אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "פרשת שמות"

| תוכן = שעבוד [[עברים|ישראל]] ב[[מצרים העתיקה|מצרים]], גזירת מוות על התינוקות הזכרים, הצלתו של [[משה]], בריחתו ל[[מדיין]] וחזרתו למצרים, התעמתות משה ו[[אהרן]] עם [[פרעה]]

| הפטרה1 = {{תנ"ך|ישעיהו|כז|ו|קצר=כן}} - {{תנ"ך|ישעיהו|כח|יג|קצר=כן|ללא=ספר}} ומוספים {{תנ"ך|ישעיהו|כט|כב|כג|קצר=כן|ללא=ספר}}

'''פָּרָשַׁת שְׁמוֹת''' איז דער ערשטער [[סדרה]] אין [[ספר שמות]]. אין דער פרשה ווערט געשילדערט די אנהייב פון [[שעבוד מצרים|שעבוד]] [[עם ישראל]] אין [[מצרים]] און די ערשטע לעבנס יארן פון [[משה רבינו]] און דער באשעפער'ס אים אויסוועלן אלס מנהיג ישראל. אין דער פרשה ווערן פארגעשטעלט עטליכע פערזענליכקייטן וואס ערשיינען במשך די קומענדיגע פרשיות און ספרים, צווישן זיי [[מרים הנביאה|מרים]] און [[אהרן הכהן|אהרן]] געשוויסטער פון משה, און אזוי אויך [[פרעה (אישיות פון תנ"ך)|פרעה]] מלך [[מצרים|מצרים]] וואס פארקנעכטעט דאס אידישע פאלק.

פרשת שמות הייבט זיך אן אנהייב ספר, {{תנ"ך|שמות|א|א|ללא=ספר}}, און ענדיגט זיך {{תנ"ך|שמות|ו|א|ללא=ספר}}. דער פרשה ליינט מען צווישן די טעג [[י"ח טבת]]-[[כ"ה טבת]].

דער אנהייב פרשה פארבינדט צום ענדע פון [[ספר בראשית]] און איז מסכם די נעמען פון די בני ישראל וואס זענען אראפ קיין מצרים. עם ישראל, וואס ווערט צום ערשט אזוי גערופן דורך פרעה, ווערט אידענטיפיצירט אין די אויגן פון די מצריים ווי א פאטענציאלע סכנה און דעריבער זענען די מצריים מחליט אים צו פייניגן מיט פארשידענע וועגן - פיזישע פארשקלאפונג און דאס בויען "ערי מסכנות" - [[פיתום ורעמסס]], און שפעטער א באפעל צו הרג'ענען אלע זכרים וואס ווערן געבוירן. די [[הייבאם|הייבאמס]] [[שפרה און פועה]] וואס ווערן געשטעלט צו אויספירן די ארבעט פאלגן נישט אויס דעם באפעל, און ראטעווען די קינדער, דערויף באצאלט זיי דער אויבערשטער "ויעש להן בתים".

פרעה פארברייטערט דאס באפעל און פאדערט פון אלע מצריים: "כל הבן היילוד היאורה תשליכוהו". אויפן הינטערגרונט פון דעם באפעל, דערציילט דער פרשה אויף א פאר פון [[שבט לוי]] - [[עמרם]] און [[יוכבד]] - וואס האבן חתונה און ברענגען אויף דער וועלט א בן זכר. די מאמע פון קינד וואס האט מורא אים צו לאזן אינדערהיים, בויט אים א [[תיבת גומא]] און לייגט אים אריין אינעם קעסטל אין [[יאור]].

===געבורט פון משה און זיין אנטלויף צו מדין===

[[בתיה בת פרעה]] טרעפט דאס קעסטל מיטן קינד אין טייך, זי רופט אים "משה", נעמט אים צו איר הויז און ציט אים אויף אין פרעה'ס פאלאץ. ווען משה ווערט גרויס גייט ער ארויס זיך טרעפן מיט זיינע פאלקסלייט וואס זענען אונטערטעניגט אונטער פרעה. אנהייב זעט ער א מצרי'שער מאן שלאגט אן איש עברי, משה הרג'ט דעם מצרי נאך וואס ער מאכט זיכער אז קיינער זעט אים. א טאג דערויף גייט משה ווידער ארויס זען אין די ליידן פון זיינע ברידער, ער זעט צוויי אנשים עברים - [[דתן און אבירם]] - ער פרעגט דעם 'רשע' וואס הייבט זיין האנט צו שלאגן זיין חבר, פארוואס ער טוט דאס. אין רעאקציע ענטפערט יענער טראציג 'פלאנסטו מיר אויך צו הרג'ענען, ווי דו האסט נעכטן גע'הרג'עט דעם מצרי'. משה פארשטייט אז דאס הרג'ענען דעם מצרי איז אנטדעקט געווארן, און נאך וואס פרעה האט געהערט דערויף און פרובירט צו הרג'ענען משה, איז משה געווען געצווינגען צו אנטלויפן צו [[מדין]].

אויפ'ן ברונעם אין מדין העלפט משה די טעכטער פון [[יתרו]] צו שעפן וואסער, נאך וואס די פאסטוכער דארט האבן זיי פארטריבן. צוליב דעם אינטערעסירט זיך זייער פאטער יתרו וויאזוי זיי זענען אזוי שנעל געקומען, נאך וואס יתרו הערט די מעשה מיט משה'ן, שיקט ער אים רופן צו קומען וואוינען אין זיין הויז, משה שטימט צו דערצו און האט אויך חתונה מיט צפורה, איינע פון יתררו'ס טעכטער. זיי געבוירן צוויי קינדער, גרשום און אליעזר.

צווישן אנדערע, פרובירט משה אפצוזאגן דעם שליחות מיטן אויסרייד אז ער איז אן "ערל שפתיים", אבער ה' שטעלט צו זיין זייט זיין ברודער אהרן ווי א "נביא" (לויט [[רש"י]]: [[דאלמעטשער]]). אזוי אויך, ג-ט באוואפנט משה מיט צייכענעס און מופתים דורך זיין שטעקן וואס זאלן אים העלפן צו איבערצייגן דאס פאלק און פרעה אין זיינע ווערטער, און אויך איז ער אים מגלה זיינע ספעציעלע נעמען.

משה נעמט זיינע פרוי און זין אויפ'ן וועג צוריק קיין מצרים. אויפ'ן וועג פאסירט אן אומערקלערבארע געשעעניש: "ויפגשהו ה' ויבקש המיתו". צפורה מל'עט איר זון, און דורך דעם גייט אוועק די סכנה, און צפורה רופט אויס: "חתן דמים למולות".

אין הפטרה פון פרשת שמות פאסירט אן אומגעווענליכע צושטאנד אז יעדע פון די צענטראלע ליין מסורות פון די פארשידענע געמיינדעס ליינט אין אן אנדערע פון די ספרי הנביאים:

* די [[יהדות תימן|תימנ'ער]], די [[יהדות בבל|איראקער]], די [[יהדות תוניסיה|טוניזיער]] און די [[יהדות לוב|ליביער]], זענען מפטיר אין {{תנ"ך|יחזקאל|טז|א|יד}}, אין די נבואה אין וואס יחזקאל שילדערט דאס שוואנגערשאפט און געבורט פונעם אידישן פאלק און ווי דער אויבערשטער האט זיי אויפגעבראכט און געפלעגט – ווי א משל פאר שעבוד מצרים און יציאת מצרים.