אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:מגילת העצמאות"

ק
החלפת טקסט – "זײַנען" ב־"זענען"
ק (החלפת טקסט – "פאַראייניקט" ב־"פאראייניגט")
ק (החלפת טקסט – "זײַנען" ב־"זענען")
שורה 25: שורה 25:
אין ארץ־ישׂראל איז אויפגעקומען דאָס ייִדישע פאָלק. דאָ האָט זיך אויסגעפורעמט זײַן גײַסטיק, רעליגיעז, און פּאָליטיש געשטאַלט. דאָ האָט עס געפירט אַ פולשטענדיק מלוכה־לעבן. דאָ האָט עס געשאַפן נאַציאָנאַלע און אַלגעמיין־מענטשלעכע קולטור־פאַרמעגנס און געגעבן דער גאַנצער וועלט דאָס אייביקע „בוך פון ביכער''.  
אין ארץ־ישׂראל איז אויפגעקומען דאָס ייִדישע פאָלק. דאָ האָט זיך אויסגעפורעמט זײַן גײַסטיק, רעליגיעז, און פּאָליטיש געשטאַלט. דאָ האָט עס געפירט אַ פולשטענדיק מלוכה־לעבן. דאָ האָט עס געשאַפן נאַציאָנאַלע און אַלגעמיין־מענטשלעכע קולטור־פאַרמעגנס און געגעבן דער גאַנצער וועלט דאָס אייביקע „בוך פון ביכער''.  


נאָך דעם ווי דאָס פאָלק איז בגוואַלד פאַרטריבן געוואָרן פונעם לאַנד, האָבן זיי עס געהאַלטן טײַער וווּ נאָר זיי זײַנען געווען צעזייט און צעשפּרייט. דאָס פאָלק האָט ניט אויפגעהערט בעטן דעם אייבערשטן און צו האָפן זיך אומצוקערן אין זייער לאַנד און דאָרט צו באַנײַען זייער פּאָליטישע פרײַהייט.  
נאָך דעם ווי דאָס פאָלק איז בגוואַלד פאַרטריבן געוואָרן פונעם לאַנד, האָבן זיי עס געהאַלטן טײַער וווּ נאָר זיי זענען געווען צעזייט און צעשפּרייט. דאָס פאָלק האָט ניט אויפגעהערט בעטן דעם אייבערשטן און צו האָפן זיך אומצוקערן אין זייער לאַנד און דאָרט צו באַנײַען זייער פּאָליטישע פרײַהייט.  


צוליב דער דאָזיקער טראַדיציאָנעלער און היסטאָרישער פאַרבינדונג האָבן ייִדן זיך געריסן אין יעדן דור זיך אומצוקערן און באַזעצן זיך אין זייער היימלאַנד. אין די לעצטע דורות קערט מען זיך אום מחנותווײַז. חלוצים, אומלעגאַלע אימיגראַנטן (מעפּילים) און באַשיצערס האָבן אויפגעהאָדעוועט משפּחות, אויפגעלעבט זייער העברעיִשע שפּראַך, אויפגעבויט דערפער און שטעט, און אויפגעשטעלט אַ ייִשובֿ וואָס צעוואַקסט זיך וואָס אַ מאָל גרעסער און באַהערשט זײַן עקאָנאָמיע און קולטור, יאָגט זיך נאָך שלום און פאַרטיידיקט זיך אַליין, בענטשט אַלע תּושבֿים פון לאַנד מיט דער ברכה פּראָגרעס, און שטרעבט צו מלוכהשער אומאָפּהענגיקייט.  
צוליב דער דאָזיקער טראַדיציאָנעלער און היסטאָרישער פאַרבינדונג האָבן ייִדן זיך געריסן אין יעדן דור זיך אומצוקערן און באַזעצן זיך אין זייער היימלאַנד. אין די לעצטע דורות קערט מען זיך אום מחנותווײַז. חלוצים, אומלעגאַלע אימיגראַנטן (מעפּילים) און באַשיצערס האָבן אויפגעהאָדעוועט משפּחות, אויפגעלעבט זייער העברעיִשע שפּראַך, אויפגעבויט דערפער און שטעט, און אויפגעשטעלט אַ ייִשובֿ וואָס צעוואַקסט זיך וואָס אַ מאָל גרעסער און באַהערשט זײַן עקאָנאָמיע און קולטור, יאָגט זיך נאָך שלום און פאַרטיידיקט זיך אַליין, בענטשט אַלע תּושבֿים פון לאַנד מיט דער ברכה פּראָגרעס, און שטרעבט צו מלוכהשער אומאָפּהענגיקייט.  
שורה 35: שורה 35:
דער חורבן וואָס האָט געבושעוועט איבערן ייִדישן פאָלק אין דער לעצטער צײַט, אין וועלכן מע האָט איבערגעלאָזט דעם אומקום מיליאָנען אייראָפּעיִשע ייִדן, האָט פון דאָס נײַ קלאָר באַוויזן די נייטיקייט פון אַ לייזונג אויף דער פּראָבלעם פון ייִדישן פאָלק, וואָס עס פעלט אים אַ היימלאַנד און אומאָפּהענגיקייט, דורך דער באַנײַונג פון דער ייִדישער מלוכה אין ארץ־ישׂראל, וואָס וועט ברייט אויפמאַכן די טויערן פון היימלאַנד פאַר יעדן ייִד און וועט צושטעלן דעם ייִדישן פאָלק אַ גלײַכבאַרעכטיקטן נאַציאָנאַלן סטאַטוס אין דער ברידערשאַפט פון פעלקער.  
דער חורבן וואָס האָט געבושעוועט איבערן ייִדישן פאָלק אין דער לעצטער צײַט, אין וועלכן מע האָט איבערגעלאָזט דעם אומקום מיליאָנען אייראָפּעיִשע ייִדן, האָט פון דאָס נײַ קלאָר באַוויזן די נייטיקייט פון אַ לייזונג אויף דער פּראָבלעם פון ייִדישן פאָלק, וואָס עס פעלט אים אַ היימלאַנד און אומאָפּהענגיקייט, דורך דער באַנײַונג פון דער ייִדישער מלוכה אין ארץ־ישׂראל, וואָס וועט ברייט אויפמאַכן די טויערן פון היימלאַנד פאַר יעדן ייִד און וועט צושטעלן דעם ייִדישן פאָלק אַ גלײַכבאַרעכטיקטן נאַציאָנאַלן סטאַטוס אין דער ברידערשאַפט פון פעלקער.  


די שארית־הפּליטה־ייִדן וואָס זײַנען ניצול געוואָרן פון דעם שרעקלעכן נאַצישן אומקום אין אייראָפּע, ווי אויך די ייִדן פון אַנדערע לענדער, האָבן ניט אויפגעהערט אומלעגאַל אײַנצווואַנדערן אין ארץ־ישׂראל, ניט געקוקט אויף יעדער שוועריקייט, מניעה און סכּנה, און האָבן ניט אויפגעהערט צו פאָדערן זייער רעכט אויף אַ לעבן פון כּבֿוד, פרײַהייט און ערלעכער האָרעוואַניע אין היימלאַנד פון זייער פאָלק.  
די שארית־הפּליטה־ייִדן וואָס זענען ניצול געוואָרן פון דעם שרעקלעכן נאַצישן אומקום אין אייראָפּע, ווי אויך די ייִדן פון אַנדערע לענדער, האָבן ניט אויפגעהערט אומלעגאַל אײַנצווואַנדערן אין ארץ־ישׂראל, ניט געקוקט אויף יעדער שוועריקייט, מניעה און סכּנה, און האָבן ניט אויפגעהערט צו פאָדערן זייער רעכט אויף אַ לעבן פון כּבֿוד, פרײַהייט און ערלעכער האָרעוואַניע אין היימלאַנד פון זייער פאָלק.  


אין דער צווייטער וועלט־מילחמה האָט דער ייִדישער ייִשובֿ אין לאַנד געגעבן צו שטײַער מיט דער פולער מאָס צום קאַמף פון די לענדער וואָס האָבן געשטרעבט נאָך פרײַהייט און שלום קעגן די כּוחות פון נאַצישן רשע, און מיט דער בלוט פון זייערע סאָלדאַטן און זייער מלחמהדיקן מי געשאַפן פאַר זיך דאָס רעכט גערעכנט צו ווערן צווישן די פעלקער וואָס האָבן פאַרלייגט די אָרגאַניזאַציע פון די פאראייניגטע פעלקער.  
אין דער צווייטער וועלט־מילחמה האָט דער ייִדישער ייִשובֿ אין לאַנד געגעבן צו שטײַער מיט דער פולער מאָס צום קאַמף פון די לענדער וואָס האָבן געשטרעבט נאָך פרײַהייט און שלום קעגן די כּוחות פון נאַצישן רשע, און מיט דער בלוט פון זייערע סאָלדאַטן און זייער מלחמהדיקן מי געשאַפן פאַר זיך דאָס רעכט גערעכנט צו ווערן צווישן די פעלקער וואָס האָבן פאַרלייגט די אָרגאַניזאַציע פון די פאראייניגטע פעלקער.