אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:חרן"

רעוויזיע פון 10:29, 1 נאוועמבער 2023

דאס איז א דרעפט ארטיקל. עס איז אַן אַרבעט אין פּראָגרעס וואָס איז אָפן פאַר רעדאַגירונג דורך סיי וועם. ווען דער דרעפט איז פארטיג, ביטע גייט איבער דעם אריבערפירן טשעקליסט, זיכער צו מאכן אז עס איז גרייט. דערנאך קענט איר בעטן פון די דרעפט אריבערפירער אז זיי זאלן עס איבערגיין און אריבערפירן צום הויפט געביט. (אייער בקשה וועט פובליצירט ווערן אין המכלול:אריבערפירן דרעפטס, און דארט וועט אויך ערשיינען דער ענטפער - אויב פעלט אויס).

ביטע אריבערפירן

חורבות אין חרן

חָרָן איז אן אור־אלטער שטאט אין פדן ארם וואו תרח און זיין פאמיליע האבן זיך באזעצט ארויסגייענדיג פון אור כשדים אויפ'ן וועג קיין כנען, און אין איר איז תרח געשטארבן.

אין די תורה

תרח, דער טאטע פון אברהם, האט זיך באזעצט אין חרן נאך וואס ער איז ארויס פון אור כַּשְׂדִּים. אברהם און זיין פלומעניק לוט האבן געוואנדערט פון חרן קיין ארץ כנען און נחור זיין ברודער איז געבליבן אין חרן. אברהם האט געזען אין חרן זיין היימלאנד, און צו דארט האט זיך צוריק געקערט דער קנעכט פון אברהם, כדי צו זוכן א ווייב פאר יצחק און דארט האט יעקב געהייראט זיינע ווייבער לאה און רחל, טעכטער פון לבן, אייניקל פון נחור, און ווייטער. קיין חרן איז יעקב אנטלאפן פון עשו זיין ברודער און דארט זענען געבוירן צו יעקב עלף פון זיינע צוועלף קינדער וואס זענען געווען די שבטי ישראל. אין שטאט חרן האבן געוואוינט ארמים, ווי עס שטייט אין די תורה: וַיְהִי יִצְחָק, בֶּן-אַרְבָּעִים שָׁנָה, בְּקַחְתּוֹ אֶת-רִבְקָה בַּת-בְּתוּאֵל הָאֲרַמִּי, מִפַּדַּן אֲרָם, אֲחוֹת לָבָן הָאֲרַמִּי, לוֹ לְאִשָּׁה (בראשית כה, כ). און די חתישע שפראך איז פדן (pēdan) טייטש א 'פלאץ', און עס קען זיין אז פדן-ארם מיינט פלאץ-ארם, דאס הייסט די וואוינארט פון די ארמים.

פארהאן וואס אידענטיפיצירן חרן אלס חורן נעבן רמת הגולן וואס ווערט ארויסגעזאגט חַוְרָן און ערקלערן די צעמישעניש פון די פאנאלאגישע ענליכקייט צווישן די נעמען.

היסטאריע

צווישן די 16'טע יארהונדערט בעפ"צ ביז די 13'טע יארהונדערט בעפ"צ האט געוועלטיגט אין שטאט די מִיתָנִי קעניגרייך און זי איז געווען די צענטראלע און וויכטיגסטע שטאט אין צפון מעסאפאטאמיא (זעט אויך ארם נהריים). אין די תקופה האבן געוואוינט אין חרן די מערב שעמיים פעלקער. פונקט ווי אור, איז אויך חרן געווען אין די תקופה א גרויסע רעליגיעזע צענטער, און אין איר איז פארגעקומען א קולטור פון דינען די לבנה. זי איז אויך געווען באקאנט ווי א שטאט פון האנדל ביי די וועג פון די הענדלער נינוה-חרן-כרכמיש-חאלעב-דמשק-כנען.

ארום יאר 1270 בעפ"צ איז די שטאט אקופירט געווארן דורך שלמנאסר דער ערשטער קעניג פון אשור. ביי די תקופה ווען די אשור קעניגרייך האט אנגעהויבן אונטערצוגיין איז די שטאט קאנטראלירט געווארן דורך די אֲרָמִים, און מיטן זיך פארשטארקן פון זייער קעניגרייך זענען די אַשׁוּרִים צוריקגעקומען און עס צוריק איינגענומען. אין יאר 612 בעפ"צ, האט דער לעצטער אשורישער קעניג אשור-אובליט דער צווייטער אריבערגעפירט זיין הויפטשטאט קיין חרן, און דאס, נאך וואס די פריערדיגע הויפטשטאט נינוה איז אקופירט געווארן דורך די בבלים. נאכן פאלן פון די אשורישע קעניגרייך איז די שטאט געווען אונטער די רעגירונג פון בבל, און מיטן פאלן פון בבל ביים זעקסטן יארהונדערט בעפארן ציילן איז די שטאט אריבער צו די מַדִיישע און כַּשְׂדִישע רעגירונג.

אינעם אומגעגנט פון חרן איז פארבליבן אן אנדענק צו די תקופת המקרא מיט די נעמען פון די שטעט: תל תרח, תל נחר, שרג. אין תל נחר איז געשטאנען, ווי עס שיינט, די שטאט פון נחור, און אין תל תרח איז געבליבן אן אנדענק צו די פאמיליע פון תרח, וואס ווי עס ווייזט אויס איז זי געווען פון די באוואוסטע פאמיליעס אין יענעם געגנט. לויט בבלישע צייכענונגען פון די תקופת האבות קוקט אויס, אז אן אנגעזענע וועג האט געפירט פון דרום מעסאפאטאמיא, ארום אור כשדים, ביז חרן, און פון איר דורך כרכמיש און חאלעב קיין דמשק און חצור וואס איז אין ארץ כנען.

דרויסנדע לינקס

מידיע און בילדער איבער חרן אויף וויקיקאמאנס
אפיציעלע וועבזייטל פון חרן
די ארטיקל "חרן" פון האנציקלופדיה היהודית - דעת-מכללת הרצוג

רעפערענצן

קאטעגאריע:טערקיי: ערים קאטעגאריע:טערקיי: אתרים ארכאולוגיים קאטעגאריע:יישובי המקרא קאטעגאריע:אתרי ספר בראשית

טיילן פון דער בלאט זענען מעגליך איבערגעזעצט פון העברעאישער וויקיפעדיע
cc-by-sa 3.0 ערלויבעניש • אריגינעלער בלאט • ביישטייערער

@@ שורה 1: / שורה 1: @@
 {{דרעפט}}
 {{דעסקריפציע|שטאט אין טערקיי}}
-{{יישוב
+<!-- {{יישוב
 | נאמען = חרן
 | סארט יישוב = שטאט
@@ שורה 11: / שורה 11: @@
 | מדינה = טערקיי
 | גרינדונג דאַטע = [[7'טע יארהונדערט בעפ"צ]]
-| קאארדינאטן =  <!--  {{coord|50|23|N|23|26|E|region:PL_type:city|display=inline,title}} -->
+| קאארדינאטן =  {{coord|50|23|N|23|26|E|region:PL_type:city|display=inline,title}}
 | אפטייל טיפ = [[טערקיי פראווינצן|פראווינץ]]
 | אפטייל נאמען =
@@ שורה 42: / שורה 42: @@
 | לאקאציע מאפע =
 | סטאטיסטיק =
-}}
+}} -->
 [[טעקע:Harran1.jpg|שמאל|ממוזער|250px|חורבות אין חרן]]
 '''חָרָן''' איז אן אור־אלטער שטאט אין [[פדן ארם]] וואו [[תרח]] און זיין פאמיליע האבן זיך באזעצט ארויסגייענדיג פון [[אור כשדים]] אויפ'ן וועג קיין [[כנען]], און אין איר איז תרח געשטארבן.
 <!-- (אין [[טערקיש]]: '''Harran'''; אין אראביש: '''حران'''; אין [[סיריש]]: '''ܚܪܐܢ'''; [[כורדיש]]: '''Herran'''/'''حەڕان''', אין פונקטליכע טראנסקריפציע: '''חראן''') איז א אלטע שטאט אין [[שנלאורפה (געגנט)|שנלאורפה]] [[טערקישע געגנטן|געגנט]] אין [[פראווינצן פון טערקיי|פראווינץ]] [[דרום-מזרח אנטוליה]] וואס איז אין דרום-מזרח [[טערקיי]]. די שטאט שטייט אויבן פון דער [[טייך]] [[בליח]] זינט די צייטן פון [[שומר]] און [[אכד]]. זי ווערט דערמאנט אין [[אשור]]ישע דאקומענטן פון די [[19'טע יארהונדערט בעפ"צ]], און אין דאקומענטן פון [[מארי]] פון די [[18'טע יארהונדערט בעפ"צ]], ווי א צענטער פאר וואנדער שבטים מיטן נאמען [[בני ימין]]. היינט איז דא אין שטאט א [[ארכעאלאגיע|ארכעאלאגישע]] פלאץ, און עס באזוכן דארט אסאך [[טוריסטן]] וואס ווילן זען די אמאליגע סארט לעבן און פון די [[בלאטע]] געביידעס. לויט אן אפיציעלע אפשאצונג פון יאר [[2022]] האט איר באפעלקערונג זיך געציילט ביי די 96,072 איינוואוינער. -->
+==אין די תורה==
+[[תרח]], דער טאטע פון [[אברהם]], האט זיך באזעצט אין חרן נאך וואס ער איז ארויס פון [[אור כשדים|אור כַּשְׂדִּים]]. אברהם און זיין פלומעניק [[לוט]] האבן געוואנדערט פון חרן קיין [[ארץ כנען]] און [[נחור]] זיין ברודער איז געבליבן אין חרן. אברהם האט געזען אין חרן זיין היימלאנד, און צו דארט האט זיך צוריק געקערט דער [[שקלאפעריי|קנעכט]] פון אברהם, כדי צו זוכן א ווייב פאר [[יצחק]] און דארט האט [[יעקב]] געהייראט זיינע ווייבער [[לאה]] און [[רחל]], טעכטער פון [[לבן]], אייניקל פון נחור, און ווייטער. קיין חרן איז יעקב אנטלאפן פון [[עשו]] זיין ברודער און דארט זענען געבוירן צו יעקב עלף פון זיינע צוועלף קינדער וואס זענען געווען די [[שבטי ישראל]]. אין שטאט חרן האבן געוואוינט ארמים, ווי עס שטייט אין די תורה: וַיְהִי יִצְחָק, בֶּן-אַרְבָּעִים שָׁנָה, בְּקַחְתּוֹ אֶת-רִבְקָה בַּת-בְּתוּאֵל הָאֲרַמִּי, מִפַּדַּן אֲרָם, אֲחוֹת לָבָן הָאֲרַמִּי, לוֹ לְאִשָּׁה (בראשית כה, כ). און די [[חת]]ישע שפראך איז פדן (pēdan) טייטש א 'פלאץ', און עס קען זיין אז פדן-ארם מיינט פלאץ-ארם, דאס הייסט די וואוינארט פון די ארמים.
+פארהאן וואס אידענטיפיצירן חרן אלס [[חורן]] נעבן [[רמת הגולן]] וואס ווערט ארויסגעזאגט חַוְרָן און ערקלערן די צעמישעניש פון די [[פאנאלאגיע|פאנאלאגישע]] ענליכקייט צווישן די נעמען.
 ==היסטאריע==
@@ שורה 54: / שורה 59: @@
 אינעם אומגעגנט פון חרן איז פארבליבן אן אנדענק צו די [[היסטאריע פון די אידן#תנ"ך יארן: פון אברהם אבינו ביז גלות בבל|תקופת המקרא]] מיט די נעמען פון די שטעט: תל תרח, תל נחר, שרג. אין תל נחר איז געשטאנען, ווי עס שיינט, די שטאט פון נחור, און אין תל תרח איז געבליבן אן אנדענק צו די פאמיליע פון [[תרח]], וואס ווי עס ווייזט אויס איז זי געווען פון די באוואוסטע פאמיליעס אין יענעם געגנט. לויט [[בבל]]ישע צייכענונגען פון די [[תקופת האבות]] קוקט אויס, אז אן אנגעזענע וועג האט געפירט פון דרום [[מעסאפאטאמיא]], ארום [[אור כשדים]], ביז חרן, און פון איר דורך [[כרכמיש]] און [[חאלעב]] קיין [[דמשק]] און [[תל חצור|חצור]] וואס איז אין [[ארץ כנען]].
-==חרן אין תורה==
-[[תרח]], דער טאטע פון [[אברהם]], האט זיך באזעצט אין חרן נאך וואס ער איז ארויס פון [[אור כשדים|אור כַּשְׂדִּים]]. אברהם און זיין פלומעניק [[לוט]] האבן געוואנדערט פון חרן קיין [[ארץ כנען]] און [[נחור]] זיין ברודער איז געבליבן אין חרן. אברהם האט געזען אין חרן זיין היימלאנד, און צו דארט האט זיך צוריק געקערט דער [[שקלאפעריי|קנעכט]] פון אברהם, כדי צו זוכן א ווייב פאר [[יצחק]] און דארט האט [[יעקב]] געהייראט זיינע ווייבער [[לאה]] און [[רחל]], טעכטער פון [[לבן]], אייניקל פון נחור, און ווייטער. קיין חרן איז יעקב אנטלאפן פון [[עשו]] זיין ברודער און דארט זענען געבוירן צו יעקב עלף פון זיינע צוועלף קינדער וואס זענען געווען די [[שבטי ישראל]]. אין שטאט חרן האבן געוואוינט ארמים, ווי עס שטייט אין די תורה: וַיְהִי יִצְחָק, בֶּן-אַרְבָּעִים שָׁנָה, בְּקַחְתּוֹ אֶת-רִבְקָה בַּת-בְּתוּאֵל הָאֲרַמִּי, מִפַּדַּן אֲרָם, אֲחוֹת לָבָן הָאֲרַמִּי, לוֹ לְאִשָּׁה (בראשית כה, כ). און די [[חת]]ישע שפראך איז פדן (pēdan) טייטש א 'פלאץ', און עס קען זיין אז פדן-ארם מיינט פלאץ-ארם, דאס הייסט די וואוינארט פון די ארמים.
-פארהאן וואס אידענטיפיצירן חרן אלס [[חורן]] נעבן [[רמת הגולן]] וואס ווערט ארויסגעזאגט חַוְרָן און ערקלערן די צעמישעניש פון די [[פאנאלאגיע|פאנאלאגישע]] ענליכקייט צווישן די נעמען.
 ==דרויסנדע לינקס==