אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אחשוורוש"

==זיין האסטארישע אידענטיטעט==

די היסטאריע אין דער פערסישע עפאכע איז אומקלאר, און עס זענען פארהאן סתירות צווישן וואס מען זעט אין חז"ל און אין די פסוקים און וואס די גריכישע היסטאריקער האבן רעקארדירט. דאס פארשווערט צו דערגיין אויף זיכער די היסטארישע אידענטעטעט פון די מלכי פרס וואס ערשיינען אין תנ"ך, צווישן זיי אחשוורוש.  

פארשידענע פארשלאגן זענען געזאגט געווארן, דער מערסט אנגענומענע איז אז אחשוורוש איז געווען [[חְשָׁיָארָשָׁ דער ערשטער]] (485-465 פאר די ציילונג), וואס איז באקאנט אין די געשיכטע אלץ קסערקסעס (Xerxes). א הויפט סיבה אזוי צו זאגן איז ווייל פון אן עטימאלאגישע שטאנדפוקנט ענדלט די פרסישע נאמען "חשיארש" צו "אחשוורוש". [[חשיארש דער צווייטער]] האט געקעניגט בלויז 45 טעג, און אלע אנדערע קעניגן האבן געהייסן "דריווש" אדער "ארתחששתא". אזוי אויך דער נאמען פון זיין קעניגן ווערט געברענגט דורך דער גריכישע [[העראדאטוס]] אלץ "אמסתריס", וואס ענדלט צו "אסתר". אזוי אויך זענען דא א צאל דעטאלן אין דער מגילה וועלכע שטימען שטארק מיט חשיארש'ס קעניגרייך{{הערה|[[יצחק אייזיק הלוי]], '''דורות הראשונים''' תקופות המקרא, ירושלים תרצ"ט, זייט 262; גבריאל חיים כהן, '''דעת מקרא''' מגילת אסתר, ירושלים, תשס"ז, זייט 4; יהודה לנדי, '''ויהי בימי האימפריה הפרסית''', קרית יערים, תשע"א, זייט 40}}.

אנדערע שלאגן אפ דער מיינוג, בעיקר ווייל ער האט געקעניגט צו לאנג נאך דער [[חורבן בית ראשון]], וואס וואלט באדייט אז [[מרדכי]] און [[אסתר]] זאלן האבן געווען גאר אלטע לייט, און אז צווישן [[כורש]] און אחשוורוש האט צעטיילט ארום 50 יאר – אנדערש ווי וואס [[חז"ל]] זאגן אז אחשוורוש האט געקעניגט באלד נאך כורש'ס צייטן. אזוי אויך גייט דער מיינוג אינאיינעם מיט די הנחה אז די [[נס פורים]] האט פאסירט נאכן [[בנין בית שני]] אין די צייטן פון [[דריווש]] דער פאטער פון חשיארש, ווייטער אנדערש פון חז"ל{{הערה|שם=שכנזי|יעקב אשכנזי, '''דבר בעתו''', ירושלים, תרצ"ח, זייט 20}}.

[[יוסף בן מתתיהו]]{{הערה|[[קדמוניות היהודים]], יא, ו, יא}} דערקענט אחשוורוש אין [[ארתחששתא דער ערשטער]] (465-425 פאר דער ציילונג), וואס ווערט אנגערופן אין גריכש "לאנגמאנוס" – דער מיט די לאנגע האנט. אויך די [[תרגום השבעים]] טייטשט אחושוורוש "ארטעקסרעקסעס" – די גריכישע ווערסיע פאר [[ארתחששתא]]. געוויסע טייטשן לויט דעם אז דאס וואס שטייט אין די מגילה{{הערה|{{תנ"ך|אסתר|א|ז}}}} "ויין מלכות רב כיד המלך" מיינט אז פון ווי די "יד המלך" איז געווען לענגער פון דער צווייטער, אזוי אויך האט מען יעדן געגעבן וויין וואס איז עלטער ווי אים, ווי דער גמרא{{הערה|{{בבלי|מגילה|יב|א}}}} דרש'נט אויף די דאזיגע פסוק{{הערה|רבי אברהם אבא הערצל, '''שפתי חכמים''', פרעשבורג, תרפ"א, פתיחת פרק ז אות ד}}.

אן אנדערע גאנגבארע מיינוג איז אז אחשוורוש איז געווען [[ארתחששתא דער צווייטער]] (405-358 פאר דער ציילונג){{הערה|יעקב מדן, מבוא צו חיים חפץ, "[מלכות פרס ומדי בתקופת בית שני ולפניה - עיון מחדש http://www.herzog.ac.il/tvunot/fulltext/mega14_hefetz.pdf]", '''מגדים''' יד, לויט י. הושנדר}}. דער גריכישער [[פלוטארכוס]] האט באשריבן ביאגראפיעס אויך עטליכע לייט, צווישן זיי דעם ארתחששתא, ווי ער ווערט אפגע'משל'ט מיט אסאך ענדליכקייטן צו אחשוורוש פון דער מגילה: ער האט געווען א גרויסער טרינקער, מען האט געפאלנט אויף אים א אטענטאט, און פון צווישן פילע מוידן האט ער אויסגעקליבן דער מיידל וואס האט דווקא נישט געוואלט אריינלויפן צו אים ביז מען האט איר געצוואונגען{{הערה|גבריאל חיים כהן, '''דעת מקרא''' מגילת אסתר, ירושלים, תשס"ז, זייט 6}}.

אלכסנדער הול האלט אז אחשוורוש איז [[כנבוזי דער זון פון כורש]] (530-522), און איינקלאנגט מיט וואס חז"ל זאגן אז אחשוורוש האט געקעניגט גלייך נאך כורש און נאנט צו 70 יאר פון [[גלות יכניה]]{{הערה|נאכגעברענגט אין: יוסף יצחק ברינר, '''אוצר מפרשי התנ"ך – עזרא''', ירושלים, תשע"ה, זייט סח}}. אויך יעקב אשכנזי איז ביי דער מיינוג אז אחשוורוש איז פון די ערשטער פאר פרסישער קעניגן און נישט פון דער שפעטערדיגע{{הערה|שם=שכנזי}}. נאך א מיינוג איז אז אחשוורוש איז [[דריווש דער גרויסער]] (522-485), און חשיארש דער ערשטער זיין זון איז [[דריווש הפרסי]] אין וועמענס צייטן מען האט געפארטיגט בויען דעם [[צווייטן בית המקדש]]{{הערה|אליעזר גרינהוט, '''מבוא לפירוש עזרא ונחמיה''', ירושלים, תרנ"ט}}.