בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,359
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
(קידוד קישורים, צונויפגיסן רעפערענצן, החלפות ( דווקא ), אראפגענומען איבריגע לינקס) |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 3: | שורה 3: | ||
| ניקוד = כן | | ניקוד = כן | ||
| רוחב = auto | | רוחב = auto | ||
| תוכן = | | תוכן = | ||
'''מָ'''עוֹז צוּר יְשׁוּעָתִי{{ביאור|באזירט אויפ'ן פסוק {{תנך|תהלים|לא|ג}} | '''מָ'''עוֹז צוּר יְשׁוּעָתִי{{ביאור|באזירט אויפ'ן פסוק {{תנך|תהלים|לא|ג}} הֱיֵה לִי לְצוּר מָעוֹז לְבֵית מְצוּדוֹת לְהוֹשִׁיעֵנִי. דער אויסדרוק "מעוז צור ישועתי" ערשיינט אויך אינעם פיוט פון [[רבי שלמה אבן גבירול]], "שחר קמתי להודות".}} לְךָ נָאֶה לְשַׁבֵּחַ | ||
תִּכּוֹן בֵּית תְּפִלָּתִי וְשָׁם תּוֹדָה נְזַבֵּחַ | תִּכּוֹן בֵּית תְּפִלָּתִי וְשָׁם תּוֹדָה נְזַבֵּחַ | ||
::לְעֵת תָּכִין מַטְבֵּחַ{{ביאור|באזירט אויפ'ן פסוק {{תנ"ך|ישעיהו|יד|כא}}: "הָכִינוּ לְבָנָיו מַטְבֵּחַ", וואס רעדט איבער די שטראף וואס וועט קומען אויף די אימפעריע פון בבל. אויך אויף מלכות אדום געפונט מען דעם אויסדרוק "טבח, אין {{תנך|ישעיהו|לד|ו}}}} מִצָּר הַמְנַבֵּחַ | ::לְעֵת תָּכִין מַטְבֵּחַ{{ביאור|באזירט אויפ'ן פסוק {{תנ"ך|ישעיהו|יד|כא}}: "הָכִינוּ לְבָנָיו מַטְבֵּחַ", וואס רעדט איבער די שטראף וואס וועט קומען אויף די אימפעריע פון בבל. אויך אויף מלכות אדום געפונט מען דעם אויסדרוק "טבח, אין {{תנך|ישעיהו|לד|ו}}}} מִצָּר הַמְנַבֵּחַ | ||
| שורה 32: | שורה 32: | ||
נְקֹם נִקְמַת עֲבָדֶיךָ  מֵאֻמָּה הָרְשָׁעָה | נְקֹם נִקְמַת עֲבָדֶיךָ  מֵאֻמָּה הָרְשָׁעָה | ||
::כִּי אָרְכָה הַשָּׁעָה  וְאֵין קֵץ לִימֵי הָרָעָה | ::כִּי אָרְכָה הַשָּׁעָה  וְאֵין קֵץ לִימֵי הָרָעָה | ||
דְּחֵה אַדְמוֹן, בְּצֵל צַלְמוֹן, הָקֵם לָנוּ רוֹעִים שִׁבְעָה: | דְּחֵה אַדְמוֹן, בְּצֵל צַלְמוֹן, הָקֵם לָנוּ רוֹעִים שִׁבְעָה: | ||
| שורות = יא | |||
| | |||
}} | }} | ||
'''מָעוֹז צוּר | {{מנוקד|'''מָעוֹז צוּר''' (יְשׁוּעָתִי)}} איז א פיוט וואס ווערט געזינגען נאכן אנצינדן די [[חנוכה ליכט]]. דער פיוט גייט אדורך די גלות'ן אין וואס די אידן האבן זיך געפינען, און ברענגט ארויס די לויב צום באשעפער וואס האט זיי געהאלפן און געראטעוועט. | ||
דער פיוט איז פון די | דער פיוט איז פון די [[מיטלאלטער]] תקופה און דער מחבר איז אן אומבאקאנטער פייטן מיטן נאמען מרדכי, ווי געצייגט אין די אקראסטיך פון די ערשטע פינף סטראפן. דער געזאנג האט זוכה געווען צו א פארשפרייטונג אינערהאלב כמעט אלע שטרעמונגען פון אידישן פאלק, [[אשכנזים]] ווי [[ספרדים]]{{הערה|שער יששכר, מאמר ב' לחנוכה}}, סיידן די [[תימן|תימנ'ער]] אידן, און ווערט באטראכט אלס סינאנים צום צינדן חנוכה ליכט. | ||
== מחבר == | == מחבר == | ||
דער אידענטיטעט פונעם מחבר איז נישט באקאנט מיט א קלארקייט, אבער דאס געבוי פונעם פיוט זאגט עדות אויף א תקופה שטריכן פונעם | דער אידענטיטעט פונעם מחבר פון מעוז צור, אויסער זיין נאמען מרדכי, איז נישט באקאנט מיט א קלארקייט און עס זענען פארהאן פארשידענע השערות{{הערה|דוד ליפסון, המעין, מו, עמ' 29; אוצר השירה והפיוט, כרך ג', עמ' 7}}. אבער דאס געבוי פונעם פיוט זאגט עדות אויף א תקופה ווען שטריכן פונעם ספרד'ישן סטיל פיוט האט אנגעהויבן אריינדרינגען אין אשכנז. אן ענליכער פיוט איבער'ן הצלה פון שטאט [[וורמייזא]] אין סוף פון 12'טן יאר הונדערט, שיינט צו דינען אלס קאפיע פון מעוז צור, דאס ברענגט אויף אז מעוז צור איז פארפאסט געווארן נאך פריער פון דעם{{הערה|שם=פרנקל|{{צ-זשורנאל|אברהם פרנקל|הזמר על הצלת וורמייזא וזמן חיבורו של 'מעוז צור'|המעין|נד [ב]|עמ=11|קישור=https://www.machonso.org/hamaayan/?gilayon=32&id=1058}}}}. | ||
איין השערה איז אז דאס איז [[רבי מרדכי בן הלל]] פון [[נירנבערג]] מחבר פון ספר מרדכי אויף ש"ס. אן אנדער השערה איז אז דאס איז רבי מרדכי בר יצחק הלוי, מחבר פון זמר [[מה יפית]], און זיי צייגן אן אויף ענליכקייטן צווישן די צוויי פיוטים{{הערה|אוצר השירה והפיוט, חלק ג', מעוז צור}}. אבער אויך דער אידענטעט פון יענעם רבי מרדכי איז נישט באקאנט. טייל זאגן אז עס איז רבי מרדכי ב"ר יצחק קמחי פון די חכמי פרובינצא אן אייניקל פון [[רד"ק]]. אנדערע צייגן אן אויף רבי מרדכי ב"ר יצחק געברענגט אין תוספות{{הערה|נדה לו. ד"ה והלכתא; זע אבער אין תוס' הרא"ש וואו דער זעלבער קושיא ווערט געברענגט אין נאמען פון רבי יום טוב ב"ר יצחק}}. | |||
דער ערשטער מאל מען געפונט דאס אין דרוק איז אין א בענטשערל אין שטאט פראג. אין אנהייב געפינט מען דאס בלויז אלס פיוט לכבוד חנוכה, און נישט דווקא בשייכות מיט די ליכט אבער אין שפעטערדיגע דרוקן איז דאס שוין יא אן אינטערגראלער טייל פון דאס ליכט צינדן. מען געפונט דאס אויך אין די ספרי המנהג פון אשכנז, אבער נישט אין די פריע ספרדי'שע מקורות, וואו עס איז הערשט אריין שפעטער{{הערה|זעט [https://tora-forum.co.il/threads/האם-פיוט-מעוז-צור-קשור-במיוחד-לחנוכה.3676/post-43864 דא] פאר די מקורות}}. | |||
==אינהאלט== | ==אינהאלט== | ||
| שורה 93: | שורה 93: | ||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | {{רעפערענצן}} | ||
[[he:מעוז צור]] | |||