אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:רבי נפתלי צבי הורוויץ פון ראפשיץ"

קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
צייכן: רויע רעדאגירונג
אין תקציר עריכה
צייכן: רויע רעדאגירונג
שורה 51: שורה 51:
נאָך דער פּטירה פון די דריי גרויסע רבי'ס פון פוילן, דער חוזה פון לובלין, דער קאזשניצער מגיד, און רבי מענדעלע רימנובער, אין יאר [[ה'תקע"ה|תקע"ה]], איז רבי נפתלי צבי געווארן דער צענטראלער מנהיג פון גאליציאנעם חסידות, הויפּטזעכליך אין מערב און צענטראל גאליציע. די גאליציאנע חסידים האבן נאכגעפאלגט זיין מהלך אין עבודת ה' און אין גרויס טייל זיך געפירט ווי זיינע מנהגים.
נאָך דער פּטירה פון די דריי גרויסע רבי'ס פון פוילן, דער חוזה פון לובלין, דער קאזשניצער מגיד, און רבי מענדעלע רימנובער, אין יאר [[ה'תקע"ה|תקע"ה]], איז רבי נפתלי צבי געווארן דער צענטראלער מנהיג פון גאליציאנעם חסידות, הויפּטזעכליך אין מערב און צענטראל גאליציע. די גאליציאנע חסידים האבן נאכגעפאלגט זיין מהלך אין עבודת ה' און אין גרויס טייל זיך געפירט ווי זיינע מנהגים.


צואוישן ר' נפתלי צבי'ס נאנטסטע חברים איז געווען רבי צבי הירש פון זידיטשוב, צו וועם ער האט געהאט א טיפן רעספּעקט{{הערה|זעט אורטנר, הרבי צבי אלימלך, עמ' קסב.}}. דער זידיטשובער רבי האט אמאל געזאגט צום ראפשיצער רבי'ן: "אייער זיידע דער של"ה הקדוש איז ביי אונז א אפטער גאסט"{{הערה|ר' ישראל בערגער, [https://www.nli.org.il/he/books/NNL_ALEPH990038365770205171/NLI עשר קדושות], סי' לג, פיעטרקוב, תרס"ו, ז' 19.}}.
צווישן ר' נפתלי צבי'ס נאנטסטע חברים איז געווען רבי צבי הירש פון זידיטשוב, צו וועם ער האט געהאט א טיפן רעספּעקט, האלטנדיג אז ר' הערשעלע'ס תפילות זענען אזוי ווירקזאם ווי די פון רבי ר' אלימלך פון ליזשענסק{{הערה|זעט אורטנר, הרבי צבי אלימלך, עמ' קסב.}}. דער זידיטשובער רבי האט אמאל געזאגט צום ראפשיצער רבי'ן: "אייער זיידע דער של"ה הקדוש איז ביי אונז א אפטער גאסט"{{הערה|ר' ישראל בערגער, [https://www.nli.org.il/he/books/NNL_ALEPH990038365770205171/NLI עשר קדושות], סי' לג, פיעטרקוב, תרס"ו, ז' 19.}}.


רנ"צ איז געווען טעטיג אין קהל'ישע ענינים און האט געהאט א ראלע אין אויסוועלן רבנים פאר די קהילות אין זיין געגנט, אפט פון זיינע קינדער און תלמידים{{הערה|זעטאמרי שפר, [https://www.sefaria.org.il/Imrei_Shefer%2C_Epistles.5.4 בריוו צו רבי שלום קאמינקער] ("טוב טוב עשה אשר קבל עליו עול הרבנות בק"ק יארטשוב כי בזמן הזה מצוה גדולה לפקח בצרכי צבור ולהדריכם ולעשות שלום בין איש לרעהו ובין איש לאשתו ובזה עובד להשי"ת בכל עת ועת לעשות לה'"); אהל נפתלי אות עה, ז' 31; עשר צחצחות, ז' 84; }}. ער האט אויך געארבעט צו באשטימען זיין אויטאריטעט איבער די אנדערע קהל־פונקציאנערן, ווי שוחטים, איבערן גאנצן געגנט{{הערה|זעט אהל נפתלי, אות קצו, ז' 61.}}. ער האט געהייסן זיינע קינדער און אייניקלעך אז זיי זאלן ווערן רבנים פון קהילות, נישט בלויז רביס.
רנ"צ איז געווען טעטיג אין קהל'ישע ענינים און האט געהאט א ראלע אין אויסוועלן רבנים פאר די קהילות אין זיין געגנט, אפט פון זיינע קינדער און תלמידים{{הערה|זעטאמרי שפר, [https://www.sefaria.org.il/Imrei_Shefer%2C_Epistles.5.4 בריוו צו רבי שלום קאמינקער] ("טוב טוב עשה אשר קבל עליו עול הרבנות בק"ק יארטשוב כי בזמן הזה מצוה גדולה לפקח בצרכי צבור ולהדריכם ולעשות שלום בין איש לרעהו ובין איש לאשתו ובזה עובד להשי"ת בכל עת ועת לעשות לה'"); אהל נפתלי אות עה, ז' 31; עשר צחצחות, ז' 84; }}. ער האט אויך געארבעט צו באשטימען זיין אויטאריטעט איבער די אנדערע קהל־פונקציאנערן, ווי שוחטים, איבערן גאנצן געגנט{{הערה|זעט אהל נפתלי, אות קצו, ז' 61.}}. ער האט געהייסן זיינע קינדער און אייניקלעך אז זיי זאלן ווערן רבנים פון קהילות, נישט בלויז רביס.
שורה 60: שורה 60:
דער ראפשיצער רב האט פארפאסט ניגונים, פון וועלכע טייל זענען געבליבן ביז היינט, און איז אפט מאל געווען דער בעל תפילה. מען זאגט בשמו: "דורך געזאנג קענען די הימלען זיך עפענען און מיט טרויער פארמאכן מיר זיי"{{הערה|שם=JP|{{לינק|שרייבער=Levi Cooper|קעפל=The Tisch: Mischief in Ropczyce|זייטל=The Jerusalem Post|דאטום=יאנואר 29, 2010|אדרעס=https://www.jpost.com/jewish-world/judaism/the-tisch-mischief-in-ropczyce-167235}}|כיוון=שמאל}}.
דער ראפשיצער רב האט פארפאסט ניגונים, פון וועלכע טייל זענען געבליבן ביז היינט, און איז אפט מאל געווען דער בעל תפילה. מען זאגט בשמו: "דורך געזאנג קענען די הימלען זיך עפענען און מיט טרויער פארמאכן מיר זיי"{{הערה|שם=JP|{{לינק|שרייבער=Levi Cooper|קעפל=The Tisch: Mischief in Ropczyce|זייטל=The Jerusalem Post|דאטום=יאנואר 29, 2010|אדרעס=https://www.jpost.com/jewish-world/judaism/the-tisch-mischief-in-ropczyce-167235}}|כיוון=שמאל}}.


ער פלעגט אויפשטיין פרי אינדערפרי און דאוונען אז אלע וואס ברויכן ישועה זאלן עס געפינען{{הערה|אהל נפתלי, אות מ, 23.}}. ער האט באטראכט די צדיקים ווי די אמת'ע פירער פונעם דור, אויף וועלכע די וועלט שטייט{{הערה|אהל נפתלי, אות רעט, 100.}}. <!-- ער האט געהאלטן אז חסידות איז די העכסטע פארעם פון אידישקייט, אבער אויך גערופן צו א צוריקקער צו נארמאטיווער אידישקייט{{הערה|Salmon, ''Hasidism Reappraised'', p. 341.}}. מען קען דאס פארשטיין אלס זיין געפיל אז חסידות איז מער געווארן מעינסטרים און עס ברויך א קאנסערוואטיווע שיפט. --> ער האט אונטערגעשטראכן די וויכטיגקייט פון פלייסיג לערנען תורה. ער האט געראטן צו לערנען "תנא דבי אליהו" כסדר און זיך נישט איינטונקען צו אפט אין מקוה, בפרט אין ווינטער{{הערה|דור דעה, רמ; אהל נפתלי, אות שלז.}}.
ער פלעגט אויפשטיין פרי אינדערפרי און דאוונען אז אלע וואס ברויכן ישועה זאלן עס געפינען{{הערה|אהל נפתלי, אות מ, 23.}}. ער האט באטראכט די צדיקים ווי די אמת'ע פירער פונעם דור, אויף וועלכע די וועלט שטייט{{הערה|אהל נפתלי, אות רעט, 100.}}. ער האט געהאלטן אז חסידות איז די העכסטע פארעם פון אידישקייט, אבער האט געוואלט צוריקשטעלן חסידות צו איר אריגינעלן צושטאנד פון בעל שם טוב'ס צייטן, ווען די באוועגונג איז געווען באגרעניצט צו די גייסטיגע עליטע. ער האט אפילו גערופן צו א צוריקקער צו דער נארמאטיווער אידישקייט ווי געשטעלט דורך דעם שולחן ערוך{{הערה|דור דעה, עמ' רלז, רמא.}}. <!-- מען קען דאס פארשטיין אלס זיין געפיל אז חסידות איז מער געווארן מעינסטרים און עס ברויך א קאנסערוואטיווע שיפט. --> אין זיין צוואה האט ער אונטערגעשטראכן די וויכטיגקייט פון פלייסיג לערנען תורה און כסדר חזר'ן וואס מען לערנט. ער האט געראטן צו לערנען מוסר ספרים און "תנא דבי אליהו" כסדר, זיך נישט טובל'ען צו אפט אין מקוה, בפרט אין ווינטער, און באזוכן תלמידי חכמים{{הערה|דור דעה, רמ; אהל נפתלי, אות שלז.}}.


רבי נפתלי איז געווען באזונדערס געווידמעט דער מצוה פון סוכה. מען זאגט אז יעדן טאג איז ער געווען פארנומען מיט א שייכות פון דער מצוה, געהאקט א נאגל אין דער סוכה, אדער געלערנט מסכת סוכה{{הערה|אהל נפתלי, אות ג', ז' 5}}.
רבי נפתלי איז געווען באזונדערס געווידמעט דער מצוה פון סוכה. מען זאגט אז יעדן טאג איז ער געווען פארנומען מיט א שייכות פון דער מצוה, געהאקט א נאגל אין דער סוכה, אדער געלערנט מסכת סוכה{{הערה|אהל נפתלי, אות ג', ז' 5}}.