4,450
רעדאגירונגען
ק
←פרשה אינהאלט: הגהה
(צוריקגעדרייט, איינהייטליך) |
ק (←פרשה אינהאלט: הגהה) |
||
| שורה 33: | שורה 33: | ||
די פרשה הייבט אן ווי גאָט זאגט צו אַז אויב די אידן וועלן נאָכגיין זיינע געזעצן, וועט ער זיי בענטשן מיט רעגנס אין זייער צייט, שפע'דיגע שניטן, פרידן, זיג איבער פיינט, פרוכטיגקייט, און גאָט'ס אנוועזנהייט. | די פרשה הייבט אן ווי גאָט זאגט צו אַז אויב די אידן וועלן נאָכגיין זיינע געזעצן, וועט ער זיי בענטשן מיט רעגנס אין זייער צייט, שפע'דיגע שניטן, פרידן, זיג איבער פיינט, פרוכטיגקייט, און גאָט'ס אנוועזנהייט. | ||
דאַן קומט א פרשה פון קללות | דאַן קומט א פרשה פון קללות ("תוכחה"). אויב די אידן טוען נישט אָפּהיטן גאָט'ס מצוות, וועט גאָט אָנמאַכן אויף די אידן צרות, קדחת, היץ, גע'גנב'עטע שניט, באזיגט דורך פיינט, אָרעמע שניטן, אנפאלן פון ווילדע חיות, מגיפה, הונגער, וויסטעניש, און שרעק. די וואָס בלייבן וועלן ווערן אַוועקגענומען צום לאַנד פון זייערע פיינט, וואו זיי וועלן ווערן האַרצ־קראַנק איבער זייערע זינד, מודה זיין אויף זייערע זינד און ווערן פאַרצייט. די תורה ענדיגט די קללות מיט עטליכע פסוקים פון טרייסט: "אָבער אַפילו דאַן, ווען זיי וועלן זיין אין דעם לאַנד פון זייערע פיינט, וועל איך זיי נישט פאַראַכטן, און וועל זיי נישט פאַראומווערדיגן… און איך וועל זיך דערמאנען פאַר זייערטוועגן דעם בונד מיט זיי" - אברהם, יצחק און יעקב און מיט "די ערשטע, וואָס איך האָב זיי אַרויסגעצויגן פון לאַנד מִצרים"{{הערה|{{תנ"ך|ויקרא|כו|ג|מו|אן=ספר}}.}}. | ||
===דינים פון ערכין=== | ===דינים פון ערכין, תמורה, און מעשר=== | ||
דאן ווערן אויסגערעכנט דינים פון [[ערכין]]. גאָט האָט געזאָגט צו משה'ן צו אָנזאָגן די אידן אַז ווען איינער מאַכט א נדר צו ברענגען פאַר גאָט די ווערד פון אַ מענטש, וועט די פאלגענדע וואָג אָנגיין: | דאן ווערן אויסגערעכנט דינים פון [[ערכין]]. גאָט האָט געזאָגט צו משה'ן צו אָנזאָגן די אידן אַז ווען איינער מאַכט א נדר צו ברענגען פאַר גאָט די ווערד פון אַ מענטש, וועט די פאלגענדע וואָג אָנגיין: | ||
*פאַר אַ מאַן פון 20 ביז 60 יאָר אַלט, 50 שקל זילבער; | *פאַר אַ מאַן פון 20 ביז 60 יאָר אַלט, 50 שקל זילבער; | ||
| שורה 45: | שורה 45: | ||
*פאַר אַ מאַן 60 יאָר אָדער העכער, 15 שקל; | *פאַר אַ מאַן 60 יאָר אָדער העכער, 15 שקל; | ||
*פאַר אַ פרוי 60 יאָר אָדער העכער, 10 שקל. | *פאַר אַ פרוי 60 יאָר אָדער העכער, 10 שקל. | ||
אויב א נודר האט זיך נישט געקענט ערלויבן די באצאלונג, דארף דער נודר זיך שטעלן פארן כהן, און דער כהן וועט אָפּשאַצן דעם נודר לויט וואָס דער נודר קען זיך ערלויבן. אויב דער נדר איז וועגן אַ בהמה וואָס מען קען ברענגען אַלס קרבן, איז די בהמה הייליג, און מען קען איר נישט פאַרבייטן ("[[תמורה (הלכה)|תמורה]]") מיט אַן אַנדער בהמה, און אויב מען וועט פאַרבייטן איין בהמה פאַר אַן אַנדערן, וועט דער נדר און איר בייט ביידע זיין הייליג. אויב דער נדר איז וועגן אַ טמא'נע בהמה וואָס קען נישט ווערן געברענגט אַלס א קרבן, זאָל דער נודר געבן די בהמה צום כהן, דער כהן זאָל עס אָפּשאַצן, און אויב דער נודר וויל עס אויסלייזן, זאָל דער נודר צוגעבן א פינפטל צו זיין שאַצונג. אויב מען מקדיש אַ הויז צו גאָט, זאָל דער כהן עס אָפּשאַצן, און אויב דער נדבן וויל עס אויסלייזן, דאַרף דער נדבן צוגעבן א פינפטל צו די שאַצונג. | |||
אויב איינער איז מקדיש צו גאָט א פעלד פון זיינע עלטערן, זאָל דער כֹּהן עס אָפּשאַצן לויט זיין | אויב איינער איז מקדיש צו גאָט א פעלד פון זיינע עלטערן, זאָל דער כֹּהן עס אָפּשאַצן לויט זיין פאטענציאלע וואוקס. דער כהן זאל רעכענען די פּרייז לויט די יאָרן וואָס זענען געבליבן ביז דעם קומענדיגן יובל יאָר, און רעדוצירן די שאַצונג לויט דעם. אויב דער נודר וויל אויסלייזן די פעלד, דארף דער נודר צוגעבן א פינפטל צו דער שאצונג, אבער אויב דער נודר וועט נישט אויסלייזן די פעלד און די פעלד ווערט פארקויפט, וועט עס מער נישט קענען אויגעלייזט ווערן, און ביי יובל זאָל דאָס פעלד ווערן דעם כֹּהן'ס אייגנטום. | ||
אויב איינער איז מקדיש א פעלד וואס ער האט געקויפט (נישט א פעלד | אויב איינער איז מקדיש א פעלד וואס ער האט געקויפט (נישט א ירושה פעלד) דארף דער כהן אויסרעכענען די שאצונג ביזן יובל יאר, דער נודר דאַרף באצאלן די שאצונג פון יענעם טאג, און אין יובל זאל די ערד זיך אומקערן צום מענטש וועמענ'ס אַרבטייל דאס פעלד איז געווען. קיין בכור פון אַ ריינע בהמה קען נישט ווערן הקדש, ווייל עס געהערט שוין צו גאָט. אָבער א בכור פון אַן אומריינער בהמה זאָל אויסגעלייזט ווערן לויט איר שאַצונג און צוגאב צו אַ פינפטל, און אויב ער וועט זי נישט אויסגעלייזט ווערן, זאָל עס פאַרקויפט ווערן לויט איר שאַצונג. קיין פארמעגן וואָס עמיצער וועט מאַכן חרם צו גאָט קען נישט פאַרקויפט אָדער אויסגעלייזט ווערן. | ||
א מענטש וואס ערווארט טויט־שטראף, קען נישט ווערן געשאצט צו געבן זיין ווערד פאר הקדש. [[מעשר שני]] געהערט צו גאט, און ער זאָל ער צוגעבן דערצו א פינפטל ביים אויסלייזן. יעדער [[מעשר בהמה|צענטער קאָפּ פון בהמות]] זאָל זיין הייליג צו גאָט, און דער בעל הבית זאָל נישט קלייבן צווישן גוט אָדער שלעכט ביים ציילן די מעשר{{הערה|{{תנ"ך|ויקרא|כז|לאנג=יא|אן=ספר}}}}. | |||
==מנהגים ביים ליינען== | ==מנהגים ביים ליינען== | ||