1,047
רעדאגירונגען
←קדושתא: פארברייטערט
(←היסטאריע: פארברייטערט) |
(←קדושתא: פארברייטערט) |
||
| שורה 14: | שורה 14: | ||
===קדושתא=== | ===קדושתא=== | ||
די '''קדושתא''' סעריע איז א פארצווייגטע און לענגערע סעריע, וואס הייבט זיך אן מיט | די '''קדושתא''' סעריע איז א פארצווייגטע און לענגערע סעריע, וואס איז באזירט אויף אן איינהייטליכע נושא וואס נעמט ארום דעם גאנצן סעריע. עס הייבט זיך אן מיט א פיוט אויפ'ן ערשטן ברכה, און דערנאך נאך איינס פאר'ן צווייטן ברכה, דאן ווערט עס פארברייטערט מיט מערערע פיוטים, און פלעגט זיך אריינציען ביז דורכאויס די פסוקים פון קדושה. דאס מערסט באקאנטע קדושתאות זענען די פון קליר וואס זענען פארבליבן אינעם אשכנז'ישן סידור, ביי שחרית פון די ארבע פרשיות און ימים טובים, און אויך פון די ימים נוראים. ביי די יום טוב שני של גליות וואס איז נישטא פון קליר האט רבי שמעון הגדול פון [[מאגענצא]] פארפאסט קדושתאות אויפ'ן זעלבן שטייגער. און אויף [[שבת הגדול]] איז דא א קדושתא פון [[רבי יוסף טוב עלם]]. | ||
אין די כתבי יד פון די קרובות טרעפט מען אז זיי האבן אויסגעפירט מיט פסוקים, ווי עס שיינט איז דאס דעמאלטס געווען דער ערשיינונג ביי שלוחי ציבור, א מנהג וואס ווערט דערמאנט און אויסגעשלאסן אין ירושלמי. אין די מחזורים זענען די פסוקים עפ"י רוב אויסגעלאזט געווארן, ווי אויך איז צוגעלייגט געווארן נאך א בית אדער צוויי דורך א שפעטעריגער מחבר, צו ערגענצן דעם פיוט און אים משלב זיין מיט די אויספיר פון דער ברכה. | אין די כתבי יד פון די קרובות טרעפט מען אז זיי האבן אויסגעפירט מיט פסוקים, ווי עס שיינט איז דאס דעמאלטס געווען דער ערשיינונג ביי שלוחי ציבור, א מנהג וואס ווערט דערמאנט און אויסגעשלאסן אין ירושלמי. אין די מחזורים זענען די פסוקים עפ"י רוב אויסגעלאזט געווארן, ווי אויך איז צוגעלייגט געווארן נאך א בית אדער צוויי דורך א שפעטעריגער מחבר, צו ערגענצן דעם פיוט און אים משלב זיין מיט די אויספיר פון דער ברכה. | ||
:: | ::די פיוטים וואס האבן פאמירט דעם קדושתא-סעריע, זענען אין אלגעמיין געווארן אויסגעשטעלט לויט א באשטימטער מוסטער, צו וואס מערסטנס פון די קדושתאות האבן זיך געהאלטן. ווי פאלגנד: | ||
::די ערשטע דריי פיוטים זענען אפט מאל פארבינדן איינער מיט'ן אנדערן, סיי מיט די אקראסטיך וואס האט צומאל צוטיילט די '''א"ב''' צווישן אלע דריי פיוטים (א-ל, מ-צ, צ-ת), אדער איז דער ערשטער לויט '''א"ב''', דער צווייטער '''תשר"ק''' דערנאך '''אלב"ם''' צומאל איז די א"ב צעטיילט צווישן די ערשטע צוויי (א-ל, מ-ת), און דער נאכפאלגנדער איז '''תשר"ק'''. ווי אויך זענען די נושאים אפט מאל פארבינדן, צ.ב. דער ערשטער פיוט באזציט זיך דעם ערשטן פיוט פון די קריאה, דער צווייטער פון דעם צווייטן פסוק אא"וו, אדער אז זיי זענען באזירט דער ערשטער אויף אברהם, צווייטער אויף יצחק, און דריטער פון יעקב. | ::די ערשטע דריי פיוטים זענען אפט מאל פארבינדן איינער מיט'ן אנדערן, סיי מיט די אקראסטיך וואס האט צומאל צוטיילט די '''א"ב''' צווישן אלע דריי פיוטים (א-ל, מ-צ, צ-ת), אדער איז דער ערשטער לויט '''א"ב''', דער צווייטער '''תשר"ק''' דערנאך '''אלב"ם''' צומאל איז די א"ב צעטיילט צווישן די ערשטע צוויי (א-ל, מ-ת), און דער נאכפאלגנדער איז '''תשר"ק'''. ווי אויך זענען די נושאים אפט מאל פארבינדן, צ.ב. דער ערשטער פיוט באזציט זיך דעם ערשטן פיוט פון די קריאה, דער צווייטער פון דעם צווייטן פסוק אא"וו, אדער אז זיי זענען באזירט דער ערשטער אויף אברהם, צווייטער אויף יצחק, און דריטער פון יעקב. | ||
::די דריי ווערן אנגערופן: | ::די דריי ווערן אנגערופן: | ||
| שורה 33: | שורה 32: | ||
:::ז. '''רהיט''' - אן אריינפיר צו קדושה, און רעדט געווענליך איבער די מעלה פון די מלאכים און די גרויסקייט פון די אידן איבער זיי. זיי הייבן זיך מיטן ווארט "ובכן". אפטמאל ווערט דער רהיט זיך אנהייבן מיט א פסוק (צום ביישפיל; "ובכן ויהי בשלם סוכו") און דער פייטן וועט דרש'ענען דעם גאנצן פסוק אין די רייע. אין געוויסע קדושתאות זענען די רהיטים אויסגעלאזט געווארן מיט די יארן, אבער אין די [[קאיר גניזה]] זעט מען אז זיי האבן עקזיסטירט. | :::ז. '''רהיט''' - אן אריינפיר צו קדושה, און רעדט געווענליך איבער די מעלה פון די מלאכים און די גרויסקייט פון די אידן איבער זיי. זיי הייבן זיך מיטן ווארט "ובכן". אפטמאל ווערט דער רהיט זיך אנהייבן מיט א פסוק (צום ביישפיל; "ובכן ויהי בשלם סוכו") און דער פייטן וועט דרש'ענען דעם גאנצן פסוק אין די רייע. אין געוויסע קדושתאות זענען די רהיטים אויסגעלאזט געווארן מיט די יארן, אבער אין די [[קאיר גניזה]] זעט מען אז זיי האבן עקזיסטירט. | ||
:::ח. '''סילוק''' - דער אויספיר ווער פירט אריין צו די פסוקים פון "קדושה", ביי קליר אןו זיינע נאכפאלגער איז דאס דער לענגסטער פיוט פון אלע, און איז בכלל נישט געבויט מיט קיין ריטם פון א ליד. דער סילוק פלעגט דינען אלס אריינפיר צו די פסוקים פון "קדוש" און ברוך", אנשטאט די באשטימטע נוסח פון "כתר יתנו לך" אדער "נעריצך", דער חזן האט געזאגט דעם אריינפיר, און דער גאנצער קהל האט געענפערט צו אים מיט די פסוקים פון "קדוש" "ברוך" און ימלוך". | :::ח. '''סילוק''' - דער אויספיר ווער פירט אריין צו די פסוקים פון "קדושה", ביי קליר אןו זיינע נאכפאלגער איז דאס דער לענגסטער פיוט פון אלע, און איז בכלל נישט געבויט מיט קיין ריטם פון א ליד. דער סילוק פלעגט דינען אלס אריינפיר צו די פסוקים פון "קדוש" און ברוך", אנשטאט די באשטימטע נוסח פון "כתר יתנו לך" אדער "נעריצך", דער חזן האט געזאגט דעם אריינפיר, און דער גאנצער קהל האט געענפערט צו אים מיט די פסוקים פון "קדוש" "ברוך" און ימלוך". | ||
:::ט. | :::ט. די קדושתא האט זיך אריגינעל אריינגעצויגן אויך צווישן די פסוקים זעלבסט, אלס אלטערנאטיוו צום פארזאג פונעם חזן אויף די פסוקים פון קדושה ("אז בקול רעש גדול" אדער "כבודו מלא עולם). אין די מאנוסקריפטן פון דער גניזה ווערן זיי אנגערופן '''אופנים'''. דער טייל פון די פיוטים זענען אבער מיט די צייט כמעט אינגאנצן פארגעסן געווארן, סיידן אין די קדושתאות פון ימים נוראים וואו עס איז פארבליבן דער פיוט "וחיות בוערות כגחלי אש". | ||
===שבעתא=== | ===שבעתא=== | ||