אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי ישעיה שטיינער פון קערעסטיר"

קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
שורה 24: שורה 24:
}}
}}
}}
}}
[[טעקע:ציונו של רבי ישעיה שטיינר.jpg|שמאל|ממוזער|250px|ציון פון רבי ישעי'לע קערעסטירער]]
[[טעקע:ציונו של רבי ישעיה שטיינר.jpg|שמאל|קליין|250px|ציון פון רבי ישעי'לע קערעסטירער]]
{{חלונית
{{חלונית
| רוחב = 24em
| רוחב = 24em
שורה 33: שורה 33:


== ביאגראפיע ==
== ביאגראפיע ==
רבי ישעי'לע איז געבוירן געווארן תרי"א-תרי"ב צו רבי משה און מרת הענטשא מרים שטיינער, אין דארף זבאָראָוו (Zborov) נעבן בארדיאוו (היינט צוטאגס אין [[סלאוואקיע]]). ווען ער איז אלט געווען בלויז דריי יאר איז זיין טאטע נפטר געווארן. אין עלטער פון צוועלף יאר האט אים זיין מאמע געשיקט קיין [[ליסקא]], צו [[רבי צבי הירש פון ליסקא]], וועלכער האט אים געשיקט לערנען אין [[סעמיהאלי]]. נאך א האלבע יאר איז ער פון דארט צוריק קיין ליסקא און האט געלערנט עטליכע יאר ביי רבי צבי הירש, וואס האט אים מיט די צייט אויך אויפגענומען אלס אייגענעם [[גבאי|משמש בקודש]]. אום פרייטאג תזריע, [[ד' ניסן]] [[ה'תרל"ה]], האט ער חתונה געהאט מיט שרה, א טאכטער פון הרב יצחק יונה וויינשטאק פון [[מאד]].
רבי ישעי'לע איז געבוירן געווארן תרי"א-תרי"ב צו רבי משה און מרת הענטשא מרים שטיינער, אין דארף זבאָראָוו (Zborov) נעבן בארדיאוו (היינט צוטאגס אין [[סלאוואקיע]]). ווען ער איז אלט געווען בלויז דריי יאר איז זיין טאטע נפטר געווארן. אין עלטער פון צוועלף יאר האט אים זיין מאמע געשיקט קיין [[ליסקא]], צו [[רבי צבי הירש פון ליסקא]], וועלכער האט אים געשיקט לערנען אין [[סעמיהאלי]]. נאך א האלבע יאר איז ער פון דארט צוריק קיין ליסקא און האט געלערנט עטליכע יאר ביי רבי צבי הירש, וואס האט אים מיט די צייט אויך אויפגענומען אלס אייגענעם [[גבאי|משמש בקודש]].


רבי ישעיה פלעגט אויך פארן צו [[רבי מרדכי לייפער (נאדווארנא)|רבי מרדכי פון נאדווארנא]], [[רבי שמואל פרענקל]] פון [[דאראג]], [[רבי חיים האלבערשטאם]] פון [[צאנז]], און נאך. ער איז אלעמאל געבליבן נאנט צו זיין [[רבי]]'ן פון ליסקא, און במשך זיין גאנצע לעבן פלעגט ער זיך אונטערשרייבן אלס זיין משמש{{הערה|{{ציטוטון|הק' ישעי' בן מו"ה משה ז"ל שהי' משמש בקודש אצל הרב הצדיק מליסקא זי"ע}}. פאָטאָגראַפיע פון ​​די חתימה איז פארהאן אין ספר פון הרב וידאווסקי זייט 13}}.
רבי ישעיה פלעגט אויך פארן צו [[רבי מרדכי לייפער (נאדווארנא)|רבי מרדכי פון נאדווארנא]], [[רבי שמואל פרענקל]] פון דאראג, [[רבי חיים האלבערשטאם|רבי חיים פון צאנז]], און נאך. ער איז אלעמאל געבליבן נאנט צו זיין רבי'ן פון ליסקא, און במשך זיין גאנצע לעבן פלעגט ער זיך אונטערשרייבן אלס זיין משמש{{הערה|{{ציטוטון|הק' ישעי' בן מו"ה משה ז"ל שהי' משמש בקודש אצל הרב הצדיק מליסקא זי"ע}}. פאָטאָגראַפיע פון ​​די חתימה איז פארהאן אין ספר פון הרב וידאווסקי זייט 13}}.
אום פרייטאג תזריע, [[ד' ניסן]] [[ה'תרל"ה|תרל"ה]], האט ער חתונה געהאט מיט שרה, א טאכטער פון הרב יצחק יונה וויינשטאק פון [[מאד]].


נאך די פטירה פון רבי צבי הירש פון ליסקא איז ער אויפגענומען געווארן דורך רבי מרדכי פון נאדווארנא אלס רבי אין ליסקא, צו דער זייט פון רבי חיים פרידלענדער, איידעם פון רבי צבי הירש. אבער נאך אנגעצויגנקייט און רדיפות פון חסידים וואס האבן אים נישט געזען אלס דער ממשיך פון רבי הערשעלע, האט ער זיך אריבערגעצויגן קיין קערעסטיר נעבן [[מישקאלץ]]{{הערה|מופת הדור עמוד ע"ז}}. אין קערעסטיר איז ער געווארן באקאנט אלס א בעל מופת, און פילע אידן זענען צו אים געפארן, און אים געשיקט [[קוויטל]]עך. ער פלעגט צומאל אויך געבן [[קמיע]]ות פאר ישועות.
נאך די פטירה פון רבי צבי הירש פון ליסקא (תרל"ד) איז ער אויפגענומען געווארן דורך רבי מרדכי פון נאדווארנא אלס רבי אין ליסקא, צו דער זייט פון רבי חיים פרידלענדער, איידעם פון רבי צבי הירש. אבער נאך אנגעצויגנקייט און רדיפות פון חסידים וואס האבן אים נישט געזען אלס דער ממשיך פון רבי הערשעלע, האט ער זיך אריבערגעצויגן קיין [[קערעסטיר]]{{הערה|מופת הדור עמוד ע"ז}}. אין קערעסטיר איז ער געווארן באקאנט אלס א בעל מופת, און פילע אידן זענען צו אים געפארן, און אים געשיקט [[קוויטל]]עך. ער פלעגט צומאל אויך געבן [[קמיע]]ות פאר ישועות.


רבי ישעי'לע איז געווען א גרויסער [[הכנסת אורחים|מכניס אורח]]. ער האט געטיילט ריזיגע געלטער פאר [[צדקה]], און ווען ער האט נישט געהאט אייגנס צו געבן האט ער געבארגט פאר דעם צוועק{{הערה|מי באר ישעיהו, עמ' לח}}, און בעיקר האט ער געטיילט עסן פאר אידישע קינדער. עס איז געווען באקאנט אז אין קערעסטיר טרעפן זיך דאס פלאץ די אורחים, בורחים, און דורכים – די אורחי פורחי, די וואס "אנטלויפן" פונעם אונגארישן מיליטער, און די וואס "פּרעסן" די טרויבן, וואס זענען געקומען צום שכינות'דיגן [[טאקאי]]. ער פלעגט אליינס טיילן די עסן, און אפילו פאר די תקיעות אין ראש השנה איז ער געווען פארנומען שניידן און טיילן עסן, זיך אויסדריקנדיג: "די צדיקים זענען יעצט עוסק אין 'רזין דרזין', און איך בין פארנומען מיט 'לשובע ולא לרזון'". ער פלעגט יעדע וואך פּראַווען א גרויסע [[מלוה מלכה]], וואו אידן פון די ארומיגע שטעט פלעגן קומען.
רבי ישעי'לע איז געווען א גרויסער מכניס אורח. זיין שטוב האט געדינט אלס היים פאר א יונגער מיידל, יוטא אונגאר, וואס ער האט אדאפּטירט נאכן טויט פון איר מוטער, און זי איז געבליבן ביי אים ביז זי האט חתונה געהאט{{הערה|[https://kehilalinks.jewishgen.org/Bodrogkeresztur/Ungar.html Stuart Ungar]; [https://kehilalinks.jewishgen.org/Bodrogkeresztur/Boehm.html Irene Boehm]|כיוון=שמאל}}. ער האט געטיילט ריזיגע געלטער פאר [[צדקה]], און ווען ער האט נישט געהאט אייגנס צו געבן האט ער געבארגט פאר דעם צוועק{{הערה|מי באר ישעיהו, עמ' לח}}, און בעיקר האט ער געטיילט עסן פאר אידישע קינדער.


אום דינסטאג מטות מסעי, [[כ"ב תמוז]] [[ה'תרפ"ב]], איז אוועק די ערשטע ווייב פון רבי ישעיה'לע, און זי איז באהאלטן געווארן אין בית עולם אין קערעסטיר. א קורצע צייט דערנאך האט ער חתונה געהאט מיט שרה{{הערה|געווען בעפאר חתונה געהאט צו רבי יוסף קרויס פון [[סאטמאר, רומעניע|סאטמאר]]}}, א טאכטער פון רבי משה שמעון ראטה פון באדיורע, א זון פון [[רבי יואל צבי ראטה]] דער רב פון [[חוסט]] בעל "בית היוצר". די חתונה איז פארגעקומען אין שאראש-פאטיק.
עס איז געווען באקאנט אז אין קערעסטיר טרעפן זיך דאס פלאץ די אורחים, בורחים, און דורכים – די אורחי פורחי, די וואס "אנטלויפן" פונעם אונגארישן מיליטער, און די וואס "פּרעסן" די טרויבן, וואס זענען געקומען צום שכינות'דיגן [[טאקאי]]. ער פלעגט אליינס טיילן די עסן, און אפילו פאר די תקיעות אין ראש השנה איז ער געווען פארנומען שניידן און טיילן עסן, זיך אויסדריקנדיג: "די צדיקים זענען יעצט עוסק אין 'רזין דרזין', און איך בין פארנומען מיט 'לשובע ולא לרזון'". ער פלעגט יעדע וואך פּראווען א גרויסע [[מלוה מלכה]], וואו אידן פון די ארומיגע שטעט פלעגן קומען.
 
אום דינסטאג מטות מסעי, כ"ב תמוז תרפ"ב, איז אוועק די ערשטע ווייב פון רבי ישעיה'לע, און זי איז באהאלטן געווארן אין בית עולם אין קערעסטיר. א קורצע צייט דערנאך האט ער חתונה געהאט מיט שרה{{הערה|געווען בעפאר חתונה געהאט צו רבי יוסף קרויס פון [[סאטמאר, רומעניע|סאטמאר]]}}, א טאכטער פון רבי משה שמעון ראטה פון באדיורע, א זון פון [[רבי יואל צבי ראטה]] דער רב פון [[חוסט]] בעל "בית היוצר". די חתונה איז פארגעקומען אין שאראש-פאטיק.


אין יאר תרפ"ה, ווען רבי ישעי'לע איז געווען אין צאנז צום [[יארצייט]] פון רבי חיים האלבערשטאם ([[כ"ה ניסן]]), האט ער ארויפגעטרעטן אויף א פארזשאווערטע נאגל וואס האט אים געברענגט פארגיפטיגונג{{מקור|סיבה=נישט געברענגט אין מופת הדור}}. ער איז נפטר געווארן עטליכע טעג דערויף, ג' אייר תרפ"ה (1925). איידער זיין פטירה, האט ער זיך איינגעשפארט אויף א לענגערע צייט מיט זיין אייניקל [[רבי מאיר יוסף רובין]]. צו זיין [[לוויה]] זענען זיך צוזאמגעקומען טויזנטער אידן פון די געגנטער ארום קערעסטיר, און צוליב דעם געדרענג האט מען אויפגעגראבן א [[מקוה]] אין הויף פונעם נפטר און אים דארטן גע'טובל'ט, אנשטאט צו פירן צו דער געווענליכער מקוה. ביי די לוויה זענען נישט געזאגט געווארן קיין [[הספד]]ים, לויט זיין פארלאנג, און ער איז באהאלטן געווארן אין קערעסטיר אויף זיין געבעט, נעבן זיין ערשטע רעבעצין, וואו מ'האט שפעטער געבויט א אוהל איבער זיי.
אין יאר תרפ"ה, ווען רבי ישעי'לע איז געווען אין צאנז צום [[יארצייט]] פון רבי חיים האלבערשטאם ([[כ"ה ניסן]]), האט ער ארויפגעטרעטן אויף א פארזשאווערטע נאגל וואס האט אים געברענגט פארגיפטיגונג{{מקור|סיבה=נישט געברענגט אין מופת הדור}}. ער איז נפטר געווארן עטליכע טעג דערויף, ג' אייר תרפ"ה (1925). איידער זיין פטירה, האט ער זיך איינגעשפארט אויף א לענגערע צייט מיט זיין אייניקל [[רבי מאיר יוסף רובין]]. צו זיין [[לוויה]] זענען זיך צוזאמגעקומען טויזנטער אידן פון די געגנטער ארום קערעסטיר, און צוליב דעם געדרענג האט מען אויפגעגראבן א [[מקוה]] אין הויף פונעם נפטר און אים דארטן גע'טובל'ט, אנשטאט צו פירן צו דער געווענליכער מקוה. ביי די לוויה זענען נישט געזאגט געווארן קיין [[הספד]]ים, לויט זיין פארלאנג, און ער איז באהאלטן געווארן אין קערעסטיר אויף זיין געבעט, נעבן זיין ערשטע רעבעצין, וואו מ'האט שפעטער געבויט א אוהל איבער זיי.
שורה 47: שורה 50:
נאך זיין פטירה האט זיין זון [[רבי אברהם שטיינער|רבי אברהם]] אים איבערגענומען, אבער איז אוועק ווייניגער ווי צוויי יאר דערויף, ווען אויף זיין ארט איז געקומען זיין איידעם, [[רבי מאיר יוסף רובין]], וואס איז ערמארדעט געווארן דורך די [[נאציס]] אין [[אוישוויץ]].
נאך זיין פטירה האט זיין זון [[רבי אברהם שטיינער|רבי אברהם]] אים איבערגענומען, אבער איז אוועק ווייניגער ווי צוויי יאר דערויף, ווען אויף זיין ארט איז געקומען זיין איידעם, [[רבי מאיר יוסף רובין]], וואס איז ערמארדעט געווארן דורך די [[נאציס]] אין [[אוישוויץ]].


די צווייטע ווייב פון רבי ישעיה'לע איז אוועק צוועלף יאר נאך אים, אום מוצאי שבת וירא, [[ט"ז חשון]] [[ה'תרפ"ז]], און מען האט איר באהאלטן נישט ווייט פון איר מאן{{הערה|דער וואונדערליכער צדיק, זייט 778}}.
די צווייטע ווייב פון רבי ישעיה'לע איז אוועק צוועלף יאר נאך אים, אום מוצאי שבת וירא, ט"ז חשון תרפ"ז, און מען האט איר באהאלטן נישט ווייט פון איר מאן{{הערה|דער וואונדערליכער צדיק, זייט 778}}.


== פאמיליע ==
== פאמיליע ==
שורה 87: שורה 90:
[[קאַטעגאָריע:אונגארישע אדמורי"ם]]
[[קאַטעגאָריע:אונגארישע אדמורי"ם]]
[[קאַטעגאָריע:רבנים נפטר אין חודש אייר]]
[[קאַטעגאָריע:רבנים נפטר אין חודש אייר]]
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]]
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]]
[[he:רבי ישעיה מקרסטיר]]
[[he:רבי ישעיה מקרסטיר]]