אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "פיר תקופות"

345 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 2 יאָר
←‏תקופת שמואל: רעדאגירונג
ק (←‏נעמען און הגדרה: טעות סופר)
(←‏תקופת שמואל: רעדאגירונג)
שורה 14: שורה 14:
עס איז דא אן אור אלטן מנהג נישט צו טרינקען וואסער ביי די צייט פון די תקופה{{הערה|רמ"א אין {{שוע|יוד|קטז|ה}}}}.
עס איז דא אן אור אלטן מנהג נישט צו טרינקען וואסער ביי די צייט פון די תקופה{{הערה|רמ"א אין {{שוע|יוד|קטז|ה}}}}.
==תקופת שמואל==
==תקופת שמואל==
===די מימרות פון שמואל===
==תקופת שמואל==
אין גמרא מסכת עירובין{{הערה|{{בבלי|עירובין|נו|א}}}} ווערט געברענט אפאר מימרות פון דער אמורא שמואל איבער די תקופות, וואס זענען באזירט אויף די הנחה אז א יאר איז גענוי 365 טעג און 6 שעה לאנג, און יעדער תקופה איז לאנג 91 טעג און 7.5 שעה. דערביי זאגט שמואל די פאלגענדע כללים:
===די מימרא פון שמואל===
*תקופת ניסן געפאלט אלעמאל ביי איינע די פיר פערטלען פון די מעת לעת; אנהייב טאג און אנהייב נאכט, און חצות פון דער טאג און נאכט. דהיינו: 6:00 AM, 6:00 PM, 12:00 AM און 12:00 PM.
אין די גמרא מסכת עירובין{{הערה|{{בבלי|עירובין|נו|א}}}} ווערט געברענגט א מימרא פון דער אמורא שמואל, מיט די פאלגענדע כללים איבער די תקופות:
*תקופת תמוז געפאלט אלעמאל אום 7:30 AM, 7:30 PM, 1:30 AM אדער 1:30 PM; ביי איין און א האלב שעה אין טאג אדער נאכט, אדער ביי זיבן און א האלב שעה אין זיי.
*תקופת ניסן געפאלט אלעמאל ביי די אנהייב אדער חצות פון די טאג אדער די נאכט: 0:00, 6:00, 12:00 אדער 18:00. דער סיבה דערצו איז וויבאלד די זון איז געהאנגען געווארן אין הימל באלד אנהייב מיטוואך פון ששת ימי בראשית, דהיינו 18:00, און פון איין יאר צום צוויטן רוקט זיך די תקופה מיט א פערטל טאג, ווי שפעטער ערווענט{{הערה|{{בבלי|עירובין|נו|א|מפרש=רש"י|ד"ה=לפי שהמאורות}}}}.
*תקופת תשרי געפאלט אלעמאל אום 3:00 AM, 3:00 PM, 9:00 AM אדער 9:00 PM; ביי דריי שעה אין טאג אדער נאכט, אדער ביי ניין שעה אין זיי.
*תקופת תמוז געפאלט אלעמאל ביי 1.5 אדער 7.5 שעה אין די טאג אדער די נאכט: 1:30, 7:30, 13:30 אדער 19:30. ווי שפעטער ערווענט, איז די צייט אין טאג פון איין תקופה גערוקט מיט 7.5 שעה פון די צייט אין טאג פון צווייטן. אלזא, איז דער ערשטער תקופת תמוז געווען 1:30, און יעדער יאר רוקט זיך עס א פערטל טאג{{הערה|{{בבלי|עירובין|נו|א|מפרש=רש"י|ד"ה=ואין תקופת תמוז}}}}.
*תקופת טבת געפאלט אלעמאל אום 10:30 AM, 10:30 PM, 4:30 AM אדער 4:30 PM; ביי פיר און א האלב שעה אין טאג אדער נאכט, אדער ביי צען און א האלב שעה אין זיי.
*תקופת תשרי געפאלט אלעמאל ביי 3 אדער 9 שעה אין די טאג אדער די נאכט: 3:00, 9:00, 15:00 אדער 21:00.
*פון איין תקופה צום צווייטן איז דא 91 טעג אן זיבן און א האלב שעה. פון דער כלל ווערט געדרינגן די לענג פון די יאר לויט שמואל: 365 טעג און 6 שעה.
*תקופת תמוז געפאלט אלעמאל ביי 4.5 אדער 10.5 שעה אין די טאג אדער די נאכט: 4:30, 10:30, 16:30 אדער 22:30.
*איין תקופה איז בלויז א האלבע שעה שפעטער אין די סדר פון 7 שעה'דיגע מזלות. עס זענען דא 7 שעה'דיגע מזלות (שצ"ם חנכ"ל), און יעדער דינט איין שעה, גייענידע אין א ציקל פון זיבן שעה. אין 91 טעג און 7 שעה זענען דא 313 ציקלען, בלייבט איבער רעשט בלויז איין האלבע שעה.
*פון איין תקופה צום צווייטן איז דא 91 טעג און 7.5 שעה. געדרינגן פון דער כלל איז די לענג פון די יאר לויט שמואל: 365 טעג און 6 שעה.
דער חשבון, וואס איז אויך געווען אנגענומען ביי געלערנטער פון אנדערע פעלקער{{הערה|{{רמב"ם||קידוש החודש|ט|א}}; המפרש אויף די רמב"ם הלכות קידוש החודש פרק ו הלכה ד ד"ה שנת החמה}}, איז באקאנט אלץ '''תקופת שמואל'''. געוויסע פארשער טענה'ן אז דער חשבון שטאמט פון איין דור איידער שמואל, ביי חנניה בן אחי רבי יהושע, וועלכע האט געטון אין עיבור השנים{{הערה|{{בבלי|ברכות|סג|א}}; {{ירושלמי|סנהדרין|ה|ב}}}}, און שמואל פסק'נט ווי זיינס א מימרא בשייכות צו תקופות{{הערה|{{בבלי|תענית|י|א}}}}. אין זיינער צייטן איז תקופת תשרי לויט די חשבון פון תקופת שמואל אויסגעקומען אויפן זעלבע טאג ווי לויט די אסטראנאמישע רעכענונגען{{הערה|שם=שמינית|יעקב לוינגר, '''על השמינית''', תל אביב, תשמ"ו, זייט 74.}}.
*איין תקופה איז בלויז א האלבע שעה שפעטער פון צווייטן אין די ציקל פון די 7 שעה'דיגע מזלות (שצ"ם חנכ"ל). 91 טעג און 7 שעה זענען 313 ציקלען, און די רעשט איז בלויז איין האלבע שעה{{הערה|{{בבלי|עירובין|נו|א|מפרש=רש"י|ד"ה=ואין תקופה}}}}.
דער חשבון, לויט וועלכע א יאר איז 365.25 טעג לאנג, און וואס איז אויך געווען אנגענומען ביי געלערנטער פון אנדערע פעלקער{{הערה|{{רמב"ם||קידוש החודש|ט|א}}; המפרש אויף די רמב"ם הלכות קידוש החודש פרק ו הלכה ד ד"ה שנת החמה}}, איז באקאנט אלץ '''תקופת שמואל'''. געוויסע פארשער טענה'ן אז דער חשבון שטאמט פון איין דור איידער שמואל, ביי חנניה בן אחי רבי יהושע, וועלכע האט געטון אין עיבור השנים{{הערה|{{בבלי|ברכות|סג|א}}; {{ירושלמי|סנהדרין|ה|ב}}}}, און שמואל פסק'נט ווי זיינס א מימרא בשייכות צו תקופות{{הערה|{{בבלי|תענית|י|א}}}}. אין זיינער צייטן איז תקופת תשרי לויט די חשבון פון תקופת שמואל אויסגעקומען אויפן זעלבע טאג ווי לויט די אסטראנאמישע רעכענונגען{{הערה|שם=שמינית|יעקב לוינגר, '''על השמינית''', תל אביב, תשמ"ו, זייט 74.}}.
===די חשבון פאר די תקופה===
===די חשבון פאר די תקופה===
די ראשונים ברענגן א חשבון וויאזוי אויסצורעכענען די צייט פון א תקופה{{הערה|ספר העיבור לרבי אברהם בן חייא הנשיא מאמר שלישי שער שלישי; {{רמב"ם||קידוש החודש|ט|ד}}}}. די חשבון געבט די צייט אפשניט, ווילאנג נאך די רעלעוונאטע מולד די תקופה וועט חל זיין. די חשבון איז ווי פאלגענד{{ביאור|די חשבון איז לויט ספר העיבור לרבי אברהם בן חייא הנשיא. די רמב"ם געבט אביסל אן אנדערע חשבון, אבער עס איז נישט אזוי פראקטיש צוליב דעם וואס מען קען נישט היינטיגע צייטן וויסן פון וועלכע מולד מ'רעדט{{הערה| רבי חיים קנייבסקי, '''שקל הקדש''', בני ברק, תשנ"ז, פרק ט אות יג}}}}:
די ראשונים ברענגן א חשבון וויאזוי אויסצורעכענען די צייט פון א תקופה{{הערה|ספר העיבור לרבי אברהם בן חייא הנשיא מאמר שלישי שער שלישי; {{רמב"ם||קידוש החודש|ט|ד}}}}. די חשבון געבט די צייט אפשניט, ווילאנג נאך די רעלעוונאטע מולד די תקופה וועט חל זיין. די חשבון איז ווי פאלגענד{{ביאור|די חשבון איז לויט ספר העיבור לרבי אברהם בן חייא הנשיא. די רמב"ם געבט אביסל אן אנדערע חשבון, אבער עס איז נישט אזוי פראקטיש צוליב דעם וואס מען קען נישט היינטיגע צייטן וויסן פון וועלכע מולד מ'רעדט{{הערה| רבי חיים קנייבסקי, '''שקל הקדש''', בני ברק, תשנ"ז, פרק ט אות יג}}}}:
שורה 48: שורה 49:


רבי משה חיים רימיני האט געמאכט די חשבונות לויט די אסטראנאמיע פון זיין צייט, און קומט צום אויספיר אז דאס האט פאסירט אום שנת 244 למספרם, דהיינו ד' אלפים ד'. ער שרייבט אז שמואל האט גערעכנט פון תשרי ווייל ער פסק'נט ווי רבי אליעזר אז בתשרי נברא העולם{{הערה|רבי משה חיים רימיני, '''מחר חדש''', פירינצי, תקנ"ד, דף ג}}. יעקב לעווינגער האט איבערגעמאכט די חשבונות לויט די היינטיגע אסטראנאמיע, און געטראפן אז די אסראנאמישע תקופה האט זיך געטראפן מיט שמואל'ס איבסל איידער שמואל'ס צייטן (נעמליך אין יאר 158, ג'תתקי"ח), אין די צייטן פון חנניה בן אחי רבי יהושע. ער האלט אז די חשבון איז געבויט אויף תקופת תשרי ווייל מען האט עס צוערשט געניצט אויף צו וויסן ווען צו זאגן "ותן טל ומטר" – א דין וואס ווענד זיך אויף תקופת תשרי{{הערה|שם=שמינית}}.
רבי משה חיים רימיני האט געמאכט די חשבונות לויט די אסטראנאמיע פון זיין צייט, און קומט צום אויספיר אז דאס האט פאסירט אום שנת 244 למספרם, דהיינו ד' אלפים ד'. ער שרייבט אז שמואל האט גערעכנט פון תשרי ווייל ער פסק'נט ווי רבי אליעזר אז בתשרי נברא העולם{{הערה|רבי משה חיים רימיני, '''מחר חדש''', פירינצי, תקנ"ד, דף ג}}. יעקב לעווינגער האט איבערגעמאכט די חשבונות לויט די היינטיגע אסטראנאמיע, און געטראפן אז די אסראנאמישע תקופה האט זיך געטראפן מיט שמואל'ס איבסל איידער שמואל'ס צייטן (נעמליך אין יאר 158, ג'תתקי"ח), אין די צייטן פון חנניה בן אחי רבי יהושע. ער האלט אז די חשבון איז געבויט אויף תקופת תשרי ווייל מען האט עס צוערשט געניצט אויף צו וויסן ווען צו זאגן "ותן טל ומטר" – א דין וואס ווענד זיך אויף תקופת תשרי{{הערה|שם=שמינית}}.
==תקופת רב אדא==
==תקופת רב אדא==
תקופת רב אדא בר אהבה ווערט געברענג אין די ראשונים, בשם א ברייתא אויף זיין נאמען{{הערה|ספר העיבור לרבי אברהם בן חייא הנשיא מאמר שלישי שער רביעי}}. די חשבון פון תקופת רב אדא איז באזירט אויף די הנחה אז א יאר איז לאנג 365 טעג, 5 שעה, 997 חלקים און 48 רגעים. יעדער פון די פיר תקופות איז לאנג 91 טעג, 7 שעה, 519 חלקים און 31 רגעים.
תקופת רב אדא בר אהבה ווערט געברענג אין די ראשונים, בשם א ברייתא אויף זיין נאמען{{הערה|ספר העיבור לרבי אברהם בן חייא הנשיא מאמר שלישי שער רביעי}}. די חשבון פון תקופת רב אדא איז באזירט אויף די הנחה אז א יאר איז לאנג 365 טעג, 5 שעה, 997 חלקים און 48 רגעים. יעדער פון די פיר תקופות איז לאנג 91 טעג, 7 שעה, 519 חלקים און 31 רגעים.