מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
3,951
רעדאגירונגען
אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "מולד"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
ק
←באדייט: הגהה
ק (←דער זייגער פון די מולדות: הגהה) |
ק (←באדייט: הגהה) |
||
| שורה 2: | שורה 2: | ||
<!-- הייבט אן רעדאגירן אונטער די שורה --> | <!-- הייבט אן רעדאגירן אונטער די שורה --> | ||
==באדייט== | ==באדייט== | ||
דער מולד הלבנה איז דער רגע ווען די [[לבנה]] ווערט דערפרישט אנהייב פון א [[חודש]]. די ליכטיגקייט פון | דער מולד הלבנה איז דער רגע ווען די [[לבנה]] ווערט דערפרישט אנהייב פון א [[חודש]]. די ליכטיגקייט פון דער לבנה ווערט גרעסער און גרעסער דורכאויסן חודש ביזן מיטן פונעם חודש; דאן הייבט עס אן ווערן קלענער אין קלענער ביז סוף חודש, ווען עס ווערט אינגאנצן טונקל. דאן, ביים מולד, ווערט עס באנייט, און א נייער חודש הייבט זיך אן. | ||
די גרויסקייט פון די ליכטיגקייט פון דער לבנה ווענד זיך אין איר עלאנגאנאציע מיטן [[זון]] ("עלאנגאנאציע"; די ווייטקייט פון די לבנה צום זון אין דער [[גלגל המזלות]]). די לבנה קרייזט ארום די וועלט איבערן [[הימל]] פון [[מערב]] קיין [[מזרח]]; וואס נענעטער די לבנה איז צום זון, אלץ קלענער איז די ליכטיקייט דערפון, און וואס ווייטער, אלץ גרעסער. האלב פונעם פיזישן לבנה איז אלעמאל באלאכטן, דאס איז די האלב וואס איז צו דער זייט פון דער זון; און וואס מער די [[וועלט]] איז צווישן דער זון מיט די לבנה, אלץ מער קען מען זען דער באלאכטענע טייל פון איר. | די גרויסקייט פון די ליכטיגקייט פון דער לבנה ווענד זיך אין איר עלאנגאנאציע מיטן [[זון]] ("עלאנגאנאציע"; די ווייטקייט פון די לבנה צום זון אין דער [[גלגל המזלות]]). די לבנה קרייזט ארום די וועלט איבערן [[הימל]] פון [[מערב]] קיין [[מזרח]]; וואס נענעטער די לבנה איז צום זון, אלץ קלענער איז די ליכטיקייט דערפון, און וואס ווייטער, אלץ גרעסער. האלב פונעם פיזישן לבנה איז אלעמאל באלאכטן, דאס איז די האלב וואס איז צו דער זייט פון דער זון; און וואס מער די [[וועלט]] איז צווישן דער זון מיט די לבנה, אלץ מער קען מען זען דער באלאכטענע טייל פון איר. | ||
| שורה 10: | שורה 10: | ||
די לבנה'ס מהלך ארום דעם הימל רעלאטיוו צום זון געדויערט בערך 29.531 טעג. איר מהלך רעלאטיוו צו די [[שטייענדע שטערענעס]] איז קורצער, בלויז 27.322 טעג{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי אליהו בן חיים הכים|שבילי רקיע|101863|ווארשא, תרכ"ג, זייט 170|עמוד=171}}.}}. נאר דורכאויס די 27.322 רוקט זיך דער זון אין זיין אייגן גאנג איבערן הימל ארום 26.929° קיין מזרח; און די לבנה דארף דאס משלים זיין אין די איבריגע 2.209 טעג{{הערה|[[אבן עזרא]] אויף {{תנ"ך|שמות|יב|א}}; [[רבי שמעון בן צמח דוראן]], '''[[שו"ת תשב"ץ]]''', חלק א' סימן קג; [[#מפרש|המפרש]], פרק ו הלכה ג}}. | די לבנה'ס מהלך ארום דעם הימל רעלאטיוו צום זון געדויערט בערך 29.531 טעג. איר מהלך רעלאטיוו צו די [[שטייענדע שטערענעס]] איז קורצער, בלויז 27.322 טעג{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי אליהו בן חיים הכים|שבילי רקיע|101863|ווארשא, תרכ"ג, זייט 170|עמוד=171}}.}}. נאר דורכאויס די 27.322 רוקט זיך דער זון אין זיין אייגן גאנג איבערן הימל ארום 26.929° קיין מזרח; און די לבנה דארף דאס משלים זיין אין די איבריגע 2.209 טעג{{הערה|[[אבן עזרא]] אויף {{תנ"ך|שמות|יב|א}}; [[רבי שמעון בן צמח דוראן]], '''[[שו"ת תשב"ץ]]''', חלק א' סימן קג; [[#מפרש|המפרש]], פרק ו הלכה ג}}. | ||
די פונקטליכע און אמת'ע צייט־אפשניט ווילאנג עס געדויערט פארן לבנה ארומצוקרייזן דעם וועלט איז אנדערש יעדע חודש, געוואנדן אין אסאך פאקטארן, און דער לענגסטער חודש קען זיין מיט איבער א טאג לענגער ווי דאס קורצטער. פארן צוועק פון קובע זיין דעם אידישן לוח, האבן חז"ל אוועקגעשטעלט א '''מולד האמצעי''', דאס איז א דורכשניטליכע צייט־אפשניט פאר די חודש, אין די דאזיגע מולדות וועלן אלעמאל זיין אין די 14 שעה איידער אדער נאך די אמת'ע מולדות{{הערה|[[רבי שמעון בן צמח דוראן]], '''[[שו"ת תשב"ץ]]''', חלק א' סימן קג-קד}}. | |||
==דער אידישער לוח און דער מולד== | ==דער אידישער לוח און דער מולד== | ||