בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,358
רעדאגירונגען
אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דצ"ך עד"ש באח"ב"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 21: | שורה 21: | ||
===באזונדערע גרופעס=== | ===באזונדערע גרופעס=== | ||
עטליכע ראשונים ערקלערן אז די סימנים צייגן אן אויף דריי באזונדערע גרופעס און הגדרות פון די מכות (לויט געוויסע פשטים שטימט מכת בכורות אריין מיט די דריטע גרופע, און לויט אנדערע איז עס אייגנארטיג און איז בלויז צוזאמגעשטעלט מיט'ן לעצטן סימן פאר פּראקטישקייט{{הערה|זעט אויך | עטליכע ראשונים ערקלערן אז די סימנים צייגן אן אויף דריי באזונדערע גרופעס און הגדרות פון די מכות (לויט געוויסע פשטים שטימט מכת בכורות אריין מיט די דריטע גרופע, און לויט אנדערע איז עס אייגנארטיג און איז בלויז צוזאמגעשטעלט מיט'ן לעצטן סימן פאר פּראקטישקייט{{הערה|זעט אויך [https://mg.alhatorah.org/SP/R.%20Avraham%20b.%20HaRambam/Shemot/9.19 ר׳ אברהם בן הרמב״ם שמות ט׳:י״ט]; [https://mg.alhatorah.org/SP/Ramban/Shemot/8.15 רמב״ן שמות ח׳:ט״ו]; [https://mg.alhatorah.org/SP/R.%20Bachya/Shemot/10.1#e2 רבינו בחיי שמות י׳:א׳]; [https://mg.alhatorah.org/SP/Sforno/Shemot/8.12#e2 ספורנו שמות ח׳:י״ב]; [https://library.alhatorah.org/?r1=Maharal%20Gevurot%20Hashem%2034 מהר״ל גבורות ה׳ ל״ד]; [https://mg.alhatorah.org/SP/Keli%20Yekar/Shemot/7.17 כלי יקר שמות ז׳:י״ז]; [https://mg.alhatorah.org/SP/R.%20S.R.%20Hirsch/Shemot/7.15 רש״ר הירש שמות ז׳:ט״ו]; [https://mg.alhatorah.org/SP/Malbim/Shemot/7.14#e2 מלבי״ם שמות ז׳:י״ד]}}: | ||
* יעדע גרופע האט געהאט אן אייגנארטיגע ציל. די ערשטע דריי מכות - '''ד'''ם, '''צ'''פרדע, '''כ'''ינים, איז געקומען ווייזן אויף "[[מציאות ה']]", ווי עס שטייט ביי די דריי מכות "בְּזֹאת תֵּדַע כִּי אֲנִי ד'{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יז}}}}". די צווייטע גרופע - '''ע'''רוב, '''ד'''בר, '''ש'''חין, זענען געקומען ווייזן אז דער באשעפער פירט די וועלט - "[[השגחה]]", ווי עס שטייט דערביי "לְמַעַן תֵּדַע כִּי אֲנִי ד' {{אונטערשטריך|בְּקֶרֶב הָאָרֶץ}}"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ח|יח}}}}. און די דריטע גרופע - '''ב'''רד, '''א'''רבה,'''ח'''ושך, '''ב'''כורות, איז געקומען צייגן אז די [[נביאה|נביאים]] זענען אמת{{הערה|[[ריטב"א]]{{מקור}}|דארט=הגדה}}, ווי עס שטייט דערביי "הַיָּרֵא אֶת דְּבַר ד'", "וַאֲשֶׁר לֹא שָׂם לִבּוֹ אֶל דְּבַר ד'", "הַעְתִּירוּ אֶל ד'"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ט|כ|כא}}, {{תנ"ך|שמות|ט|כח|אן=פרק}}}}; און אז דער באשעפער איז דער בעל היכולת וואס קען אלעס טוישן ווי זיין ווילן{{הערה|[[אברבנאל]]{{מקור}}|דארט=הגדה}}, ווי עס שטייט "בַּעֲבוּר תֵּדַע כִּי אֵין כָּמֹנִי בְּכָל הָאָרֶץ"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ט|יד}}}}. | * יעדע גרופע האט געהאט אן אייגנארטיגע ציל. די ערשטע דריי מכות - '''ד'''ם, '''צ'''פרדע, '''כ'''ינים, איז געקומען ווייזן אויף "[[מציאות ה']]", ווי עס שטייט ביי די דריי מכות "בְּזֹאת תֵּדַע כִּי אֲנִי ד'{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יז}}}}". די צווייטע גרופע - '''ע'''רוב, '''ד'''בר, '''ש'''חין, זענען געקומען ווייזן אז דער באשעפער פירט די וועלט - "[[השגחה]]", ווי עס שטייט דערביי "לְמַעַן תֵּדַע כִּי אֲנִי ד' {{אונטערשטריך|בְּקֶרֶב הָאָרֶץ}}"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ח|יח}}}}. און די דריטע גרופע - '''ב'''רד, '''א'''רבה,'''ח'''ושך, '''ב'''כורות, איז געקומען צייגן אז די [[נביאה|נביאים]] זענען אמת{{הערה|[[ריטב"א]]{{מקור}}|דארט=הגדה}}, ווי עס שטייט דערביי "הַיָּרֵא אֶת דְּבַר ד'", "וַאֲשֶׁר לֹא שָׂם לִבּוֹ אֶל דְּבַר ד'", "הַעְתִּירוּ אֶל ד'"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ט|כ|כא}}, {{תנ"ך|שמות|ט|כח|אן=פרק}}}}; און אז דער באשעפער איז דער בעל היכולת וואס קען אלעס טוישן ווי זיין ווילן{{הערה|[[אברבנאל]]{{מקור}}|דארט=הגדה}}, ווי עס שטייט "בַּעֲבוּר תֵּדַע כִּי אֵין כָּמֹנִי בְּכָל הָאָרֶץ"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ט|יד}}}}. | ||
*[[רלב"ג]] ווייזט אן אז יעדער גרופּע איז געווען מער שווער ווי די פריערדיגע. די ערשטע טריאדע איז באשטאנען בעיקר פון אומבאקוועמליכקייטן, נישט ווי דראענדע קאטאסטראפעס. דער צווייטער גרופּע האט מער ערנסט אטאקירט די מצרי'שע לעבנס-קוואלן פון פרנסה און האט געברענגט קערפערליכע ווייטאג דורך די שְׁחין. די דריטע גרופּע, האט אטאקירט די גערעטענישן, און האט אפעקטירט אויך צוקונפטיגע פרנסות, און די פינסטערניש האט פאראורזאכט ווייטערע ליידענישן. ענדליך האט די לעצטע מכה געבראכט דעם טויט אליין{{הערה|שם=רלבג|רלב"ג [[שית:Ralbag_on_Torah,_Exodus/7|תועלות, שמות ז, ד"ה התועלת השני]]}}. | *[[רלב"ג]] ווייזט אן אז יעדער גרופּע איז געווען מער שווער ווי די פריערדיגע. די ערשטע טריאדע איז באשטאנען בעיקר פון אומבאקוועמליכקייטן, נישט ווי דראענדע קאטאסטראפעס. דער צווייטער גרופּע האט מער ערנסט אטאקירט די מצרי'שע לעבנס-קוואלן פון פרנסה און האט געברענגט קערפערליכע ווייטאג דורך די שְׁחין. די דריטע גרופּע, האט אטאקירט די גערעטענישן, און האט אפעקטירט אויך צוקונפטיגע פרנסות, און די פינסטערניש האט פאראורזאכט ווייטערע ליידענישן. ענדליך האט די לעצטע מכה געבראכט דעם טויט אליין{{הערה|שם=רלבג|רלב"ג [[שית:Ralbag_on_Torah,_Exodus/7|תועלות, שמות ז, ד"ה התועלת השני]]}}. | ||
*רלב"ג גיבט אָן, אַז אין יעדן דרייער איז געווען סיי אַן אטאקע אויף די עסן־פארזארגונג, סיי אויף די אייגענע קערפּער פון די מצריים{{הערה|שם=רלבג}}. | *רלב"ג גיבט אָן, אַז אין יעדן דרייער איז געווען סיי אַן אטאקע אויף די עסן־פארזארגונג, סיי אויף די אייגענע קערפּער פון די מצריים{{הערה|שם=רלבג}}. | ||
* אין יעדע גרופע זענען געווען צוויי מכות וואס משה האט געווארנט פרעה דערוועגן פון פריער, און די דריטע איז געקומען אָן א התראה. למשל, ביי דצ"ך זענען דם און צפרדע געווען מיט א ווארענונג, און כינים נישט. ביי עד"ש זענען ערוב און דבר געווען מיט א ווארענונג, און שחין נישט. ביי באח"ב זענען ברד און ארבה געווען מיט א ווארענונג, און חושך נישט (מכת בכורות איז אויך געווען מיט א ווארענונג){{הערה|כל בו בשם רבי יוסף בדוס; שבלי הלקט בשם זיין ברודער רבי בנימין {{העב|רבי בנימין בן אברהם}}; [https://library.alhatorah.org/?r1=Maharal%20Gevurot%20Hashem%2057 מהר״ל גבורות ה׳ נ"ז]}}. | * אין יעדע גרופע זענען געווען צוויי מכות וואס משה האט געווארנט פרעה דערוועגן פון פריער, און די דריטע איז געקומען אָן א התראה. למשל, ביי דצ"ך זענען דם און צפרדע געווען מיט א ווארענונג, און כינים נישט. ביי עד"ש זענען ערוב און דבר געווען מיט א ווארענונג, און שחין נישט. ביי באח"ב זענען ברד און ארבה געווען מיט א ווארענונג, און חושך נישט (מכת בכורות איז אויך געווען מיט א ווארענונג){{הערה|כל בו בשם רבי יוסף בדוס; [https://mg.alhatorah.org/SP/Lekach%20Tov/Shemot/8.15 לקח טוב שמות ח, טו]; שבלי הלקט בשם זיין ברודער רבי בנימין {{העב|רבי בנימין בן אברהם}}; [https://library.alhatorah.org/?r1=Maharal%20Gevurot%20Hashem%2057 מהר״ל גבורות ה׳ נ"ז]}}. | ||
* די ערשטע גרופע - דצ"ך, איז געווען מכות אויף דער ערד, די צווייטע - עד"ש, אויף די באשעפענישן אויף דער ערד, די דריטע - בא"ח, פון הימל{{הערה| | * די ערשטע גרופע - דצ"ך, איז געווען מכות אויף דער ערד, די צווייטע - עד"ש, אויף די באשעפענישן אויף דער ערד, די דריטע - בא"ח, פון הימל{{הערה|אורחות חיים, מיוחס לרשב״ם, והביאם האבודרהם (סדר ההגדה עמ׳ רכח), רוקח, [[מהר"ל]] - גבורות ה'}}. | ||
* די ערשטע גרופע (דצ"ך) איז געברענגט געווארן דורך אהרן, די צווייטע גרופע (עד"ש) דורך משה (מיט אויסנאם פון שחין), און די דריטע גרופע (בא"ח) דורך גאט אליין. מכת שחין איז געווען דורך ביידע, משה און אהרן. אנעם שטעקן, די דריטע - בא"ח דורך משה מיט'ן שטעקן{{הערה|שם=ריד}}{{הערה|[[הגהות מיימוניות]], [https://rambam.alhatorah.org/Parshan/Hagahot_Maimoniyot/Chametz_uMatzah/8.15 נוסח ההגדה (סוף הל' חמץ ומצה) אות ב], בשם [[ראב"ן]]}}{{הערה|זעט {{תנחומא|וארא|יד}}}}. | * די ערשטע גרופע (דצ"ך) איז געברענגט געווארן דורך אהרן, די צווייטע גרופע (עד"ש) דורך משה (מיט אויסנאם פון שחין), און די דריטע גרופע (בא"ח) דורך גאט אליין. מכת שחין איז געווען דורך ביידע, משה און אהרן. אנעם שטעקן, די דריטע - בא"ח דורך משה מיט'ן שטעקן{{הערה|שם=ריד}}{{הערה|[[הגהות מיימוניות]], [https://rambam.alhatorah.org/Parshan/Hagahot_Maimoniyot/Chametz_uMatzah/8.15 נוסח ההגדה (סוף הל' חמץ ומצה) אות ב], בשם [[ראב"ן]]}}{{הערה|זעט {{תנחומא|וארא|יד}}}}. | ||
* מיט יעדע דריטע מכה איז מיטגעקומען די אנדערע צוויי דריטע. ביי כנים איז אויך געווען שחין מיט חושך, ביי שחין - כינים און חושך, און ביי חושך אויך כנים און שחין; ווען די יעצטיגע מכה איז דאמינירנד און די אנדערע קומען מיט{{הערה|[[הגהות מיימוניות]], [https://rambam.alhatorah.org/Parshan/Hagahot_Maimoniyot/Chametz_uMatzah/8.15 נוסח ההגדה (סוף הל' חמץ ומצה) אות ב], בשם [[ריב"א]]}}. | * מיט יעדע דריטע מכה איז מיטגעקומען די אנדערע צוויי דריטע. ביי כנים איז אויך געווען שחין מיט חושך, ביי שחין - כינים און חושך, און ביי חושך אויך כנים און שחין; ווען די יעצטיגע מכה איז דאמינירנד און די אנדערע קומען מיט{{הערה|[[הגהות מיימוניות]], [https://rambam.alhatorah.org/Parshan/Hagahot_Maimoniyot/Chametz_uMatzah/8.15 נוסח ההגדה (סוף הל' חמץ ומצה) אות ב], בשם [[ריב"א]]}}. | ||