אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "פרשת שמות"

פון המכלול
קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
ק (הגהה)
ק (הגהה)
שורה 3: שורה 3:
| הבא = פרשת וארא
| הבא = פרשת וארא
| פסוקים = {{תנ"ך|שמות|א|א}} - {{תנ"ך|שמות|ו|א|אן=ספר}}
| פסוקים = {{תנ"ך|שמות|א|א}} - {{תנ"ך|שמות|ו|א|אן=ספר}}
| מספר פסוקים = 124
| צאל פסוקים = 124
| תוכן = שעבוד [[עברים|ישראל]] אין [[מצרים העתיקה|מצרים]], גזירת מוות אויף די זכרים בעיביס, רעטונג פון [[משה]], זיין אנטלויף קיין [[מדין]] און צוריקקער קיין מצרים, פארמעסט פון משה און [[אהרן]] מיט [[פרעה]]
| צאל ווערטער = 1763
| צאל אותיות = 6,762
| אינהאלט = שעבוד [[עברים|ישראל]] אין [[מצרים העתיקה|מצרים]], גזירת מוות אויף די זכרים בעיביס, רעטונג פון [[משה]], זיין אנטלויף קיין [[מדין]] און צוריקקער קיין מצרים, פארמעסט פון משה און [[אהרן]] מיט [[פרעה]]
| מספר עשה חינוך = 0
| מספר עשה חינוך = 0
| מספר לא תעשה חינוך = 0
| מספר לא תעשה חינוך = 0
| עדה1 = אשכנזים
| הפטורה1 = {{תנ"ך|ישעיהו|כז|ו}} - {{תנ"ך|ישעיהו|כח|יג|אן=ספר}} און מ'לייגט צו {{תנ"ך|ישעיהו|כט|כב|כג|אן=ספר}}
| הפטורה1 = {{תנ"ך|ישעיהו|כז|ו}} - {{תנ"ך|ישעיהו|כח|יג|אן=ספר}} און מ'לייגט צו {{תנ"ך|ישעיהו|כט|כב|כג|אן=ספר}}
| עדה2 = ספרדים
| הפטורה2 = {{תנ"ך|ירמיהו|א|א}} - {{תנ"ך|ירמיהו|ב|ג|אן=ספר}}
| הפטורה2 = {{תנ"ך|ירמיהו|א|א}} - {{תנ"ך|ירמיהו|ב|ג|אן=ספר}}
| עדה3 = איטלקים
| הפטורה3 = {{תנ"ך|ירמיהו|א|א|יט}}
| הפטורה3 = {{תנ"ך|ירמיהו|א|א|יט}}
| הפטורה4 = {{תנ"ך|יחזקאל|טז|א|יד}}
| עדה1 = אשכנזים
| עדה2 = ספרדים
| עדה3 = איטאליענער
| עדה4 = תימנים
| עדה4 = תימנים
| הפטורה4 = {{תנ"ך|יחזקאל|טז|א|יד}}
| מספר תיבות = 1763
}}
}}
'''פָּרָשַׁת שְׁמוֹת''' איז דער ערשטער [[סדרה]] אין [[ספר שמות]]. אין דער פרשה ווערט געשילדערט די אנהייב פון שעבוד [[אידישע קינדער|עם ישראל]] אין [[מצרים]] און די ערשטע לעבנס יארן פון [[משה רבינו]] און דער באשעפער'ס אים אויסוועלן אלס מנהיג ישראל. אין דער פרשה ווערן פארגעשטעלט עטליכע פערזענליכקייטן וואס ערשיינען במשך די קומענדיגע פרשיות און ספרים, צווישן זיי [[מרים הנביאה|מרים]] און [[אהרן הכהן|אהרן]] געשוויסטער פון משה, און אזוי אויך [[פרעה]] מלך מצרים וואס פארקנעכטעט דאס אידישע פאלק.
'''פָּרָשַׁת שְׁמוֹת''' איז דער ערשטער [[סדרה]] אין [[ספר שמות]]. אין דער פרשה ווערט געשילדערט די אנהייב פון שעבוד [[אידישע קינדער|עם ישראל]] אין [[מצרים]] און די ערשטע לעבנס יארן פון [[משה רבינו]] און דער באשעפער'ס אים אויסוועלן אלס מנהיג ישראל. אין דער פרשה ווערן פארגעשטעלט עטליכע פערזענליכקייטן וואס ערשיינען במשך די קומענדיגע פרשיות און ספרים, צווישן זיי [[מרים הנביאה|מרים]] און [[אהרן הכהן|אהרן]] געשוויסטער פון משה, און אזוי אויך [[פרעה]] מלך מצרים וואס פארקנעכטעט דאס אידישע פאלק.
שורה 42: שורה 43:


===משה און אהרן פארמעסטן זיך מיט פרעה===
===משה און אהרן פארמעסטן זיך מיט פרעה===
משה באגעגנט אהרן אין מצרים און ביידע קומען פאר פרעה און פאדערן אין אויבערשטנ'ס נאמען: "שלח את עמי" – שיק ארויס מיין פאלק. פרעה זאגט אפ און פארשווערט די ארבעטס מאסנאמען פאר אידישע קינדער. זיי באקלאגן זיך פאר משה אז זיין קומען האט נאר פארערגערט דעם צושטאנד, און ער רעדט זיך אפ פארן אויבערשטן. אינעם פסוק וואס פארענדיגט די סדרה, ענטפערט דער אויבערשטער פאר משה: {{ציטוט|תוכן=וַיֹּאמֶר ה' אֶל מֹשֶׁה עַתָּה תִרְאֶה אֲשֶׁר אֶעֱשֶׂה לְפַרְעֹה כִּי בְיָד חֲזָקָה יְשַׁלְּחֵם וּבְיָד חֲזָקָה יְגָרְשֵׁם מֵאַרְצוֹ. – און גאט האט געזאגט צו משה'ן, יעצט וועסטו זען װאס איך װעל טון צו פרעה, װאָרום דורך א שטארקע האַנט װעט ער זיי ארויסשיקן, און דורך א שטארקע האנט װעט ער זיי פארטרייבן פון זיין לאנד.}}
משה באגעגנט אהרן אין מצרים און ביידע קומען פאר פרעה און פאדערן אין אויבערשטנ'ס נאמען: "שלח את עמי" – שיק ארויס מיין פאלק. פרעה זאגט אפ און פארשווערט די ארבעטס מאסנאמען פאר אידישע קינדער. זיי באקלאגן זיך פאר משה אז זיין קומען האט נאר פארערגערט דעם צושטאנד, און ער רעדט זיך אפ פארן אויבערשטן. אינעם פסוק וואס פארענדיגט די סדרה, ענטפערט דער אויבערשטער פאר משה: {{ציטוט|וַיֹּאמֶר ה' אֶל מֹשֶׁה עַתָּה תִרְאֶה אֲשֶׁר אֶעֱשֶׂה לְפַרְעֹה כִּי בְיָד חֲזָקָה יְשַׁלְּחֵם וּבְיָד חֲזָקָה יְגָרְשֵׁם מֵאַרְצוֹ. – און גאט האט געזאגט צו משה'ן, יעצט וועסטו זען װאס איך װעל טון צו פרעה, װאָרום דורך א שטארקע האַנט װעט ער זיי ארויסשיקן, און דורך א שטארקע האנט װעט ער זיי פארטרייבן פון זיין לאנד.}}


== דאטומען ==
== דאטומען ==
דער שבת וואס אין איר ליינט מען פרשת שמות קען אויספאלן אין זעקס אנדערע דאטומען:
דער שבת ווען מ'ליינט די פרשה, קען געפאלן אין זעקס אנדערע דאטומען:
*[[השא יאר]] און [[השג יאר]] - [[י"ח טבת]]
*[[השא יאר]] און [[השג יאר]] - [[י"ח טבת]]
*[[הכז יאר]] - [[י"ט טבת]]
*[[הכז יאר]] - [[י"ט טבת]]
שורה 60: שורה 61:


<!-- פיצול חריג זה הוא תוצאה של מהלך דברים ייחודי. ההפטורה המקורית הבבלית של פרשת שמות, המופיעה בספרות ה[[גאונים]] ותקופתם וב[[משנה תורה]] ל[[רמב"ם]], היא ההפטורה מיחזקאל, שכיום נוהגים בה התימנים וחלק קטן מקהילות הספרדים. הפטורה זו היא חלק מנבואת פורענות של יחזקאל הפותחת במילים "הודע את ירושלים את תועבותיה". פרק זה נאסר לשימוש כהפטורה בידי [[רבי אליעזר]].{{הערה|{{משנה|מגילה|ד|י}}.}} אף על פי ש[[פסק הלכה|ההלכה נפסקה]] שלא כדעת רבי אליעזר, בקהילות רבות העדיפו שלא לקרוא פרק זה, ובקשו להחליף אותו בפרק אחר.{{הערה|ראו דברי [[רבי מרדכי יפה]], '''לבוש החור''', סימן תצ"ג, סעיף ד', בהגהה.}} בחיפוש אחר הפטורה מתאימה אחרת, קהילות אחדות בחרו בתחילת ספר ירמיהו, שעוסק בהקדשת הנביא. קהילות אחרות, החליטו לאמץ את [[הפטורה#הפטרות_שנהגו_בארץ_ישראל_במחזור_הקריאה_התלת-שנתי|ההפטורה שנהגה בסדר הקריאה הארץ-ישראלי]] לתחילת ספר שמות (ונהגה גם ב[[נוסח רומניא]]), בספר ישעיהו. הפטורה זו, כשאר ההפטרות ב[[נוסח ארץ ישראל|מנהג ארץ ישראל]], נקבעה בשל פתיחתה הדומה לפתיחת הקריאה בתורה – "בני יעקב הבאים מצרימה" ו"הבאים ישרש יעקב".{{הערה|[[יוסף עופר (חוקר תנ"ך)|יוסף עופר]], "[https://faculty.biu.ac.il/~ofery/papers/Ofer-ShabatHagadol.pdf הפטרת שבת הגדול]", '''[[המעין (כתב עת)|המעין]]''' לו [ג] (ניסן תשנ"ו), עמ' 19–20.}}
<!-- פיצול חריג זה הוא תוצאה של מהלך דברים ייחודי. ההפטורה המקורית הבבלית של פרשת שמות, המופיעה בספרות ה[[גאונים]] ותקופתם וב[[משנה תורה]] ל[[רמב"ם]], היא ההפטורה מיחזקאל, שכיום נוהגים בה התימנים וחלק קטן מקהילות הספרדים. הפטורה זו היא חלק מנבואת פורענות של יחזקאל הפותחת במילים "הודע את ירושלים את תועבותיה". פרק זה נאסר לשימוש כהפטורה בידי [[רבי אליעזר]].{{הערה|{{משנה|מגילה|ד|י}}.}} אף על פי ש[[פסק הלכה|ההלכה נפסקה]] שלא כדעת רבי אליעזר, בקהילות רבות העדיפו שלא לקרוא פרק זה, ובקשו להחליף אותו בפרק אחר.{{הערה|ראו דברי [[רבי מרדכי יפה]], '''לבוש החור''', סימן תצ"ג, סעיף ד', בהגהה.}} בחיפוש אחר הפטורה מתאימה אחרת, קהילות אחדות בחרו בתחילת ספר ירמיהו, שעוסק בהקדשת הנביא. קהילות אחרות, החליטו לאמץ את [[הפטורה#הפטרות_שנהגו_בארץ_ישראל_במחזור_הקריאה_התלת-שנתי|ההפטורה שנהגה בסדר הקריאה הארץ-ישראלי]] לתחילת ספר שמות (ונהגה גם ב[[נוסח רומניא]]), בספר ישעיהו. הפטורה זו, כשאר ההפטרות ב[[נוסח ארץ ישראל|מנהג ארץ ישראל]], נקבעה בשל פתיחתה הדומה לפתיחת הקריאה בתורה – "בני יעקב הבאים מצרימה" ו"הבאים ישרש יעקב".{{הערה|[[יוסף עופר (חוקר תנ"ך)|יוסף עופר]], "[https://faculty.biu.ac.il/~ofery/papers/Ofer-ShabatHagadol.pdf הפטרת שבת הגדול]", '''[[המעין (כתב עת)|המעין]]''' לו [ג] (ניסן תשנ"ו), עמ' 19–20.}}
  -->
  -->
==דרויסנדע לינקס==
==דרויסנדע לינקס==
{{פרשה לינקס|פרשה=שמות|אידיש=174|ממרא=0201|תורת אמת ספר=00761|תורת אמת פרשה=0000|נחמה=13|בית חב"ד=462281|ישיבה=26|אתר פרשת השבוע=2010/12/shemot|בר-אילן=shemoth}}
{{פרשה לינקס|פרשה=שמות|אידיש=174|ממרא=0201|תורת אמת ספר=00761|תורת אמת פרשה=0000|נחמה=13|בית חב"ד=462281|ישיבה=26|אתר פרשת השבוע=2010/12/shemot|בר-אילן=shemoth}}
שורה 69: שורה 70:


{{פרשת השבוע}}
{{פרשת השבוע}}
[[קאטעגאריע:ספר שמות|שמות]]
[[:קאַטעגאָריע:פרשת שמות|*]]
[[קאטעגאריע:פרשיות השבוע|שמות]]
[[:קאטעגאריע:ספר שמות]]
{{דרעפט}}
{{דרעפט}}
[[he:פרשת שמות]]
[[he:פרשת שמות]]

רעוויזיע פון 20:21, 20 אקטאבער 2023


פאראמעטער פעלערן אין מוסטער:פרשת שבוע

פאראמעטער [ הבא, קודם ] ערשיינען נישט אין מוסטער דעפיניציע

Arrow r.svg שמות Arrow l.svg
פסוקים שמות א, א - ו, א
צאל פסוקים 124
צאל ווערטער 1763
צאל אותיות 6,762
אינהאלט שעבוד ישראל אין מצרים, גזירת מוות אויף די זכרים בעיביס, רעטונג פון משה, זיין אנטלויף קיין מדין און צוריקקער קיין מצרים, פארמעסט פון משה און אהרן מיט פרעה
עשה (0)  לא תעשה (0)
הפטורה
אשכנזים ישעיהו כז, ו - כח, יג און מ'לייגט צו כט, כב–כג
ספרדים ירמיהו א, א - ב, ג
איטאליענער ירמיהו א, א–יט
תימנים יחזקאל טז, א–יד

פָּרָשַׁת שְׁמוֹת איז דער ערשטער סדרה אין ספר שמות. אין דער פרשה ווערט געשילדערט די אנהייב פון שעבוד עם ישראל אין מצרים און די ערשטע לעבנס יארן פון משה רבינו און דער באשעפער'ס אים אויסוועלן אלס מנהיג ישראל. אין דער פרשה ווערן פארגעשטעלט עטליכע פערזענליכקייטן וואס ערשיינען במשך די קומענדיגע פרשיות און ספרים, צווישן זיי מרים און אהרן געשוויסטער פון משה, און אזוי אויך פרעה מלך מצרים וואס פארקנעכטעט דאס אידישע פאלק.

פרשת שמות הייבט זיך אן אנהייב ספר, קאַפּיטל א', פסוק א', און ענדיגט זיך קאַפּיטל ו', פסוק א'. דער פרשה ווערט געליינט צווישן די טעג י"ח טבת-כ"ה טבת.

פרשת שמות איז די ערשטע פון די שובבי"ם וואכן.

פרשה אינהאלט

גזירות פון פרעה

דער אנהייב פרשה פארבינדט צום ענדע פון ספר בראשית און איז מסכם די נעמען פון די בני ישראל וואס זענען אראפ קיין מצרים. עם ישראל, וואס ווערט צום ערשט אזוי גערופן דורך פרעה, ווערט אידענטיפיצירט אין די אויגן פון די מצריים ווי א פאטענציאלע סכנה און דעריבער זענען די מצריים מחליט אים צו פייניגן מיט פארשידענע וועגן - פיזישע פארשקלאפונג און דאס בויען "ערי מסכנות" - פיתום ורעמסס, און שפעטער א באפעל צו הרג'ענען אלע זכרים וואס ווערן געבוירן. די הייבאמס שפרה און פועה וואס ווערן געשטעלט צו אויספירן די ארבעט פאלגן נישט אויס דעם באפעל, און ראטעווען די קינדער, דערויף באצאלט זיי דער אויבערשטער "ויעש להם בתים".

פרעה פארברייטערט דאס באפעל און פאדערט פון אלע מצריים: "כל הבן היילוד היאורה תשליכוהו". אויפן הינטערגרונט פון דעם באפעל, דערציילט דער פרשה אויף א פּאָר פון שבט לוי - עמרם און יוכבד - וואס האבן חתונה און ברענגען אויף דער וועלט א בן זכר. די מאמע פון קינד וואס האט מורא אים צו לאזן אינדערהיים, בויט אים א קעסטל פון "גומא" (פומסען האלץ) און לייגט אים אריין אינעם גראז וואס וואקסט אין וואסער, ביי דעם בארטן פון דעם טייך.

געבורט פון משה און אנטלויף צו מדין

בתיה בת פרעה טרעפט דאס קעסטל מיטן קינד אין טייך, זי רופט אים "משה", נעמט אים צו איר הויז און ציט אים אויף אין פרעה'ס פאלאץ. ווען משה ווערט גרויס גייט ער ארויס זיך טרעפן מיט זיינע פאלקסלייט וואס זענען אונטערטעניגט אונטער פרעה. אנהייב זעט ער א מצרי'שער מאן שלאגט אן איש עברי, משה הרג'עט דעם מצרי נאך וואס ער מאכט זיכער אז קיינער זעט אים. א טאג דערויף גייט משה ווידער ארויס זען אין די ליידן פון זיינע ברידער, ער זעט צוויי אנשים עברים - דתן און אבירם - ער פרעגט דעם 'רשע' וואס הייבט זיין האנט צו שלאגן זיין חבר, פארוואס ער טוט דאס. אין רעאקציע ענטפערט יענער טראציג 'צי פלאנסטו מיר אויך צו הרג'ענען, ווי דו האסט נעכטן גע'הרג'עט דעם מצרי?'. משה פארשטייט אז דאס הרג'ענען דעם מצרי איז אנטדעקט געווארן, און נאך וואס פרעה האט געהערט דערויף און פרובירט צו הרג'ענען משה, איז משה געווען געצווינגען צו אנטלויפן צו מדין.

אויפ'ן ברונעם אין מדין העלפט משה די טעכטער פון יתרו צו שעפן וואסער, נאך וואס די פאסטוכער דארט האבן זיי פארטריבן. צוליב דעם אינטערעסירט זיך זייער פאטער יתרו וויאזוי זיי זענען אזוי שנעל געקומען, נאך וואס יתרו הערט די מעשה מיט משה'ן, שיקט ער אים רופן צו קומען וואוינען אין זיין הויז. משה שטימט צו דערצו און האט אויך חתונה מיט צפורה, איינע פון יתרו'ס טעכטער. זיי געבוירן צוויי קינדער, גרשום און אליעזר.

ברענעדיגע סנה און צוריקקער קיין מצרים

איין מאל ווען משה פאשעט יתרו'ס שאף קומט ער אן צום בארג סיני און זעט דארט א סנה ברענט אין פייער. ה' רעדט צו משה פון אין די סנה, מעלדט אים אז ער וויל אויסלייזן די אידישע פאלק און זיי ברענגען קיין ארץ ישראל (ארץ כנען), און לייגט ארויף אויף משה'ן דאס פירן דעם פאלק. משה פירט א לענגערע דיסקוסיע מיט'ן אויבערשטן און ברענגט ארויף אסאך פראבלעמען וואס וואלטן אים געשטערט אין דעם שליחות.

צווישן אנדערע, פרובירט משה אפצוזאגן דעם שליחות מיטן אויסרייד אז ער איז אן "ערל שפתיים", אבער ה' שטעלט זיין ברודער אהרן אים צו זיין ווי א "נביא" (לויט רש"י: דאלמעטשער). אזוי אויך, ג-ט באוואפנט משה מיט צייכענעס און מופתים דורך זיין שטעקן וואס זאלן אים העלפן צו איבערצייגן דאס פאלק און פרעה אין זיינע ווערטער, און אויך איז ער אים מגלה זיינע ספעציעלע נעמען.

משה נעמט זיינע פרוי און זין אויפ'ן וועג צוריק קיין מצרים. אויפ'ן וועג פאסירט אן אומערקלערבארע געשעעניש: "ויפגשהו ה' ויבקש המיתו – און ג-ט האט אים געטראפן און אים געוואלט הרג'ענען". צפורה מל'עט איר זון, און דורך דעם גייט אוועק די סכנה, און צפורה רופט אויס: "חתן דמים למולות".

משה און אהרן פארמעסטן זיך מיט פרעה

משה באגעגנט אהרן אין מצרים און ביידע קומען פאר פרעה און פאדערן אין אויבערשטנ'ס נאמען: "שלח את עמי" – שיק ארויס מיין פאלק. פרעה זאגט אפ און פארשווערט די ארבעטס מאסנאמען פאר אידישע קינדער. זיי באקלאגן זיך פאר משה אז זיין קומען האט נאר פארערגערט דעם צושטאנד, און ער רעדט זיך אפ פארן אויבערשטן. אינעם פסוק וואס פארענדיגט די סדרה, ענטפערט דער אויבערשטער פאר משה:

וַיֹּאמֶר ה' אֶל מֹשֶׁה עַתָּה תִרְאֶה אֲשֶׁר אֶעֱשֶׂה לְפַרְעֹה כִּי בְיָד חֲזָקָה יְשַׁלְּחֵם וּבְיָד חֲזָקָה יְגָרְשֵׁם מֵאַרְצוֹ. – און גאט האט געזאגט צו משה'ן, יעצט וועסטו זען װאס איך װעל טון צו פרעה, װאָרום דורך א שטארקע האַנט װעט ער זיי ארויסשיקן, און דורך א שטארקע האנט װעט ער זיי פארטרייבן פון זיין לאנד.

דאטומען

דער שבת ווען מ'ליינט די פרשה, קען געפאלן אין זעקס אנדערע דאטומען:

הפטורה

אין הפטורה פון פרשת שמות פאסירט אן אומגעווענליכע צושטאנד אז יעדע פון די צענטראלע ליינען מסורות פון די פארשידענע געמיינדעס ליינט אין אן אנדערע פון די ספרי הנביאים:

דרויסנדע לינקס


פאראמעטער פעלערן אין מוסטער:פרשה לינקס

פאראמעטער [ בר-אילן, אידיש, ממרא, ישיבה, תורת אמת פרשה, נחמה, תורת אמת ספר, פרשה ] ערשיינען נישט אין מוסטער דעפיניציע

פארלאנגטע פאראמעטער [ בינינו ] פעלן
טעקסט:

טייטש

  • מאיר הלוי לעטעריס, "פרשת שמות", חמשה חומשי תורה אין אידיש, ניו יארק, תרע"ד

פארברייטערונג:

רעפערענצן


* קאטעגאריע:ספר שמות