אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "פיר תקופות"

קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
14 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 2 יאָר
פארראכטן פּאראמעטער
(פארראכטן פּאראמעטער)
שורה 23: שורה 23:
== אין הלכה ==
== אין הלכה ==
=== מעבר זיין דאס יאר ===
=== מעבר זיין דאס יאר ===
אין די צייטן ווען מ'פלעגט באשטימען אן [[עיבור יאר|עיבור-יאר]] לויט א פאקטישן חשבון, איידער מ'האט אוועקגעשטעלט דעם קביעות'דיגן חשבון אין יאר [[ד'קי"ט]], איז די תקופה געווען איינער פון די שטארקע פאקטארן ביים באשטימען אן עיבור יאר. דאס האט געארבעט אז בית דין האט אויסגערעכנט ווען תקופת ניסן גייט אויספאלן, און אויב האבן זיי געזען אז ס'וועט זיין פון ט"ז ניסן (דער צווייטער טאג פסח) און ווייטער, האבן זיי באשטימט מ'זאל צולייגן נאך א חודש אדר, צו מאכן די תקופה פריער<ref>רמב"ם קידוש החודש ד,ב. </ref>. לויט טייל ראשונים איז דער 19-יעריגער מחזור פון עיבור-יארן אויך געבויט לויט די תקופות{{הערה|שם=ראשונים|{{היברובוקס|רבי אברהם בר חייא הנשיא|ספר העבור|21292|מאמר שלישי, שער חמישי|ללא|עמוד=109}} בשם רבינו חסאן הדיין, און רבינו יצחק בן ברוך אלבאליה; {{היברובוקס|רבינו יצחק הישראלי|יסוד עולם|23867|מאמר ד', פרק ב'|עמוד=128}}}}.
אין די צייטן ווען מ'פלעגט באשטימען אן [[עיבור יאר|עיבור-יאר]] לויט א פאקטישן חשבון, איידער מ'האט אוועקגעשטעלט דעם קביעות'דיגן חשבון אין יאר [[ד'קי"ט]], איז די תקופה געווען איינער פון די שטארקע פאקטארן ביים באשטימען אן עיבור יאר. דאס האט געארבעט אז בית דין האט אויסגערעכנט ווען תקופת ניסן גייט אויספאלן, און אויב האבן זיי געזען אז ס'וועט זיין פון ט"ז ניסן (דער צווייטער טאג פסח) און ווייטער, האבן זיי באשטימט מ'זאל צולייגן נאך א חודש אדר, צו מאכן די תקופה פריער<ref>רמב"ם קידוש החודש ד,ב. </ref>. לויט טייל ראשונים איז דער 19-יעריגער מחזור פון עיבור-יארן אויך געבויט לויט די תקופות{{הערה|שם=ראשונים|{{היברובוקס|רבי אברהם בר חייא הנשיא|ספר העבור|21292|מאמר שלישי, שער חמישי|עמוד=109}} בשם רבינו חסאן הדיין, און רבינו יצחק בן ברוך אלבאליה; {{היברובוקס|רבינו יצחק הישראלי|יסוד עולם|23867|מאמר ד', פרק ב'|עמוד=128}}}}.


דער רמב"ם שרייבט אז ביי עיבור השנה האט גערעכנט לויט תקופת רב אדא{{הערה|שם=רמבםיו|{{רמב"ם|קידוש החודש|י|ו}}}}. עס איז דער איינציגסטע אזא פלאץ, ביי אלע אנדערע זאכן רעכנט מען מיט תקופת שמואל.
דער רמב"ם שרייבט אז ביי עיבור השנה האט גערעכנט לויט תקופת רב אדא{{הערה|שם=רמבםיו|{{רמב"ם|קידוש החודש|י|ו}}}}. עס איז דער איינציגסטע אזא פלאץ, ביי אלע אנדערע זאכן רעכנט מען מיט תקופת שמואל.
שורה 56: שורה 56:
די שיטה איז בעצם אומפינקטליך, ווייל עס איז בעיקר געמאכט פאר דעם המון עם וואס קען נישט דערהייבן שווערע חשבונות, און די [[סנהדרין]] האבן געהאט די "תקופת רב אדא", וואס איז יא פינקטליך, וועלכן מ'האט נישט ארויסגעגעבן פארן ברייטן המון<ref>ספר העיבור לראב"ח ג,ה.</ref>.
די שיטה איז בעצם אומפינקטליך, ווייל עס איז בעיקר געמאכט פאר דעם המון עם וואס קען נישט דערהייבן שווערע חשבונות, און די [[סנהדרין]] האבן געהאט די "תקופת רב אדא", וואס איז יא פינקטליך, וועלכן מ'האט נישט ארויסגעגעבן פארן ברייטן המון<ref>ספר העיבור לראב"ח ג,ה.</ref>.


דער חשבון אויסצורעכענען ווען א געוויסע תקופה וועט אויסקומען לויט תקופת שמואל, ווערט געברענגט אין די ראשונים{{הערה|{{היברובוקס|רבי אברהם בר חייא הנשיא|ספר העבור|21292|מאמר שלישי, שער שלישי|עמוד=97}}; {{רמב"ם|קידוש החודש|ט|ד}}; {{היברובוקס|אבן עזרא|ספר העבור|21162|ליק, תרל"ד, דף ב' עמוד ב'|עמוד=19}}}}. די שיטה נעמט אן אז די ערשטע תקופת ניסן פונעם וועלט באשאף איז געווען מיטוואך אנהייב מעת לעת, דאס מיינט דינסטאג נאכט 6:00, און דער מולד פון חודש ניסן איז געווען 7 טעג, 9 שעה און 642 חלקים שפעטער, ד"ה מיטוואך פארטאגס{{הערה|ברייתא דסוד העיבור אין '''מסכת כותים''' עם פירוש מצרף ומטהר להגר"ח קניבסקי, בני ברק תשכ"ה; {{רמב"ם|יסודי התורה|ט|ג}}}}. פארשידענע הסברים זענען געזאגט געווארן דערויף{{הערה|{{סמ"ג|עשה|מז}}; {{היברובוקס|רבינו יצחק הישראלי|יסוד עולם|23867|מאמר ד', פרק י"ד|ללא|עמוד=162}}; {{היברובוקס|רבי אברהם ישעיה קרליץ|חזון איש|14336| חלק אורח חיים, מועד, סימן קל"ח, אות א'|עמוד=458}}}} און טייל ראשונים האלטן אז די שיטה גייט נאר לויט דער דעה אז "בתשרי נברא העולם", ווען דער חילוק צווישן דער תקופה און מולד איז געווען קלענער{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|ח|א|מפרש=תוספות|ד"ה=לתקופות}}}}.
דער חשבון אויסצורעכענען ווען א געוויסע תקופה וועט אויסקומען לויט תקופת שמואל, ווערט געברענגט אין די ראשונים{{הערה|{{היברובוקס|רבי אברהם בר חייא הנשיא|ספר העבור|21292|מאמר שלישי, שער שלישי|עמוד=97}}; {{רמב"ם|קידוש החודש|ט|ד}}; {{היברובוקס|אבן עזרא|ספר העבור|21162|ליק, תרל"ד, דף ב' עמוד ב'|עמוד=19}}}}. די שיטה נעמט אן אז די ערשטע תקופת ניסן פונעם וועלט באשאף איז געווען מיטוואך אנהייב מעת לעת, דאס מיינט דינסטאג נאכט 6:00, און דער מולד פון חודש ניסן איז געווען 7 טעג, 9 שעה און 642 חלקים שפעטער, ד"ה מיטוואך פארטאגס{{הערה|ברייתא דסוד העיבור אין '''מסכת כותים''' עם פירוש מצרף ומטהר להגר"ח קניבסקי, בני ברק תשכ"ה; {{רמב"ם|יסודי התורה|ט|ג}}}}. פארשידענע הסברים זענען געזאגט געווארן דערויף{{הערה|{{סמ"ג|עשה|מז}}; {{היברובוקס|רבינו יצחק הישראלי|יסוד עולם|23867|מאמר ד', פרק י"ד|עמוד=162}}; {{היברובוקס|רבי אברהם ישעיה קרליץ|חזון איש|14336| חלק אורח חיים, מועד, סימן קל"ח, אות א'|עמוד=458}}}} און טייל ראשונים האלטן אז די שיטה גייט נאר לויט דער דעה אז "בתשרי נברא העולם", ווען דער חילוק צווישן דער תקופה און מולד איז געווען קלענער{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|ח|א|מפרש=תוספות|ד"ה=לתקופות}}}}.


זייענדיג אנגענומען אויך ביי אנדערע פעלקער, איז תקופת שמואל גלייך צום אסטראנאמישן באזיס פונעם יוליאנישן קאלענדאר, אזוי אז אין כמעט אלע יארן פאלן די תקופות אויס אין די זעלבע יוליאנער דאטומען. דאס ווערט געניצט דורך די פוסקים אלס א סימן ווען מען הייבט אן זאגן "ותן טל ומטר"{{הערה|{{טור|אורח חיים|קיז|מפרש=בית יוסף}} בשם דעם [[אבודרהם]] (ירושלים תשכ"ג זייט ק"י); שו"ת התשב"ץ [[ש:Sefer_HaTashbetz,_Part_III/123|חלק ג', סימן קכ"ג]]}}.
זייענדיג אנגענומען אויך ביי אנדערע פעלקער, איז תקופת שמואל גלייך צום אסטראנאמישן באזיס פונעם יוליאנישן קאלענדאר, אזוי אז אין כמעט אלע יארן פאלן די תקופות אויס אין די זעלבע יוליאנער דאטומען. דאס ווערט געניצט דורך די פוסקים אלס א סימן ווען מען הייבט אן זאגן "ותן טל ומטר"{{הערה|{{טור|אורח חיים|קיז|מפרש=בית יוסף}} בשם דעם [[אבודרהם]] (ירושלים תשכ"ג זייט ק"י); שו"ת התשב"ץ [[ש:Sefer_HaTashbetz,_Part_III/123|חלק ג', סימן קכ"ג]]}}.

נאוויגאציע מעניו