אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "ברוקלין בריק שיסעריי אטאקע"
ק (אוועקגענומען קאַטעגאָריע:אויף יידיש דורך HotCat) |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|שיסעריי אטאקע אויף | {{דעסקריפציע|שיסעריי אטאקע אויף ליובאוויטשער חסידים}} | ||
{{Coord|40.707|-73.999|display=title}} | {{Coord|40.707|-73.999|display=title}} | ||
[[טעקע:Brooklyn Bridge Manhattan.jpg|קליין|דער [[ברוקלין בריק]], וואו דער שיסעריי איז פארגעקומען]] | [[טעקע:Brooklyn Bridge Manhattan.jpg|קליין|דער [[ברוקלין בריק]], וואו דער שיסעריי איז פארגעקומען]] | ||
''' | די '''ברוקלין בריק שיסעריי אטאקע''' איז געווען אן אנטיסעמיטישע טעראר אטאקע וואס איז פארגעקומען אום [[י"ח אדר]] [[ה'תשנ"ד]] - דעם [[1טן מערץ]], [[1994]], אויף דער [[ברוקלין בריק]], אין ניו יארק סיטי. א לעבאנעזיש-געבוירענער [[טעראריזם|טעראריסט]] און קאר-סערוויס דרייווער, ראשיד באַז האט געשאסן אויף א [[ווען (פארמיטל)|ווען]] וואס האט געפירט 15 [[ליובאוויטש (חסידות)|ליבאוויטשער]] ישיבה בחורים. אין די טעראר אטאקע איז איין בחור, '''ארי האלבערשטאם''' הי"ד, אומגעקומען און דריי אנדערע זענען פארוואונדעט געווארן. | ||
דער טעראריסט איז געכאפט און ארעסטירט געווארן, און פאראורטיילט געווארן צו 140 יאר טורמע. | דער טעראריסט איז געכאפט און ארעסטירט געווארן, און פאראורטיילט געווארן צו 140 יאר טורמע. | ||
== | ==אינצידענט== | ||
י"ח אדר תשנ"ד, בערך 10:30 פארמיטאג, זענען א גרופע פון 15 ישיבה בחורים, ליובאוויטשער חסידים, געפארן אין א ווען אויפן ברוקלין בריק אויף דעם וועג פון [[מאנהעטן]] קיין [[קראון הייטס]], אהיימבאגלייטנדיג דער ליובאוויטשער רבי, [[רבי מנחם מענדל שניאורסאהן|רבי מנחם מענדל שניאורסאן]], נאכדעם וואס דער רבי איז דורכגעגאנגען א מעדיצינישע פראצעדור אין דעם [[בית ישראל שפיטאל]]. | |||
פארנדיג אויף דער בריק, | פארנדיג אויף דער בריק, האט ראשיד באז, וועלכער איז געפארן פּאראלעל מיט זייער קאר, געעפנט הייס-פייער מיט א סוב-מאשין [[ביקס]], און באשאסן דעם ווען מיט צענדליגער קוילן, אויסשיסנדיג די פענסטער און פאראורזאכט א בלוט-באד. די קוילן האבן אנגעטראפן פיר בחורים, צוויי פון זיי, ארי (אהרן יוסף) האלבערשטאם און נחום ששונקין (סאַסאָנקין) זענען קריטיש פארוואונדעט געווארן. | ||
פינף טעג שפעטער ([[כ"ג אדר א'|כ"ג אדר א]], [[ה'תשנ"ד]]) איז ארי אוועק פון די שווערע וואונדן אין עלטער פון זעכצן יאר אלט. | פינף טעג שפעטער ([[כ"ג אדר א'|כ"ג אדר א]], [[ה'תשנ"ד]]) איז ארי אוועק פון די שווערע וואונדן אין עלטער פון זעכצן יאר אלט. | ||
ארי האלברשטאם איז געווען א זון פון הרב חנניה סיני דוד האלבערשטאם, א גבאי ביים ליובאוויטשער רבי'ן. | |||
טויזנטער מענטשן האבן זיך באטייליגט ביי דער [[לוויה|לוי']], וואס איז פארגעקומען אין קראון הייטס, אריינגערעכנט דער דעמאלטיגער ניו יארקער גאווערנאר [[מאריא קאמא]], דער ניו יארקער מעיאר [[רודי דזשוליאני]], און נאך פיל פּאליטיקאנטן. אזוי אויך האט דער דעמאלטיגער פרעזידענט [[ביל קלינטאן]] פּערזענליך אנגערופן די האלבערשטאם משפחה איבערצוגעבן זיינע טרייסט-וואונטשן. | |||
טויזנטער מענטשן האבן זיך באטייליגט ביי דער [[לוויה|לוי']], וואס איז פארגעקומען אין קראון הייטס, אריינגערעכנט דער דעמאלטיגער ניו יארקער גאווערנאר [[מאריא קאמא]], דער ניו יארקער מעיאר [[רודי דזשוליאני]], און נאך פיל | |||
==דער טעראריסט== | ==דער טעראריסט== | ||
באלד נאך דער שיסעריי איז דער שיסער און מערדער אנטלאפן. דער [[ניו יארק סיטי פאליציי דעפארטמענט]] האבן אונטערגענומען א זוך-אקציע נאך דעם טעראריסט. זיי האבן פארשפראכן א באלוינונג פון 30 טויזנט דאלאר פאר דער וואס וועט געבן אינפארמאציע וואס וועט פירן צום ארעסט פון דעם ברוטאלן מערדער. | |||
צוויי טאג נאך דער שיסעריי איז דער טעראריסט געפארן צו א קאר-מעכאניקער צו פאררעכטן א פענסטער אין זיין קאר, דער מעכאניקער האט באלד חושד געווען אז דער מענטש איז דער טעראריסט און ער האט אלארמירט די פאליציי, און אזוי איז ער ארעסטירט געווארן. | צוויי טאג נאך דער שיסעריי איז דער טעראריסט געפארן צו א קאר-מעכאניקער צו פאררעכטן א פענסטער אין זיין קאר, דער מעכאניקער האט באלד חושד געווען אז דער מענטש איז דער טעראריסט און ער האט אלארמירט די פאליציי, און אזוי איז ער ארעסטירט געווארן. | ||
דער מערדער איז אידענטיפיצירט געווארן אלס ראשיד | דער מערדער איז אידענטיפיצירט געווארן אלס ראשיד באַז, אן אימיגראנט פון [[לבנון]] וואס האט געוואוינט אין ברוקלין און געארבעט אלס ליווערי דרייווער. | ||
דער טעראריסט איז אנגעקלאגט געווארן אויף מארד קלאגעס, און ער איז פאראורטיילט געווארן צו 140 יאר טורמע. | דער טעראריסט איז אנגעקלאגט געווארן אויף מארד קלאגעס, און ער איז פאראורטיילט געווארן צו 140 יאר טורמע. | ||
| שורה 29: | שורה 28: | ||
==מאטיוו== | ==מאטיוו== | ||
לויט באז'ס שפּעטערע הודאות, האט ער בכוונה געצילט אויף די אידישע בחורים צוליב זייער רעליגיע און אלס א רעאקציע אויף דער מערת המכפלה שחיטה אין חברון וואס איז פאסירט עטליכע טעג פריער. טראץ זיין אדוואקאט'ס טענה אז די שיסעריי האט זיך אנגעהויבן פון א טראפיק געפעכט, האט באז שפּעטער מודה געווען אז ער האט פאראויסגעפלאנט די אטאקע און נאכגעפאלגט דעם ווען קיין ברוקלין אריין. ער האט געוואלט אומברענגען דעם ליובאוויטשן רבי'ן אלס נקמה, אבער ער האט זיך טועה געווען אין די קארס. | |||
==געדענקמאלן== | ==געדענקמאלן== | ||
| שורה 35: | שורה 34: | ||
דער נאמען פון דער רעמפ ארויף צום [[ברוקלין בריק]] איז געטוישט געווארן אין עהרע פון ארי, צו "ארי האלבערשטאם מעמאוריאל רעמפ. | דער נאמען פון דער רעמפ ארויף צום [[ברוקלין בריק]] איז געטוישט געווארן אין עהרע פון ארי, צו "ארי האלבערשטאם מעמאוריאל רעמפ. | ||
אין [[ | אין [[קראון הייטס]] איז געעפנט געווארן א אידישע קינדער מוזעאום אויף זיין נאמען און אנדענק. | ||
נאך דער טראגעדיע זענען איינגעפירט געווארן עטליכע געזעצן איינצוצוימען באנוץ פון אויטאמאטישע געווער אין ניו יארק, דריי געזעצן זענען באשטעטיגט געווארן אין רעזולטאט פון דעם מארד. | נאך דער טראגעדיע זענען איינגעפירט געווארן עטליכע געזעצן איינצוצוימען באנוץ פון אויטאמאטישע געווער אין ניו יארק, דריי געזעצן זענען באשטעטיגט געווארן אין רעזולטאט פון דעם מארד. | ||
| שורה 59: | שורה 58: | ||
[[קאַטעגאָריע:היסטאריע פון ניו יארק]] | [[קאַטעגאָריע:היסטאריע פון ניו יארק]] | ||
[[קאַטעגאָריע:וויכטיגע ארטיקלען]] | [[קאַטעגאָריע:וויכטיגע ארטיקלען]] | ||
[[he:פיגוע הירי בגשר ברוקלין]] | [[he:פיגוע הירי בגשר ברוקלין]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
רעוויזיע פון 23:23, 24 אפריל 2025
די ברוקלין בריק שיסעריי אטאקע איז געווען אן אנטיסעמיטישע טעראר אטאקע וואס איז פארגעקומען אום י"ח אדר ה'תשנ"ד - דעם 1טן מערץ, 1994, אויף דער ברוקלין בריק, אין ניו יארק סיטי. א לעבאנעזיש-געבוירענער טעראריסט און קאר-סערוויס דרייווער, ראשיד באַז האט געשאסן אויף א ווען וואס האט געפירט 15 ליבאוויטשער ישיבה בחורים. אין די טעראר אטאקע איז איין בחור, ארי האלבערשטאם הי"ד, אומגעקומען און דריי אנדערע זענען פארוואונדעט געווארן.
דער טעראריסט איז געכאפט און ארעסטירט געווארן, און פאראורטיילט געווארן צו 140 יאר טורמע.
אינצידענט
י"ח אדר תשנ"ד, בערך 10:30 פארמיטאג, זענען א גרופע פון 15 ישיבה בחורים, ליובאוויטשער חסידים, געפארן אין א ווען אויפן ברוקלין בריק אויף דעם וועג פון מאנהעטן קיין קראון הייטס, אהיימבאגלייטנדיג דער ליובאוויטשער רבי, רבי מנחם מענדל שניאורסאן, נאכדעם וואס דער רבי איז דורכגעגאנגען א מעדיצינישע פראצעדור אין דעם בית ישראל שפיטאל.
פארנדיג אויף דער בריק, האט ראשיד באז, וועלכער איז געפארן פּאראלעל מיט זייער קאר, געעפנט הייס-פייער מיט א סוב-מאשין ביקס, און באשאסן דעם ווען מיט צענדליגער קוילן, אויסשיסנדיג די פענסטער און פאראורזאכט א בלוט-באד. די קוילן האבן אנגעטראפן פיר בחורים, צוויי פון זיי, ארי (אהרן יוסף) האלבערשטאם און נחום ששונקין (סאַסאָנקין) זענען קריטיש פארוואונדעט געווארן.
פינף טעג שפעטער (כ"ג אדר א, ה'תשנ"ד) איז ארי אוועק פון די שווערע וואונדן אין עלטער פון זעכצן יאר אלט. ארי האלברשטאם איז געווען א זון פון הרב חנניה סיני דוד האלבערשטאם, א גבאי ביים ליובאוויטשער רבי'ן.
טויזנטער מענטשן האבן זיך באטייליגט ביי דער לוי', וואס איז פארגעקומען אין קראון הייטס, אריינגערעכנט דער דעמאלטיגער ניו יארקער גאווערנאר מאריא קאמא, דער ניו יארקער מעיאר רודי דזשוליאני, און נאך פיל פּאליטיקאנטן. אזוי אויך האט דער דעמאלטיגער פרעזידענט ביל קלינטאן פּערזענליך אנגערופן די האלבערשטאם משפחה איבערצוגעבן זיינע טרייסט-וואונטשן.
דער טעראריסט
באלד נאך דער שיסעריי איז דער שיסער און מערדער אנטלאפן. דער ניו יארק סיטי פאליציי דעפארטמענט האבן אונטערגענומען א זוך-אקציע נאך דעם טעראריסט. זיי האבן פארשפראכן א באלוינונג פון 30 טויזנט דאלאר פאר דער וואס וועט געבן אינפארמאציע וואס וועט פירן צום ארעסט פון דעם ברוטאלן מערדער.
צוויי טאג נאך דער שיסעריי איז דער טעראריסט געפארן צו א קאר-מעכאניקער צו פאררעכטן א פענסטער אין זיין קאר, דער מעכאניקער האט באלד חושד געווען אז דער מענטש איז דער טעראריסט און ער האט אלארמירט די פאליציי, און אזוי איז ער ארעסטירט געווארן.
דער מערדער איז אידענטיפיצירט געווארן אלס ראשיד באַז, אן אימיגראנט פון לבנון וואס האט געוואוינט אין ברוקלין און געארבעט אלס ליווערי דרייווער.
דער טעראריסט איז אנגעקלאגט געווארן אויף מארד קלאגעס, און ער איז פאראורטיילט געווארן צו 140 יאר טורמע.
הערשט נאך עטליכע יאר און דרוק פון עסקנים, האט די יוסטיץ דעפארטמענט מסכים געווען צו באטיטלען דעם שיסעריי אלס א "טעראריסטישע אטאקע".
מאטיוו
לויט באז'ס שפּעטערע הודאות, האט ער בכוונה געצילט אויף די אידישע בחורים צוליב זייער רעליגיע און אלס א רעאקציע אויף דער מערת המכפלה שחיטה אין חברון וואס איז פאסירט עטליכע טעג פריער. טראץ זיין אדוואקאט'ס טענה אז די שיסעריי האט זיך אנגעהויבן פון א טראפיק געפעכט, האט באז שפּעטער מודה געווען אז ער האט פאראויסגעפלאנט די אטאקע און נאכגעפאלגט דעם ווען קיין ברוקלין אריין. ער האט געוואלט אומברענגען דעם ליובאוויטשן רבי'ן אלס נקמה, אבער ער האט זיך טועה געווען אין די קארס.
געדענקמאלן
.jpg)
דער נאמען פון דער רעמפ ארויף צום ברוקלין בריק איז געטוישט געווארן אין עהרע פון ארי, צו "ארי האלבערשטאם מעמאוריאל רעמפ.
אין קראון הייטס איז געעפנט געווארן א אידישע קינדער מוזעאום אויף זיין נאמען און אנדענק.
נאך דער טראגעדיע זענען איינגעפירט געווארן עטליכע געזעצן איינצוצוימען באנוץ פון אויטאמאטישע געווער אין ניו יארק, דריי געזעצן זענען באשטעטיגט געווארן אין רעזולטאט פון דעם מארד.
דרויסנדיגע לינקס
- את פתח לו (ניק), "טעראר אויפן בריק - די געשיכטע פון ארי האלבערשטאם", ארטיקל אויף אייוועלט
- ספּעציעל: די מידיע באריכטן וועגן די שיסעריי אויף די בריק / ווידעא וועבזייטל Col 23 Adar 5767
- יאָר פון שיסעריי אין ברוקלין בריק: פאָרזעצן ווידעא רעפּאָרץ וועבזייטל Col 27 אדר 5767
- קאָל מאַגאַזין בלעטער 14-20
- ראָנען טאַל 'אין דעם נאָמען פון דער זון' צייטונג ידיאָט אַהראָנאָטה, כסלו 2004, אויף דער קאָל וועבזייטל
- 4 חסידישע יוגנטליכע שאַטן אין ברוקלין בריק שיסן New York Times (בענגליש)
- בראָדקאַסץ פון אמעריקאנער טעלעוויזיע אויף די שיסער חלק 1 טייל 3 יאָוטובע פּלאַץ
- בראָדקאַסט פון די אַססאָסיאַטעד פרעסע טעלעוויזיע פּלאַץ יאָוטובע
- רעפּאָרטער פון טשאַננעל 1 וועגן דער אטאקע פון ברוקלין בריק אין 1994 אויף יו.טי.