טייל למדנים האבן איינגעפירט דעם מנהג צו זאגן עס פארן ליינען די תורה. די פאקט אז מען זאגט "אקדמות" גלייך נאכן ערשטן פּסוק האט ארויסגערופן פיל דיסקוסיעס און השערות. טייל האבן געמיינט אז דאס קומט פון א מנהג אין בבל{{הערה|1={{היברובוקס|חיים נחמי' שובין|מבוא לפיוט אקדמות|46778|page=17|מקום הוצאה=ווילנע|שנת הוצאה=תרס"ב}}}}. "אקדמות" איז איבערגעזעצט געווארן אויף העברעיש און אנדערע שפּראַכן, איינשליסנדיג ענגליש. [[רבי מנחם בן חלבו]] האט געשריבן פּירושים אויף ר' מאיר'ס פּיוטים. | ||
אנדערע באקאנטע פּיוטים זיינע שליסן איין: | אנדערע באקאנטע פּיוטים זיינע שליסן איין: | ||
*"תורה התמימה": | *"תורה התמימה": א תחנון (בקשה) מיט פיל אראמישע און תלמודישע ווערטער, וואו ער דריקט אויס זיין שרעק פאר אפּיקורסות (פאַרלאָזן די אמונה). דער פּיוט איז אונטערגעשריבן מיט מאיר און האט אַן אקראסטיך מיט דעם נאמען "אלעזר". | ||
*" | *"אלמנות חיות": אַ סליחה פאר יום כיפּור. דער פּיוט איז אויך אונטערגעשריבן און האט אַן אקראסטיך מיט דעם נאמען "אלעזר". דער פּיוט איז איבערגעזעצט געווארן אויף דייטש דורך צונץ. | ||
*"אֱלָהָא עָלַם" (אייביגער ג-ט): אַן אראמישער פּיוט פארן סדר "מתורגמן" (אַן איינלייטונג צום תרגום) פון דעם זיבעטן טאג פסח. עס ווערט געזאגט נאכן ערשטן פּסוק פון שירת הים. | *"אֱלָהָא עָלַם" (אייביגער ג-ט): אַן אראמישער פּיוט פארן סדר "מתורגמן" (אַן איינלייטונג צום תרגום) פון דעם זיבעטן טאג פסח. עס ווערט געזאגט נאכן ערשטן פּסוק פון שירת הים. | ||
*"אֲבוּנָן דְּבִשְׁמַיָּא וּבָרְיַן" (אונזער פאטער אין הימל): אַן אראמישער פּיוט פארן סדר "מתורגמן" פון דעם זיבעטן טאג פסח. | *"אֲבוּנָן דְּבִשְׁמַיָּא וּבָרְיַן" (אונזער פאטער אין הימל): אַן אראמישער פּיוט פארן סדר "מתורגמן" פון דעם זיבעטן טאג פסח. | ||
| שורה 22: | שורה 25: | ||
ר' מאיר איז אויך געווען א תנ"ך מפרש און ווערט דורך רש"י אייניגע מאָל דערמאנט אין פאַרשידענע ערטער אין זיין פירוש. רש"י שטיצט זיך אויף זיינע אויסטייטשונגען און טיטולירט ר' מאירן מיט "צדיק" און "חסיד"{{הערה|Zunz, [https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.32044079210316&seq=77 Zur Geschichte und Literatur] (Berlin 1845), 61.{{ש}} | ר' מאיר איז אויך געווען א תנ"ך מפרש און ווערט דורך רש"י אייניגע מאָל דערמאנט אין פאַרשידענע ערטער אין זיין פירוש. רש"י שטיצט זיך אויף זיינע אויסטייטשונגען און טיטולירט ר' מאירן מיט "צדיק" און "חסיד"{{הערה|Zunz, [https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.32044079210316&seq=77 Zur Geschichte und Literatur] (Berlin 1845), 61.{{ש}} | ||
זע אויך "פיוט אקדמות", ווילנע תרס"ב אין מבוא פון חיים נחמיה שובין, זייט 11-10.}} | זע אויך "פיוט אקדמות", ווילנע תרס"ב אין מבוא פון חיים נחמיה שובין, זייט 11-10.}}. | ||
ווארשיינליך האט ר' מאיר אויך צונויפגעשטעלט א ספר מנהגים פארן גאנצן יאר. דעם ספר מנהגים דערמאנט דער [[מהרי"ל]] עטליכע מאל אלס "מנהגי דר' מאיר ש"ץ". | ווארשיינליך האט ר' מאיר אויך צונויפגעשטעלט א ספר מנהגים פארן גאנצן יאר. דעם ספר מנהגים דערמאנט דער [[מהרי"ל]] עטליכע מאל אלס "מנהגי דר' מאיר ש"ץ". | ||
| שורה 49: | שורה 52: | ||
==ביבליאגראפיע== | ==ביבליאגראפיע== | ||
*צונץ, [https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.32044037732229&seq=269 ליטעראַטורגעשיכטע פון דער סינאַגאָגאַלער פּאָעזיע], ז' 251 {{לינקשפראך|DE}} | *יצחק ריווקינד, די היסטארישע אלעגאריע פון ר' מאיר ש"ץ | ||
* | <!-- *צונץ, [https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.32044037732229&seq=269 ליטעראַטורגעשיכטע פון דער סינאַגאָגאַלער פּאָעזיע], ז' 251 {{לינקשפראך|DE}} | ||
--> | |||
*{{היברובוקס|אליעזר ליזר לאנדסהוטה|עמודי העבודה|29119|page=170|מקום הוצאה=בערלין|שנת הוצאה=תרי"ז|עמ=162–167}} | |||
==רעפערענצן== | |||
{{רעפערענצן}} | |||