958
רעדאגירונגען
ק
←נאמען און באדייט: הגהה
(רעדאגירונג) |
ק (←נאמען און באדייט: הגהה) |
||
| שורה 10: | שורה 10: | ||
דער שורש פונעם ווארט "תקופה" איז מלשון "הקפה" – ארומקרייזן, און עס מיינט "צוריקקומען צום אנהייב". טראצדעם וואס ביי דער תקופה קומט די זון נאכנישט צוריק צום אנהייב פון איר גאנג, נאר ענדיגט בלויז א פערטל דערפון, ווערט עס אבער אנגערופן א "תקופה", וויבאלד עס ענדיגט זיך איין טייל פון די פארשידענע טוישונגען אינעם יאר{{הערה|שם=עיבורב|{{היברובוקס|רבי אברהם בן חיא הנשיא|ספר העבור|21292|מאמר שלישי שער שני|כן|עמוד=95}}: {{ציטוטון|ואנו קוראין לארבעת חלקי השנה תקופות, מפני שהזמן בכל הקופה מהן גומר את ענין אחד ממדת הלילה והיום בחסרונן או יתרונן ומתחיל בענין אחר, וכן במהלכה ובמעמדה מן הארץ; בכל תקופה ותקופה גומרת ענין אחד ומתחלת בענין אחר.}}}}. | דער שורש פונעם ווארט "תקופה" איז מלשון "הקפה" – ארומקרייזן, און עס מיינט "צוריקקומען צום אנהייב". טראצדעם וואס ביי דער תקופה קומט די זון נאכנישט צוריק צום אנהייב פון איר גאנג, נאר ענדיגט בלויז א פערטל דערפון, ווערט עס אבער אנגערופן א "תקופה", וויבאלד עס ענדיגט זיך איין טייל פון די פארשידענע טוישונגען אינעם יאר{{הערה|שם=עיבורב|{{היברובוקס|רבי אברהם בן חיא הנשיא|ספר העבור|21292|מאמר שלישי שער שני|כן|עמוד=95}}: {{ציטוטון|ואנו קוראין לארבעת חלקי השנה תקופות, מפני שהזמן בכל הקופה מהן גומר את ענין אחד ממדת הלילה והיום בחסרונן או יתרונן ומתחיל בענין אחר, וכן במהלכה ובמעמדה מן הארץ; בכל תקופה ותקופה גומרת ענין אחד ומתחלת בענין אחר.}}}}. | ||
תקופת תשרי איז אינמיטן הערבסט און איז איינס פון די צוויי מאל אין יאר ווען די זון איז אייניג מיט דער [[קו המשווה]]. תקופת טבת איז אינמיטן ווינטער, ווען די זון איז ביי איר סאמע צפון-פונקט, 23.5°N פון דער קו המשווה. תקופת ניסן איז אינמיטן פרילינג, דאס צווייטע מאל ווען די זון איז אייניג מיט דער קו המשווה. תקופת תמוז איז אינמיטן זומער, ווען די זון איז ביי איר סאמע דרום-פונקט, 23.5°S פון דער קו המשווה. תקופות תמוז און טבת זענען די קורצסטע און לענגסטע טעג אין יאר (Solstices), און תקופות ניסן און תשרי זענען די צוויי גלייכנעכט (Equinoxes){{הערה|שם=עיבורב}}. אזוי אויך איז תקופת ניסן די צייט ווען די זון דערגרייכט אנפאנג פון [[גלגל המזלות|מזל]] טלה{{ביאור|די נעמען פון די מזלות וואס ווערן דא דערמאנט, זענען געבארגטע טערמינען פאר פאזיציעס פון דער זון איבערן [[מילך וועג]], אבער די עצם שטערן גרופעס נאך וועמען זיי הייסן זענען שוין פון לאנג אפגערוקט{{הערה|{{רמב"ם||יסודי התורה|ג|ז}}}}}}; תקופת תמוז איז ווען זי דערגרייכט אנפאנג מזל סרטן; תקופת תשרי, ווען זי דערגרייכט אנפאנג מזל מאזנים; און תקופת טבת ווען זי דערגרייכט אנפאנג מזל גדי{{הערה|{{רמב"ם||קידוש החודש|ט|ג}}}}. | תקופת תשרי איז אינמיטן הערבסט און איז איינס פון די צוויי מאל אין יאר ווען די זון איז אייניג מיט דער [[קו המשווה]]. תקופת טבת איז אינמיטן ווינטער, ווען די זון איז ביי איר סאמע צפון-פונקט, 23.5°N פון דער קו המשווה. תקופת ניסן איז אינמיטן פרילינג, דאס צווייטע מאל ווען די זון איז אייניג מיט דער קו המשווה. תקופת תמוז איז אינמיטן זומער, ווען די זון איז ביי איר סאמע דרום-פונקט, 23.5°S פון דער קו המשווה. תקופות תמוז און טבת זענען די קורצסטע און לענגסטע טעג אין יאר (Solstices), און תקופות ניסן און תשרי זענען די צוויי גלייכנעכט (Equinoxes){{הערה|שם=עיבורב}}. אזוי אויך איז תקופת ניסן די צייט ווען די זון דערגרייכט אנפאנג פון [[גלגל המזלות|מזל]] טלה{{ביאור|די נעמען פון די מזלות וואס ווערן דא דערמאנט, זענען געבארגטע טערמינען פאר פאזיציעס פון דער זון איבערן [[מילך וועג]], אבער די עצם שטערן גרופעס נאך וועמען זיי הייסן זענען שוין פון לאנג אפגערוקט{{הערה|{{רמב"ם||יסודי התורה|ג|ז}}}}}}.; תקופת תמוז איז ווען זי דערגרייכט אנפאנג מזל סרטן; תקופת תשרי, ווען זי דערגרייכט אנפאנג מזל מאזנים; און תקופת טבת ווען זי דערגרייכט אנפאנג מזל גדי{{הערה|{{רמב"ם||קידוש החודש|ט|ג}}}}. | ||
די צייט אפשניט ווילאנג עס געדויערט פאר דער זון אנצוקומען פון איין ווענדפונקט צום צווייטן איז לאו דווקא אייניג. די גענויע צייט ווען די זון קומט אן צו א ווענדפונקט איז באקאנט אלס די "תקופה האמיתית", אבער טעכניש ווערט עס ביי אידן אויסגערעכנט דורכן צעטיילן די אומגעפערע לענג פונעם יאר אויף פיר גלייכע טיילן, באקאנט אלס די "תקופה האמצעית"{{הערה|{{רמב"ם||קידוש החודש|י|ז}}; '''המפרש על הרמב"ם''', הלכות קידוש החודש, [https://beta.hebrewbooks.org/rambam.aspx?sefer=3&rtype=%D7%A6%D7%95%D7%A8%D7%AA%20%D7%94%D7%93%D7%A3&hilchos=19&perek=13&halocha=11 פרק י"ג, הלכה י"א]; י. אייכנשטיין, "מבוא לתקופת הרמב"ם", '''לוח דבר בעתו''' תשע"ג, בני ברק, תשע"ג, זייט 34.}}. | די צייט אפשניט ווילאנג עס געדויערט פאר דער זון אנצוקומען פון איין ווענדפונקט צום צווייטן איז לאו דווקא אייניג. די גענויע צייט ווען די זון קומט אן צו א ווענדפונקט איז באקאנט אלס די "תקופה האמיתית", אבער טעכניש ווערט עס ביי אידן אויסגערעכנט דורכן צעטיילן די אומגעפערע לענג פונעם יאר אויף פיר גלייכע טיילן, באקאנט אלס די "תקופה האמצעית"{{הערה|{{רמב"ם||קידוש החודש|י|ז}}; '''המפרש על הרמב"ם''', הלכות קידוש החודש, [https://beta.hebrewbooks.org/rambam.aspx?sefer=3&rtype=%D7%A6%D7%95%D7%A8%D7%AA%20%D7%94%D7%93%D7%A3&hilchos=19&perek=13&halocha=11 פרק י"ג, הלכה י"א]; י. אייכנשטיין, "מבוא לתקופת הרמב"ם", '''לוח דבר בעתו''' תשע"ג, בני ברק, תשע"ג, זייט 34.}}. | ||
לויט די וויסנשאפטלער, טוישט זיך כסדר די לענג פונעם יאר, און איז אינעם 21'סטן יארהונדערט ארום 365 טעג, 5 שעה, 48 מינוט און 45.2553 סעקונדעס{{הערה|יעקב חיימאוויטש, "אורך שנת החמה", מרדכי גנוט (רעדאקטאר), '''ברכת החמה בתקופתה''', בני ברק, תשס"ט, זייט 671}}. די לענג פון די תקופות זענען נישט אייניג, און טוישן זיך אויך מיט די צייט: זומער איז 93.647 טעג, הערבסט 89.836, און זיי ווערן אלץ לענגער; ווינטער איז 88.997 טעג, פרילינג 92.764, און זיי ווערן אלץ קורצער{{הערה|יעקב חיימאוויטש, "אורך שנת החמה", מרדכי גנוט (רעדאקטאר), '''ברכת החמה בתקופתה''', בני ברק, תשס"ט, זייט 623}}. | לויט די וויסנשאפטלער, טוישט זיך כסדר די לענג פונעם יאר, און איז אינעם 21'סטן יארהונדערט ארום 365 טעג, 5 שעה, 48 מינוט און 45.2553 סעקונדעס{{הערה|יעקב חיימאוויטש, "אורך שנת החמה", מרדכי גנוט (רעדאקטאר), '''ברכת החמה בתקופתה''', בני ברק, תשס"ט, זייט 671}}. די לענג פון די תקופות זענען נישט אייניג, און טוישן זיך אויך מיט די צייט: זומער איז 93.647 טעג, הערבסט 89.836, און זיי ווערן אלץ לענגער; ווינטער איז 88.997 טעג, פרילינג 92.764, און זיי ווערן אלץ קורצער{{הערה|יעקב חיימאוויטש, "אורך שנת החמה", מרדכי גנוט (רעדאקטאר), '''ברכת החמה בתקופתה''', בני ברק, תשס"ט, זייט 623}}. | ||
==הלכות, אגדתא און מנהגים== | ==הלכות, אגדתא און מנהגים== | ||
ווען מ'פלעגט מאכן אן עיבור לויט א פאקטישן חשבון, אנשטאט דעם קביעות'דיגן חשבון וואס מיר פארמאגן היינט זינט יאר ד'קי"ט, איז די תקופה געווען איינע פון די שטארקע פאקטארן. מען מאכט עיבור יארן צו האלטן פסח נאך תקופת ניסן{{הערה|{{רמב"ם||קידוש החודש|ד|דא}}}}, און סוכות נאך תקופת תשרי{{הערה|שם=סנהדריג}}. לויט טייל ראשונים איז די 19 יאריגע מחזור פון עיבור יארן אויך געבויט אויף די תקופה. | ווען מ'פלעגט מאכן אן עיבור לויט א פאקטישן חשבון, אנשטאט דעם קביעות'דיגן חשבון וואס מיר פארמאגן היינט זינט יאר ד'קי"ט, איז די תקופה געווען איינע פון די שטארקע פאקטארן. מען מאכט עיבור יארן צו האלטן פסח נאך תקופת ניסן{{הערה|{{רמב"ם||קידוש החודש|ד|דא}}}}, און סוכות נאך תקופת תשרי{{הערה|שם=סנהדריג}}. לויט טייל ראשונים איז די 19 יאריגע מחזור פון עיבור יארן אויך געבויט אויף די תקופה. | ||