אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אקדמות"

קיין ענדערונג אין גרייס ,  פֿאַר 1 יאָר
ק
אויסשטעל
(אויסגעבעסערט)
ק (אויסשטעל)
שורה 139: שורה 139:
אויך דארט ווי מען זאגט עס פאר דער ברכה, נעמט מען קודם ארויס די ספר תורה פון דעם מענטעלע, און מען דעקט עס צו דערמיט.
אויך דארט ווי מען זאגט עס פאר דער ברכה, נעמט מען קודם ארויס די ספר תורה פון דעם מענטעלע, און מען דעקט עס צו דערמיט.


==חשיבות==
דער פיוט אקדמות איז אלע יארן באטראכט געווארן מיט גרויס חביבות, און ווערט געזאגט מיט גרויס ליבשאפט. טייל דרוקן זיך אויס אז דאס איז "דאס מערסט באוואוסטער און באליבטער פיוט"{{הערה| Rabbi Avi Gold, The Complete Artscroll Machzor, Shavuos, New York 1991, p. 28}}.
[[רבי יעקב עמדין]] שרייבט: "אין מיינע אויגן איז דער פיוט זייער חשוב און טייער, אויך מיר טוען דאס זאגן, ווייל א גרויסער מענטש האט דאס מחבר געווען, און ס'איז פאסיג פאר דער וואס האט דאס געזאגט"{{הערה|סידור היעב"ץ}}.
אין חוות יאיר שטייט "דער פיוט פון ר׳ מאיר בעל הש"ץ איז פונקט אזוי גרויס ווי די פיוטים פון ר' אליעזר הקליר וחביריו, וואס איז געזאגט געווארן מיט רוח הקודש אין עס איז באהאלטען דערין סודות נוראים{{הערה|ילקוט הגרשוני, שו"ת שבות יעקב ח״א סי' י״ז}}.
==ניגון==
דער ניגון פון אקדמות שטאמט הויפטזעכליך פונעם מחבר אליינס, און איז פארשפרייט איבעראל וואו מען זאגט דעם פיוט, דער ניגון זעלבסט דרוקט זיך אויס דביקות און השתוקקות. די תנועות פונעם ניגון זענען היבש ענליך צו די טעמי המקרא, דאס פאסט אריין אינעם זאגן אינמיטן ליינען{{הערה|בנימין זאב מונק - מנהל "מכון ירושלים לחזנות".}}.
אין געוויסע קהילות זינגט מען ביי ברכת כהנים שבועות מיט די ניגון פון אקדמות<ref name=":0" />.
רבי נחמן פון ברסלב האט גאר גאר שטארק אויסגעלויבט דעם ניגון פון אקדמות, און געזאגט אז וויבאלד מען איז שוין אזוי געוואוינט דערצו, אנערקענט מען נישט איר גרויסקייט פון דעם געוואלדיגן הייליגן לויב געזאנג. ער האט געזאגט, ווער עס פארשטייט די גרויסקייט פון דעם שיר פון אקדמות און דער ניגון מיט וואס מען זינגט עס, דאס איז א ואונדערליכע זאך און גאר א גרויסער חידוש. דערביי האט ער זיך אינטעגעזונגען עטליכע ווערטער פון אקדמות מיט'ן ניגון. ער האט געזאגט אז אקדמות איז א געזאגג פון גלוסטעניש{{הערה|{{ויקיטקסט|שיחות_הר"ן/רנו|שיחת הר"ן, רנו}}}}.
אין געציילטע קהילות זינגט מען אן אנדער ניגון{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://new.machon-modzitz.co.il/songs/ניגון-אופרה-אקדמות/|שרייבער=ר' בנציון שענקער|קעפל=ניגון אופרה אקדמות, מוזשיץ}}}}. און אין געוויסע קהילות שאפט מען יעדן יאר א נייעם ניגון פאר אקדמות{{הערה|צווישן זיי, אין [[ראדאמסק (חסידות)|ראדאמסק]] און[[גור (חסידות)|גור]]}}.
[[טעקע:אקדמות.png|קליין|נאטן פון אקדמות דורך [[מאיר שמעון גשורי]]]]
==מנהגים==
ביי די ספרד'ישע, ווי אויך אין חב"ד, זאגט מען נישט קיין אקדמות{{הערה|ספר המנהגים, לוח היום יום, עמ' נט}}.
אין געוויסע קהילות האט מען זיך געפירט אז דער רב אליינס האט פארגעזאגט אקדמות, און צדיקים האבן דאס געזאגט מיט גרויס התלהבות און השתפכות הנפש{{הערה|{{היברובוקס|2=נטעי גבריאל - שבועות|3=46443|page=153|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשנט}}}}. עס ווערט דערציילט אויפ'ן תפארת שלמה אז ער פלעגט זאגן אקדמות מיט שיינע געזאנגען און א זיסע שטימע, וואס האט אויפגעפלאמט די הארץ פון די צוהערער{{הערה|{{היברובוקס|2=נפלאות התפארת שלמה|3=3799|page=108}}}}
אין געוויסע פלעצער האט דער רבי געזאגט א דרשה איידער אקדמות{{הערה|צווישן זיי, אין [[מונקאטש (חסידות)|מונקאטש]]}}.
==מעשה בעל אקדמות==
==מעשה בעל אקדמות==
   
   
שורה 179: שורה 202:


געוויסע פארשער טענה'ן אז כאטש וואס געוויסע פרטים אין די געשיכטע זענען מעגליך צווייפלהאפטיג, איז די עצם מעשה ווארשיינליך געבויעט אויף היסטארישע פאקטן, אז רבי מאיר ש"ץ האט געראטעוועט אין א שעת הגזירה, נאר די פרטים ארום איז צוגעלייגט געווארן{{הערה|שם=אגדה|[[יהודה לייב פישמן מימון]], [https://beta.hebrewbooks.org/reader/reader.aspx?sfid=33579#p=257&fitMode=fitwidth&hlts=&ocr= ה"אקדמות" ומחברו]}}.
געוויסע פארשער טענה'ן אז כאטש וואס געוויסע פרטים אין די געשיכטע זענען מעגליך צווייפלהאפטיג, איז די עצם מעשה ווארשיינליך געבויעט אויף היסטארישע פאקטן, אז רבי מאיר ש"ץ האט געראטעוועט אין א שעת הגזירה, נאר די פרטים ארום איז צוגעלייגט געווארן{{הערה|שם=אגדה|[[יהודה לייב פישמן מימון]], [https://beta.hebrewbooks.org/reader/reader.aspx?sfid=33579#p=257&fitMode=fitwidth&hlts=&ocr= ה"אקדמות" ומחברו]}}.
==חשיבות==
דער פיוט אקדמות איז אלע יארן באטראכט געווארן מיט גרויס חביבות, און ווערט געזאגט מיט גרויס ליבשאפט. טייל דרוקן זיך אויס אז דאס איז "דאס מערסט באוואוסטער און באליבטער פיוט"{{הערה| Rabbi Avi Gold, The Complete Artscroll Machzor, Shavuos, New York 1991, p. 28}}.
[[רבי יעקב עמדין]] שרייבט: "אין מיינע אויגן איז דער פיוט זייער חשוב און טייער, אויך מיר טוען דאס זאגן, ווייל א גרויסער מענטש האט דאס מחבר געווען, און ס'איז פאסיג פאר דער וואס האט דאס געזאגט"{{הערה|סידור היעב"ץ}}.
אין חוות יאיר שטייט "דער פיוט פון ר׳ מאיר בעל הש"ץ איז פונקט אזוי גרויס ווי די פיוטים פון ר' אליעזר הקליר וחביריו, וואס איז געזאגט געווארן מיט רוח הקודש אין עס איז באהאלטען דערין סודות נוראים{{הערה|ילקוט הגרשוני, שו"ת שבות יעקב ח״א סי' י״ז}}.
==ניגון==
דער ניגון פון אקדמות שטאמט הויפטזעכליך פונעם מחבר אליינס, און איז פארשפרייט איבעראל וואו מען זאגט דעם פיוט, דער ניגון זעלבסט דרוקט זיך אויס דביקות און השתוקקות. די תנועות פונעם ניגון זענען היבש ענליך צו די טעמי המקרא, דאס פאסט אריין אינעם זאגן אינמיטן ליינען{{הערה|בנימין זאב מונק - מנהל "מכון ירושלים לחזנות".}}.
אין געוויסע קהילות זינגט מען ביי ברכת כהנים שבועות מיט די ניגון פון אקדמות<ref name=":0" />.
רבי נחמן פון ברסלב האט גאר גאר שטארק אויסגעלויבט דעם ניגון פון אקדמות, און געזאגט אז וויבאלד מען איז שוין אזוי געוואוינט דערצו, אנערקענט מען נישט איר גרויסקייט פון דעם געוואלדיגן הייליגן לויב געזאנג. ער האט געזאגט, ווער עס פארשטייט די גרויסקייט פון דעם שיר פון אקדמות און דער ניגון מיט וואס מען זינגט עס, דאס איז א ואונדערליכע זאך און גאר א גרויסער חידוש. דערביי האט ער זיך אינטעגעזונגען עטליכע ווערטער פון אקדמות מיט'ן ניגון. ער האט געזאגט אז אקדמות איז א געזאגג פון גלוסטעניש{{הערה|{{ויקיטקסט|שיחות_הר"ן/רנו|שיחת הר"ן, רנו}}}}.
אין געציילטע קהילות זינגט מען אן אנדער ניגון{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://new.machon-modzitz.co.il/songs/ניגון-אופרה-אקדמות/|שרייבער=ר' בנציון שענקער|קעפל=ניגון אופרה אקדמות, מוזשיץ}}}}. און אין געוויסע קהילות שאפט מען יעדן יאר א נייעם ניגון פאר אקדמות{{הערה|צווישן זיי, אין [[ראדאמסק (חסידות)|ראדאמסק]] און[[גור (חסידות)|גור]]}}.
[[טעקע:אקדמות.png|קליין|נאטן פון אקדמות דורך [[מאיר שמעון גשורי]]]]
==מנהגים==
ביי די ספרד'ישע, ווי אויך אין חב"ד, זאגט מען נישט קיין אקדמות{{הערה|ספר המנהגים, לוח היום יום, עמ' נט}}.
אין געוויסע קהילות האט מען זיך געפירט אז דער רב אליינס האט פארגעזאגט אקדמות, און צדיקים האבן דאס געזאגט מיט גרויס התלהבות און השתפכות הנפש{{הערה|{{היברובוקס|2=נטעי גבריאל - שבועות|3=46443|page=153|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשנט}}}}. עס ווערט דערציילט אויפ'ן תפארת שלמה אז ער פלעגט זאגן אקדמות מיט שיינע געזאנגען און א זיסע שטימע, וואס האט אויפגעפלאמט די הארץ פון די צוהערער{{הערה|{{היברובוקס|2=נפלאות התפארת שלמה|3=3799|page=108}}}}
אין געוויסע פלעצער האט דער רבי געזאגט א דרשה איידער אקדמות{{הערה|צווישן זיי, אין [[מונקאטש (חסידות)|מונקאטש]]}}.


==צו ליינען מער==
==צו ליינען מער==