אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דינסטאג"

3 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 2 יאָר
ק
שיורי הגהה
ק (שיורי הגהה)
שורה 15: שורה 15:
{{ציטוט||תוכן=וַיֹּאמֶר אֱלֹקִים, יִקָּווּ הַמַּיִם מִתַּחַת הַשָּׁמַיִם אֶל-מָקוֹם אֶחָד, וְתֵרָאֶה, הַיַּבָּשָׁה; וַיְהִי-כֵן. וַיִּקְרָא אֱלֹקִים לַיַּבָּשָׁה אֶרֶץ, וּלְמִקְוֵה הַמַּיִם קָרָא יַמִּים; וַיַּרְא אֱלֹקִים, כִּי-טוֹב.  וַיֹּאמֶר אֱלֹקִים, תַּדְשֵׁא הָאָרֶץ דֶּשֶׁא עֵשֶׂב מַזְרִיעַ זֶרַע, עֵץ פְּרִי עֹשֶׂה פְּרִי לְמִינוֹ, אֲשֶׁר זַרְעוֹ-בוֹ עַל-הָאָרֶץ; וַיְהִי-כֵן.  וַתּוֹצֵא הָאָרֶץ דֶּשֶׁא עֵשֶׂב מַזְרִיעַ זֶרַע, לְמִינֵהוּ, וְעֵץ עֹשֶׂה-פְּרִי אֲשֶׁר זַרְעוֹ-בוֹ, לְמִינֵהוּ; וַיַּרְא אֱלֹקִים, כִּי-טוֹב.  וַיְהִי-עֶרֶב וַיְהִי-בֹקֶר, יוֹם שְׁלִישִׁי.|מקור={{תנ"ך|בראשית|א|ט|יג}}|מרכאות=כן}}
{{ציטוט||תוכן=וַיֹּאמֶר אֱלֹקִים, יִקָּווּ הַמַּיִם מִתַּחַת הַשָּׁמַיִם אֶל-מָקוֹם אֶחָד, וְתֵרָאֶה, הַיַּבָּשָׁה; וַיְהִי-כֵן. וַיִּקְרָא אֱלֹקִים לַיַּבָּשָׁה אֶרֶץ, וּלְמִקְוֵה הַמַּיִם קָרָא יַמִּים; וַיַּרְא אֱלֹקִים, כִּי-טוֹב.  וַיֹּאמֶר אֱלֹקִים, תַּדְשֵׁא הָאָרֶץ דֶּשֶׁא עֵשֶׂב מַזְרִיעַ זֶרַע, עֵץ פְּרִי עֹשֶׂה פְּרִי לְמִינוֹ, אֲשֶׁר זַרְעוֹ-בוֹ עַל-הָאָרֶץ; וַיְהִי-כֵן.  וַתּוֹצֵא הָאָרֶץ דֶּשֶׁא עֵשֶׂב מַזְרִיעַ זֶרַע, לְמִינֵהוּ, וְעֵץ עֹשֶׂה-פְּרִי אֲשֶׁר זַרְעוֹ-בוֹ, לְמִינֵהוּ; וַיַּרְא אֱלֹקִים, כִּי-טוֹב.  וַיְהִי-עֶרֶב וַיְהִי-בֹקֶר, יוֹם שְׁלִישִׁי.|מקור={{תנ"ך|בראשית|א|ט|יג}}|מרכאות=כן}}


דאס איז די איינציגסטע טאג וואו עס שטייט צוויי מאל "כי טוב", איינמאל פאר די ווערק פון די וואסערן און איינמאל איבער די געוויקסן{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|ד|ו}}}}. דער טאג ווערט צומאל אנגערופן "יום שנכפל בו כי טוב", אלס אנדייטונג פאר א גוטן מזל. טייל פרובירן צו באשטימען א [[חתונה]] אין דינסטאג, צוליב דעם גוטן מזל{{הערה|רבי ישעיה גאלד, '''חזון ישעיה - נישואין''', ברוקלין תשמ"ח, עמ' קל"ג; [[רבי יוחנן סופר]], '''אפריון חתנים''', סימן ג', ירושלים תשס"ב, עמ' ט'.}}, לויט געוויסע מקורות, איז ראטזאם פאר א רייזנדער ארויסצוגיין אין וועג אום דינסטאג{{הערה|[[רבי אליעזר פאפו]], '''חסד לאלפים''', סימן ק"י, אות ה', ירושלים תשמ"ה, עמ' קס"ד; [[רבי יעקב חיים סופר]], '''כף החיים''', אורח חיים, סימן ק"י, ס"ק ל', ירושלים תרס"ה, דף מ"ט, טור ג'.}}.
דאס איז די איינציגסטע טאג וואו עס שטייט צוויי מאל "כי טוב", איינמאל פאר די ווערק פון די וואסערן און איינמאל איבער די געוויקסן{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|ד|ו}}}}. דער טאג ווערט צומאל אנגערופן "יום שנכפל בו כי טוב", אלס אנדייטונג פאר א גוטן מזל. טייל פרובירן צו באשטימען א [[חתונה]] אין דינסטאג, צוליב דעם גוטן מזל{{הערה|רבי ישעיה גאלד, '''חזון ישעיה - נישואין''', ברוקלין תשמ"ח, עמ' קל"ג; [[רבי יוחנן סופר]], '''אפריון חתנים''', סימן ג', ירושלים תשס"ב, עמ' ט'.}}. לויט געוויסע מקורות, איז ראטזאם פאר א רייזנדער ארויסצוגיין אין וועג אום דינסטאג{{הערה|[[רבי אליעזר פאפו]], '''חסד לאלפים''', סימן ק"י, אות ה', ירושלים תשמ"ה, עמ' קס"ד; [[רבי יעקב חיים סופר]], '''כף החיים''', אורח חיים, סימן ק"י, ס"ק ל', ירושלים תרס"ה, דף מ"ט, טור ג'.}}.


בשעת מען האט מקריב געווען דעם [[קרבן תמיד]] אין [[בית המקדש]] פלעגן [[שירת הלויים|די לויים זינגען]] דעם קאפיטל [[תהלים פ"ב|אלקים נצב בעדת א-ל]]{{הערה|{{משנה|תמיד|ז|ד}}}}, צוגעפאסט צום טאג אין וועלכע השי"ת האט אויפגעדעקט די ערד אויף וועלכע זיין געמיינדע זאל קענען שטיין{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|לא|א}}}}. מען פירט זיך צו זאגן דעם קאפיטל אלס [[שיר של יום]], ביים סוף פון [[שחרית]]{{הערה|{{טור|אורח חיים|קלג}}}}.
בשעת מען האט מקריב געווען דעם [[קרבן תמיד]] אין [[בית המקדש]] פלעגן [[שירת הלויים|די לויים זינגען]] דעם קאפיטל [[תהלים פ"ב|אלקים נצב בעדת א-ל]]{{הערה|{{משנה|תמיד|ז|ד}}}}, צוגעפאסט צום טאג אין וועלכע השי"ת האט אויפגעדעקט די ערד אויף וועלכע זיין געמיינדע זאל קענען שטיין{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|לא|א}}}}. מען פירט זיך צו זאגן דעם קאפיטל אלס [[שיר של יום]], ביים סוף פון [[שחרית]]{{הערה|{{טור|אורח חיים|קלג}}}}.
שורה 30: שורה 30:
אין די [[גריכנלאנד|גריכישע]] קולטור, ווערט דינסטאג באטראכט אלס א טאג מיט שלעכטע מזל, ווייל [[קאנסטאנטינאפאל]] איז געפאלן אין דעם טאג{{הערה|1={{cite news |url=https://www.economist.com/europe/1999/12/23/the-fall-of-constantinople |title=The fall of Constantinople |author=<!--uncredited--> |date=23 December 1999 |newspaper=The Economist |access-date=January 27, 2019}}|כיוון=שמאל}}. די זעלבע איז אויך ריכטיג אין די [[שפאניש]]-רעדנדע וועלט, וואו עס נעמט זיך ווארשיינליך פון די אסאסיאציע צווישן דינסטאג און מאדים, דער שטערן פון מלחמה און טויט{{הערה|1={{Cite news|url=https://elpais.com/sociedad/2008/05/13/actualidad/1210629603_850215.html|title=Reportaje {{!}} Marte cena con los apóstoles|last=MARTÍNEZ|first=HELENA|date=2008-05-13|work=El País|access-date=2018-07-18|language=es|issn=1134-6582}}|כיוון=שמאל}}.
אין די [[גריכנלאנד|גריכישע]] קולטור, ווערט דינסטאג באטראכט אלס א טאג מיט שלעכטע מזל, ווייל [[קאנסטאנטינאפאל]] איז געפאלן אין דעם טאג{{הערה|1={{cite news |url=https://www.economist.com/europe/1999/12/23/the-fall-of-constantinople |title=The fall of Constantinople |author=<!--uncredited--> |date=23 December 1999 |newspaper=The Economist |access-date=January 27, 2019}}|כיוון=שמאל}}. די זעלבע איז אויך ריכטיג אין די [[שפאניש]]-רעדנדע וועלט, וואו עס נעמט זיך ווארשיינליך פון די אסאסיאציע צווישן דינסטאג און מאדים, דער שטערן פון מלחמה און טויט{{הערה|1={{Cite news|url=https://elpais.com/sociedad/2008/05/13/actualidad/1210629603_850215.html|title=Reportaje {{!}} Marte cena con los apóstoles|last=MARTÍNEZ|first=HELENA|date=2008-05-13|work=El País|access-date=2018-07-18|language=es|issn=1134-6582}}|כיוון=שמאל}}.


אין די [[פאראייניגטע שטאטן]] ווערן אלעמאל אפגעהאלטן די פרעזידענט-וואלן אין די ערשטע דינסטאג וואס איז נאך [[נאוועמבער 1]]. דאס איז איינגעפירט געווארן אין [[19טער י"ה]], כדי די בירגער - א גרויס טייל פון וועלכע האבן גערוט אין זונטאג - זאלן האבן א טאג צייט צו פארן פון זייערע דערפער צו די וואלן לאקאציעס. אויך איז פארהאן דער {{טערמין|סופער טוסדעי|גרויסער דינסטאג}}, ווען די [[פריימעריס]] פון די [[פאליטישע פארטיי]]ען קומען פאר אין עטליכע שטאטן אויפאמאל.
פרעזידענט-וואלן אין די [[פאראייניגטע שטאטן]] ווערן אלעמאל אפגעהאלטן אין די ערשטע דינסטאג וואס איז נאך [[נאוועמבער 1]]. דאס איז איינגעפירט געווארן אין [[19טער י"ה]], כדי די בירגער - א גרויס טייל פון וועלכע האבן גערוט אין זונטאג - זאלן האבן א טאג צייט צו פארן פון זייערע דערפער צו די וואלן לאקאציעס. אויך איז איינגעפירט דער {{טערמין|סופער טוסדעי|גרויסער דינסטאג}}, ווען די [[פריימעריס]] פון די [[פאליטישע פארטיי]]ען קומען פאר אין עטליכע שטאטן אויפאמאל.


דינסטאג איז אויך דער אנגענומענער טאג ווען ארויסצוגעבן [[ווידעא שפיל]]ן{{הערה|1={{Cite news|url=http://www.businessinsider.com/why-video-games-are-released-on-tuesdays-2014-11|title=The Weird Reason Why Video Games Are Released On Tuesdays|work=Business Insider|access-date=2018-03-07}}|כיוון=שמאל}} און מוזיק [[סידי]]ס{{הערה|1={{Cite news|url=https://www.npr.org/sections/therecord/2010/09/08/129725205/why-albums-are-released-on-tuesdays|title=Why Albums Are Released On Tuesdays In The U.S.|work=NPR.org|access-date=2018-03-07|language=en}}|כיוון=שמאל}}. [[אלבום|אלבומען]] פלעגן אויך ארויסגעגעבן ווערן דינסטאג, אבער אין 2015 איז עס אלוועלטליך געטוישט געווארן צו [[פרייטאג]]{{הערה|1={{Cite news|url=https://www.billboard.com/articles/business/6487289/friday-global-record-release-day-ifpi|title=Industry Sets Friday as Global Record Release Day|work=Billboard.com|access-date=2018-05-03|language=en}}|כיוון=שמאל}}.
דינסטאג איז אויך דער אנגענומענער טאג ווען ארויסצוגעבן [[ווידעא שפיל]]ן{{הערה|1={{Cite news|url=http://www.businessinsider.com/why-video-games-are-released-on-tuesdays-2014-11|title=The Weird Reason Why Video Games Are Released On Tuesdays|work=Business Insider|access-date=2018-03-07}}|כיוון=שמאל}} און מוזיק [[סידי]]ס{{הערה|1={{Cite news|url=https://www.npr.org/sections/therecord/2010/09/08/129725205/why-albums-are-released-on-tuesdays|title=Why Albums Are Released On Tuesdays In The U.S.|work=NPR.org|access-date=2018-03-07|language=en}}|כיוון=שמאל}}. [[אלבום|אלבומען]] פלעגן אויך ארויסגעגעבן ווערן דינסטאג, אבער אין 2015 איז עס אלוועלטליך געטוישט געווארן צו [[פרייטאג]]{{הערה|1={{Cite news|url=https://www.billboard.com/articles/business/6487289/friday-global-record-release-day-ifpi|title=Industry Sets Friday as Global Record Release Day|work=Billboard.com|access-date=2018-05-03|language=en}}|כיוון=שמאל}}.