בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,358
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 19: | שורה 19: | ||
עטליכע ראשונים ערקלערן אז די סימנים צייגן אן אויף דריי באזונדערע גרופעס און הגדרות פון די מכות (לויט געוויסע פשטים שטימט מכת בכורות אריין מיט די דריטע גרופע, און לויט אנדערע איז עס אייגנארטיג און איז בלויז צוזאמגעשטעלט מיט'ן לעצטן סימן פאר פּראקטישקייט{{הערה|זעט אויך [https://mg.alhatorah.org/SP/R.%20Avraham%20b.%20HaRambam/Shemot/9.19 ר׳ אברהם בן הרמב״ם שמות ט׳:י״ט]; [https://mg.alhatorah.org/SP/Ramban/Shemot/8.15 רמב״ן שמות ח׳:ט״ו]; [https://mg.alhatorah.org/SP/R.%20Bachya/Shemot/10.1#e2 רבינו בחיי שמות י׳:א׳]; [https://mg.alhatorah.org/SP/Sforno/Shemot/8.12#e2 ספורנו שמות ח׳:י״ב]; [https://library.alhatorah.org/?r1=Maharal%20Gevurot%20Hashem%2034 מהר״ל גבורות ה׳ ל״ד]; [https://mg.alhatorah.org/SP/Keli%20Yekar/Shemot/7.17 כלי יקר שמות ז׳:י״ז]; [https://mg.alhatorah.org/SP/R.%20S.R.%20Hirsch/Shemot/7.15 רש״ר הירש שמות ז׳:ט״ו]; [https://mg.alhatorah.org/SP/Malbim/Shemot/7.14#e2 מלבי״ם שמות ז׳:י״ד]}}: | עטליכע ראשונים ערקלערן אז די סימנים צייגן אן אויף דריי באזונדערע גרופעס און הגדרות פון די מכות (לויט געוויסע פשטים שטימט מכת בכורות אריין מיט די דריטע גרופע, און לויט אנדערע איז עס אייגנארטיג און איז בלויז צוזאמגעשטעלט מיט'ן לעצטן סימן פאר פּראקטישקייט{{הערה|זעט אויך [https://mg.alhatorah.org/SP/R.%20Avraham%20b.%20HaRambam/Shemot/9.19 ר׳ אברהם בן הרמב״ם שמות ט׳:י״ט]; [https://mg.alhatorah.org/SP/Ramban/Shemot/8.15 רמב״ן שמות ח׳:ט״ו]; [https://mg.alhatorah.org/SP/R.%20Bachya/Shemot/10.1#e2 רבינו בחיי שמות י׳:א׳]; [https://mg.alhatorah.org/SP/Sforno/Shemot/8.12#e2 ספורנו שמות ח׳:י״ב]; [https://library.alhatorah.org/?r1=Maharal%20Gevurot%20Hashem%2034 מהר״ל גבורות ה׳ ל״ד]; [https://mg.alhatorah.org/SP/Keli%20Yekar/Shemot/7.17 כלי יקר שמות ז׳:י״ז]; [https://mg.alhatorah.org/SP/R.%20S.R.%20Hirsch/Shemot/7.15 רש״ר הירש שמות ז׳:ט״ו]; [https://mg.alhatorah.org/SP/Malbim/Shemot/7.14#e2 מלבי״ם שמות ז׳:י״ד]}}: | ||
* לויטן אברבנאל האט יעדע גרופע האט געהאט אן אייגנארטיגע לעקציע פאר פּרעה. די ערשטע דריי מכות - '''ד'''ם, '''צ'''פרדע, '''כ'''ינים, איז געקומען ווייזן אויף "[[מציאות ה']]", ווי עס שטייט ביי די דריי מכות "בְּזֹאת תֵּדַע כִּי אֲנִי ד'{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יז}}}}". די צווייטע גרופע - '''ע'''רוב, '''ד'''בר, '''ש'''חין, זענען געקומען ווייזן אז דער באשעפער פירט די וועלט - "[[השגחה]]", ווי עס שטייט דערביי "לְמַעַן תֵּדַע כִּי אֲנִי ד' {{אונטערשטריך|בְּקֶרֶב הָאָרֶץ}}"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ח|יח}}}}. און די דריטע גרופע - '''ב'''רד, '''א'''רבה,'''ח'''ושך, '''ב'''כורות, איז געקומען צייגן אז <!-- די [[נביאה|נביאים]] זענען אמת{{הערה|[[ריטב"א]]{{מקור}}|דארט=הגדה}}, ווי עס שטייט דערביי "הַיָּרֵא אֶת דְּבַר ד'", "וַאֲשֶׁר לֹא שָׂם לִבּוֹ אֶל דְּבַר ד'", "הַעְתִּירוּ אֶל ד'"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ט|כ|כא}}, {{תנ"ך|שמות|ט|כח|אן=פרק}}}}; און אז --> דער באשעפער איז דער בעל היכולת וואס קען אלעס טוישן ווי זיין ווילן, ווי עס שטייט{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ט|יד}}}} "בַּעֲבוּר תֵּדַע כִּי אֵין כָּמֹנִי בְּכָל הָאָרֶץ"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יד|כה|מפרש=אברבנאל}}; הנ"ל, [https://www.sefaria.org/Zevach_Pesach_on_Pesach_Haggadah%2C_Magid%2C_The_Ten_Plagues.17.3 זבח פסח על הגדה של פסח, תשובות לשערים פ' – פ"ג], זעט דארט באריכות.}}. | * לויטן אברבנאל האט יעדע גרופע האט געהאט אן אייגנארטיגע לעקציע פאר פּרעה. די ערשטע דריי מכות - '''ד'''ם, '''צ'''פרדע, '''כ'''ינים, איז געקומען ווייזן אויף "[[מציאות ה']]", ווי עס שטייט ביי די דריי מכות "בְּזֹאת תֵּדַע כִּי אֲנִי ד'{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יז}}}}". די צווייטע גרופע - '''ע'''רוב, '''ד'''בר, '''ש'''חין, זענען געקומען ווייזן אז דער באשעפער פירט די וועלט - "[[השגחה]]", ווי עס שטייט דערביי "לְמַעַן תֵּדַע כִּי אֲנִי ד' {{אונטערשטריך|בְּקֶרֶב הָאָרֶץ}}"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ח|יח}}}}. און די דריטע גרופע - '''ב'''רד, '''א'''רבה,'''ח'''ושך, '''ב'''כורות, איז געקומען צייגן אז <!-- די [[נביאה|נביאים]] זענען אמת{{הערה|[[ריטב"א]]{{מקור}}|דארט=הגדה}}, ווי עס שטייט דערביי "הַיָּרֵא אֶת דְּבַר ד'", "וַאֲשֶׁר לֹא שָׂם לִבּוֹ אֶל דְּבַר ד'", "הַעְתִּירוּ אֶל ד'"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ט|כ|כא}}, {{תנ"ך|שמות|ט|כח|אן=פרק}}}}; און אז --> דער באשעפער איז דער בעל היכולת וואס קען אלעס טוישן ווי זיין ווילן, ווי עס שטייט{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ט|יד}}}} "בַּעֲבוּר תֵּדַע כִּי אֵין כָּמֹנִי בְּכָל הָאָרֶץ"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יד|כה|מפרש=אברבנאל}}; הנ"ל, [https://www.sefaria.org/Zevach_Pesach_on_Pesach_Haggadah%2C_Magid%2C_The_Ten_Plagues.17.3 זבח פסח על הגדה של פסח, תשובות לשערים פ' – פ"ג], זעט דארט באריכות.}}. | ||
*די דריי טיילן קענען רעפרעזענטירן די דריי אספעקטן פון די נסים: ווייזן דעם אויבערשטנ'ס געטליכקייט, נעמען נקמה פון די שונאים, און אויסלייזן די אידן{{הערה|{{ספריא|רבי בנימין דוד ראבינאוויטש|אפוד בד על הגדה של פסח|Ephod_Bad_on_Pesach_Haggadah%2C_Magid%2C_The_Ten_Plagues.17|ווארשא תרל"ב}}}}. | |||
*[[רלב"ג]] ווייזט אן אז יעדער גרופּע איז געווען מער שווער ווי די פריערדיגע. די ערשטע טריאדע איז באשטאנען בעיקר פון אומבאקוועמליכקייטן, נישט ווי דראענדע קאטאסטראפעס. דער צווייטער גרופּע האט מער ערנסט אטאקירט די מצרי'שע לעבנס-קוואלן פון פרנסה און האט געברענגט קערפערליכע ווייטאג דורך די שְׁחין. די דריטע גרופּע, האט אטאקירט די גערעטענישן, און האט אפעקטירט אויך צוקונפטיגע פרנסות, און די פינסטערניש האט פאראורזאכט ווייטערע ליידענישן. ענדליך האט די לעצטע מכה געבראכט דעם טויט אליין{{הערה|שם=רלבג|רלב"ג [[שית:Ralbag_on_Torah,_Exodus/7|תועלות, שמות ז, ד"ה התועלת השני]]}}. | *[[רלב"ג]] ווייזט אן אז יעדער גרופּע איז געווען מער שווער ווי די פריערדיגע. די ערשטע טריאדע איז באשטאנען בעיקר פון אומבאקוועמליכקייטן, נישט ווי דראענדע קאטאסטראפעס. דער צווייטער גרופּע האט מער ערנסט אטאקירט די מצרי'שע לעבנס-קוואלן פון פרנסה און האט געברענגט קערפערליכע ווייטאג דורך די שְׁחין. די דריטע גרופּע, האט אטאקירט די גערעטענישן, און האט אפעקטירט אויך צוקונפטיגע פרנסות, און די פינסטערניש האט פאראורזאכט ווייטערע ליידענישן. ענדליך האט די לעצטע מכה געבראכט דעם טויט אליין{{הערה|שם=רלבג|רלב"ג [[שית:Ralbag_on_Torah,_Exodus/7|תועלות, שמות ז, ד"ה התועלת השני]]}}. | ||
*רלב"ג גיבט אָן, אַז אין יעדן דרייער איז געווען סיי אַן אטאקע אויף די עסן־פארזארגונג, סיי אויף די אייגענע קערפּער פון די מצריים{{הערה|שם=רלבג}}. | *רלב"ג גיבט אָן, אַז אין יעדן דרייער איז געווען סיי אַן אטאקע אויף די עסן־פארזארגונג, סיי אויף די אייגענע קערפּער פון די מצריים{{הערה|שם=רלבג}}. | ||
| שורה 29: | שורה 30: | ||
א טייל מפרשים האבן פרובירט צו געבן א באדייט אדער גימטריא צו די אותיות. | א טייל מפרשים האבן פרובירט צו געבן א באדייט אדער גימטריא צו די אותיות. | ||
[[רבי ישעיה די טראני]] שרייבט אז די [[גימטריא]] צאל פון די סימנים באטרעפט 501, די זעלבע צאל ווי די סך הכל פון אלע שיטות אין דער הגדה איבער וויפיל מכות די מצריים זענען געשלאגן געווארן ביים [[קריעת ים סוף|ים סוף]] ([[רבי יוסי הגלילי]]: 50 + [[רבי אליעזר]]: 200 + [[רבי עקיבא]]: 250), מיט'ן כולל, אדער מיט נאך איינס פאר "אצבע אלוקים" ({{תנ"ך|שמות|ח|טו}}){{הערה|שם=ריד|געברענגט אין {{ספריא|2=שבלי הלקט - הגדה של פסח|3=Shibolei_HaLeket_on_Pesach_Haggadah%2C_Magid%2C_The_Ten_Plagues.17}}}}. | [[רבי ישעיה די טראני]] שרייבט אז די [[גימטריא]] צאל פון די סימנים באטרעפט 501, די זעלבע צאל ווי די סך הכל פון אלע שיטות אין דער הגדה איבער וויפיל מכות די מצריים זענען געשלאגן געווארן ביים [[קריעת ים סוף|ים סוף]] ([[רבי יוסי הגלילי]]: 50 + [[רבי אליעזר]]: 200 + [[רבי עקיבא]]: 250), מיט'ן כולל, אדער מיט נאך איינס פאר "אצבע אלוקים" ({{תנ"ך|שמות|ח|טו}}){{הערה|שם=ריד|געברענגט אין {{ספריא|2=שבלי הלקט - הגדה של פסח|3=Shibolei_HaLeket_on_Pesach_Haggadah%2C_Magid%2C_The_Ten_Plagues.17}}}}. | ||
דער תוספות יום טוב זאגט אז מען זאל ליינען די אותיות ווי {{מנוקד|דִצָךְ עָדַשׁ בְאַחַב}}, וואס מיינט ווי דער אויבערשטער זאגט, "דיין פרייד וועט זיין ווען איך וועל טרעטן מיט די שרעק פון שווערד"{{הערה|{{משנה|אבות|ה|ד|מפרש=תוספות יום טוב|ד"ה=עשר מכות}}}}. אנדערע פארבינדן עד"ש מיט לינזן און באח"ב מיט בכורה{{הערה|{{ספריא|רבי ידידיה טיאה ווייל|הגדה מרבה לספר|Marbeh_Lesaper_on_Pesach_Haggadah%2C_Magid%2C_The_Ten_Plagues.17}}}}. דער [[יעב"ץ]] שטעלט עס פאר אלס דצ"ך, שניידן; עד"ש, לינזן; באח"ב, א לשון פון חבה - ליבשאפט; מען זאל אננעמען דעם גלות מיט ליבשאפט און קלאגן דערויף ביז'ן אויסלייזונג{{הערה|{{אוצר החכמה|2=הגדה של פסח רשב"ץ, יעב"ץ, כוס ישועות|3=161380|page=103|מקום הוצאה=ניו יארק|שנת הוצאה=תשנ"ב|מו"ל=ישראל חיים שטעסיל}}}}. | דער תוספות יום טוב זאגט אז מען זאל ליינען די אותיות ווי {{מנוקד|דִצָךְ עָדַשׁ בְאַחַב}}, וואס מיינט ווי דער אויבערשטער זאגט, "דיין פרייד וועט זיין ווען איך וועל טרעטן מיט די שרעק פון שווערד"{{הערה|{{משנה|אבות|ה|ד|מפרש=תוספות יום טוב|ד"ה=עשר מכות}}}}. אנדערע פארבינדן עד"ש מיט לינזן און באח"ב מיט בכורה{{הערה|{{ספריא|רבי ידידיה טיאה ווייל|הגדה מרבה לספר|Marbeh_Lesaper_on_Pesach_Haggadah%2C_Magid%2C_The_Ten_Plagues.17}}}}. דער [[יעב"ץ]] שטעלט עס פאר אלס דצ"ך, שניידן; עד"ש, לינזן; באח"ב, א לשון פון חבה - ליבשאפט; מען זאל אננעמען דעם גלות מיט ליבשאפט און קלאגן דערויף ביז'ן אויסלייזונג{{הערה|{{אוצר החכמה|2=הגדה של פסח רשב"ץ, יעב"ץ, כוס ישועות|3=161380|page=103|מקום הוצאה=ניו יארק|שנת הוצאה=תשנ"ב|מו"ל=ישראל חיים שטעסיל}}}}. | ||
| שורה 45: | שורה 46: | ||
==מליצה== | ==מליצה== | ||
אלס א ווערטל זאגט מען אז די טעם פון רבי יהודה איז, וויבאלד מכות אן קיין סימנים, איז קיין מכות נישט. | אלס א ווערטל זאגט מען אז די טעם פון רבי יהודה איז, וויבאלד מכות אן קיין סימנים, איז קיין מכות נישט. | ||
אדער אז ס'זאל בלייבן כאטש עפעס וויין אינעם בעכער ביים גיסן די מכות. | |||
==דרויסנדיגע לינקס== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||
| שורה 50: | שורה 52: | ||
*[https://www.sefaria.org/Pesach_Haggadah%2C_Magid%2C_The_Ten_Plagues.17?lang=he&with=Commentary%20ConnectionsList&lang2=he הגדה ספריא] | *[https://www.sefaria.org/Pesach_Haggadah%2C_Magid%2C_The_Ten_Plagues.17?lang=he&with=Commentary%20ConnectionsList&lang2=he הגדה ספריא] | ||
* הרב יהודה שורפין, [https://he.chabad.org/library/article_cdo/aid/6851543 מה פשר הסימן דְּצַ"ךְ עַדַ"שׁ בְּאַחַ"ב?], chabad.org | * הרב יהודה שורפין, [https://he.chabad.org/library/article_cdo/aid/6851543 מה פשר הסימן דְּצַ"ךְ עַדַ"שׁ בְּאַחַ"ב?], chabad.org | ||
*[https://tora-forum.co.il/threads/דצך-עדש-באחב.63236/#post-1208041 דצ"ך עד"ש באח"ב] אויף פורום לתורה | |||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | {{רעפערענצן}} | ||