בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,365
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה צייכן: רויע רעדאגירונג |
אין תקציר עריכה צייכן: רויע רעדאגירונג |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דרעפט}} | {{דרעפט}} | ||
'''רבי אביגדור בן יצחק קרא'''{{הערה|ראמאניזירט אלס Kara, Karo אדער Kroo.}} (געשטארבן ה'קצ"ט אין פּראג) איז געווען אַן | {{אישיות רבנית | ||
| בילד = Old Jewish Cemetery, Prague 017.jpg | |||
| כיתוב = מציבה פון ר' אביגדור | |||
| שם מלא = אביגדור בן יצחק | |||
| געבורט ארט = [[רעגענבסורג]] | |||
| פטירה ארט = [[פראג]] | |||
| מקום קבורה = [[אלטע בית החיים אין פראג]] | |||
| תאריך פטירה עברי = [[ט' באייר]] [[ה'קצ"ט]] | |||
| טעטיגקייט ארט = [[בעהמען]] | |||
| תחומי עיסוק = קבלה, פיוט | |||
| ספרים = את כל התלאה | |||
| שם = רבי אביגדור קרא | |||
}} | |||
'''רבי אביגדור בן יצחק קרא'''{{הערה|ראמאניזירט אלס Kara, Karo אדער Kroo.}} (געשטארבן ה'קצ"ט אין פּראג) איז געווען אַן רב, מקובל, פּייטן און פילאזאף אין פּראג אין די ה'ק' יארן. ער ווערט אנגעזען ווי א פאָרגייער פונעם אידישן [[רענעסאנס]] אין פּראג. זיין קבר אין דעם אלטן אידישן בית-עלמין אין פּראג איז דער עלטסטער אידענטיפיצירטער קבר אין דעם דאזיגן אלטן בית-עלמין. | |||
==ביאגראפיע== | ==ביאגראפיע== | ||
{{מציבה| | {{מציבה|מהרר אביגדור ק ר א | ||
כאן נגנז האיש המשכיל | כאן נגנז האיש המשכיל | ||
שיר ידידים: הלומד תורה עם רבים | שיר ידידים: הלומד תורה עם רבים | ||
ועם יחידים: בקי היה בתורה בכל | ועם יחידים: בקי היה בתורה בכל | ||
ספרי החכמה ובספרי המקרא: | ספרי החכמה ובספרי המקרא: מהרר | ||
אביגדור קרא בן הק | אביגדור קרא בן הק הר יצחק קרא: נשיא | ||
פנים היה בעמו: נפטר והלך לעולמו: | פנים היה בעמו: נפטר והלך לעולמו: | ||
בשבת ט | בשבת ט באייר ונקבר ביום א י באייר צדקה לפק ה | ||
יצדק דינו: כי נתבקש למעונו: נשמתו בעולם הבא | יצדק דינו: כי נתבקש למעונו: נשמתו בעולם הבא | ||
תהא זכורה: ובצרור החיים נפשו תהא צרורה | תהא זכורה: ובצרור החיים נפשו תהא צרורה | ||
תנצבה אאא ססס}} | |||
רבי אביגדור קרא איז געווען פון דייטשן | רבי אביגדור קרא איז געווען פון דייטשן אפּשטאם, און איז ווארשיינליך געבוירן אין [[רעגענסבורג]], דייטשלאנד, פאר ה'קמ"ט. זיין פאטער, יצחק קרא, איז אומגעקומען אויף קידוש השם. עטליכע האלטן אז דער נאמען קרא ווייזט אן אויף זיין גרויסע בקיאות אין מקרא, אבער אנדערע מיינען אז ער איז געווען אַן אייניקל פון [[רבי יוסף קרא]]{{הערה|שם=יודאיקע}}. ארום קמ"ט איז רבי אביגדור באשטימט געווארן אלס דיין אין פּראג, און ער איז געווען א טייל פון דער פּראגער בית דין ביז ארום קצ"ט{{הערה|שם=בראדט|Eliezer Brodt, [https://seforimblog.com/2007/07/wedding-carries-with-it-many-customs/ No more Bentchers: A Review of a Sefer Given as a Wedding Gift – The Seforim Blog]|כיוון=שמאל}}. | ||
ער איז געווען א קאלעגע און פריינד מיט [[רבי יום טוב ליפמאן מילהויזן|רבי יום טוב ליפּמאַן מיהלהויזען]] און [[רבי מנחם בן יעקב שלם]], וועלכע זענען געווען וויכטיגע רבנים אין פּראָג אין יענער צייט. רב יום טוב מיהלהויזען איז באשעפטיגט געווען מיט קבלה, רב מנחם שלם מער מיט פילאזאפיע, און רבי אביגדור קרא האט זיך באשעפטיגט מיט ביידע געביטן. | ער איז געווען א קאלעגע און פריינד מיט [[רבי יום טוב ליפמאן מילהויזן|רבי יום טוב ליפּמאַן מיהלהויזען]] און [[רבי מנחם בן יעקב שלם]], וועלכע זענען געווען וויכטיגע רבנים אין פּראָג אין יענער צייט. רב יום טוב מיהלהויזען איז באשעפטיגט געווען מיט קבלה, רב מנחם שלם מער מיט פילאזאפיע, און רבי אביגדור קרא האט זיך באשעפטיגט מיט ביידע געביטן. | ||
| שורה 25: | שורה 38: | ||
ער איז געווען באוואוסט פאר זיין פּאלעמיק מיט קריסטן, ווי זיין קאלעגע רבי יום טוב ליפּמאן מיהלהויזען. | ער איז געווען באוואוסט פאר זיין פּאלעמיק מיט קריסטן, ווי זיין קאלעגע רבי יום טוב ליפּמאן מיהלהויזען. | ||
אינעם 18טן יארהונדערט איז געווען א גלויבן, געברענגט דורך [[רבי ידידיה טיאה ווייל]]{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי ידידיה טיאה ווייל|לבושי בדים|17031|page=51|שנת הוצאה=תשמ"ח|עמ=לז}}}}, אז רבי אביגדור קרא האט געשאפן א גולם. פּראפעסאר משה אידל מיינט אז דאס קען זיין פארבונדן מיט דער צושרייבונג פון "ספר הפּליאה" צו אים. | |||
==ווערק און געדאנקען== | ==ווערק און געדאנקען== | ||
רבי אביגדור קרא האט געשריבן אין העברעאיש און אין אידיש{{הערה|זעט תלמג', "מכתבי ר' אביגדור קרא ור' מנחם שלם" אין '''הגות ומעשה''': ספר זכרון לשמעון ראבידוביץ, חיפה, תשמ"ג זז' 43–52}}. ער איז געווען א קאמפּאזיטאר פון פּיוטים, און 8 פון זיינע פּיוטים האבן איבערגעלעבט. ער ווערט פאררעכנט אלס דער לעצטער אשכנזי'שער פּייטן פונעם מיטל-אלטער{{הערה|ב"ש המבורגר, שרשי מנהג אשכנז, ג, בני ברק תשס"ב, עמ' .37}}. | רבי אביגדור קרא האט געשריבן אין העברעאיש און אין אידיש{{הערה|זעט תלמג', "מכתבי ר' אביגדור קרא ור' מנחם שלם" אין '''הגות ומעשה''': ספר זכרון לשמעון ראבידוביץ, חיפה, תשמ"ג זז' 43–52}}. ער איז געווען א קאמפּאזיטאר פון פּיוטים, און 8 פון זיינע פּיוטים האבן איבערגעלעבט. ער ווערט פאררעכנט אלס דער לעצטער אשכנזי'שער פּייטן פונעם מיטל-אלטער{{הערה|ב"ש המבורגר, שרשי מנהג אשכנז, ג, בני ברק תשס"ב, עמ' .37}}. | ||
זיין | זיין באוואוסטע פּאָעמע אדער קינה איז "'''את כל התלאה''' אשר מצאתנו", וועלכע באטראכט די ליידן וואס די אידן פון פּראג האבן איבערגעלעבט ביי דעם קמ"ט פּאגראם. די אידן פון פּראג פלעגן רעציטירן די קינה בשעת מנחה אין יום כיפּור{{הערה|1={{לינק|אדרעס=https://jewishmiscellanies.com/2020/04/01/selichos-mikol-hashanah-one-of-the-first-hebrew-books-printed-in-england-by-a-jewish-printer-london-1770/|שרייבער=Jeffrey Maynard|קעפל=Selichos Mikol Hashanah – one of the first Hebrew books printed in England by a Jewish printer – London, 1770|זייטל=Jewish Miscellanies|דאטום=April 1, 2020}}}}. אירע ערשטע בוכשטאבן פארמען די אלף-בית. עס איז אויך א סליחה. | ||
אַן אנדער באוואוסטע | אַן אנדער באוואוסטע פּיוט איז "'''אחד יחיד ומיוחד'''" וועגן דער אייניגקייט פון ג-ט. די פּאעמע איז געדרוקט געווארן אין 'דאשׂ בענשן' (א בענטשער מיט אידיש טייטש, אמסטערדאם, תפ"ב){{הערה|זעט [https://winners-auctions.com/items/נדיר-ספר-מנהגים-דאש-בענשן-ברכת-המזון-ו/ דא, בילד 5].}}, און ווערט געזונגען אין פיל קהילות ווען א חתן ווערט אויפגערופן צו דער תורה. | ||
ער איז אויך געווען א באוואוסטער מקובל און איינער פון די ערשטע וואס האבן פארשפּרייט די שפּאנישע און דייטשע קבלה אין זיין געגנט. ער ווערט אנגעזען אלס דער גרינדער פון דער באוועגונג וואס האט געצילט צו געפינען א געמיינזאַמע יסוד צווישן דער קבלה פון מזרח אייראפּע און די דאקטרינען פון די שפּאנישע חכמים, בפרט רמב"ם{{הערה|שם=יודאיקע|{{יודאיקה|Abraham David|Kara (Cara) Avigdor ben Isaac|לינק=https://www.encyclopedia.com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/kara-cara-avigdor-ben-isaac}}|כיוון=שמאל}}. | ער איז אויך געווען א באוואוסטער מקובל און איינער פון די ערשטע וואס האבן פארשפּרייט די שפּאנישע און דייטשע קבלה אין זיין געגנט. ער ווערט אנגעזען אלס דער גרינדער פון דער באוועגונג וואס האט געצילט צו געפינען א געמיינזאַמע יסוד צווישן דער קבלה פון מזרח אייראפּע און די דאקטרינען פון די שפּאנישע חכמים, בפרט רמב"ם{{הערה|שם=יודאיקע|{{יודאיקה|Abraham David|Kara (Cara) Avigdor ben Isaac|לינק=https://www.encyclopedia.com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/kara-cara-avigdor-ben-isaac}}|כיוון=שמאל}}. | ||
| שורה 39: | שורה 54: | ||
עס ווערט געגלויבט אז ער האט אויך פארפאסט די קבלה'ישע ווערק "ספר האמת"{{הערה|שם=יודאיקע}}. | עס ווערט געגלויבט אז ער האט אויך פארפאסט די קבלה'ישע ווערק "ספר האמת"{{הערה|שם=יודאיקע}}. | ||
טייל פון זיינע [[תשובות]] זענען אויך ערהאלטן געווארן. א קאלעקציע פון זיינע תשובות איז געדרוקט געווארן צום ערשטן מאל פון כתב יד אין דעם ספר "מזכרת נישואין יהודה ויעל | טייל פון זיינע [[תשובות]] זענען אויך ערהאלטן געווארן. א קאלעקציע פון זיינע תשובות איז געדרוקט געווארן צום ערשטן מאל פון כתב יד אין דעם ספר "מזכרת נישואין יהודה ויעל הערשקאוויטש" און איז אויף אוצר החכמה אונטערן נאמען "ארבעה ספרים נפתחים"{{הערה|1={{אוצר החכמה|2=ארבעה ספרים נפתחים|3=660211|page=51|עמ=עמ' נא א"וו}}}}. די תשובות באהאנדלען אינטערעסאנטע טעמעס, אריינגערעכנט דאווענען צו מלאכים און זייער פונקציע אין תפילה, זיין ווערק "אבן ספיר", און דעם מנהג אויסצוטון די שיך פארן אריינגיין אין שול{{הערה|שם=בראדט}}. | ||
די אויטארשאפט פון די קבלה'ישע ווערק "קנה" און "פליאה" (א פירוש אויף די ערשטע זעקס קאפּיטלען פון בראשית) איז בטעות צוגעשריבן געווארן צו אים. "ספר הפליאה" איז צוגעשריבן געווארן צו אים, אבער איז לעצטנס פּראוויזאריש באוויזן געווארן אז עס איז נישט פון אים. פּראפעסאר תא שמע און אנדערע האבן דעמאנסטרירט אז "ספר הפליאה" איז א פיל שפּעטערדיג ווערק{{הערה|שם=בראדט}}. | די אויטארשאפט פון די קבלה'ישע ווערק "קנה" און "פליאה" (א פירוש אויף די ערשטע זעקס קאפּיטלען פון בראשית) איז בטעות צוגעשריבן געווארן צו אים. "ספר הפליאה" איז צוגעשריבן געווארן צו אים, אבער איז לעצטנס פּראוויזאריש באוויזן געווארן אז עס איז נישט פון אים. פּראפעסאר תא שמע און אנדערע האבן דעמאנסטרירט אז "ספר הפליאה" איז א פיל שפּעטערדיג ווערק{{הערה|שם=בראדט}}. | ||