אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:פינסק"
ק (1 רעוויזיע אימפארטירט: אימפארטירט פון די יידישע וויקיפעדיע, זע ביישטייערער ליסטע) |
ק (צולייגן לינק צו קאזאקן) |
||
| (19 מיטלסטע ווערסיעס פון 6 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|שטאט אין בעלארוס}} | |||
{{יישוב | {{יישוב | ||
|נאמען=פינסק | |נאמען=פינסק | ||
|סארט יישוב=שטאט | |סארט יישוב=שטאט | ||
|אמטשפראך נאמען= Пінск | |אמטשפראך נאמען= Пінск | ||
|הערב= | |הערב= | ||
|פאן= | |פאן= | ||
|בילד= | |בילד= | ||
|באשרייבונג= | |באשרייבונג= | ||
|מדינה= {{פאן בעלארוס}} | |מדינה= {{פאן בעלארוס}} | ||
| שורה 37: | שורה 38: | ||
|סטאטיסטיק= | |סטאטיסטיק= | ||
}} | }} | ||
'''פינסק''' ([[בעלארוסיש]]: Пінск ''פינסק''; {{שפראך-pl|Pińsk}}; {{שפראך-ru|Пинск}}) איז א שטאט אין [[בעלארוס]] אינעם [[בריסקער וואבלאסט]], פלאצירט 160 | '''פינסק''' ([[בעלארוסיש]]: Пінск ''פינסק''; {{שפראך-pl|Pińsk}}; {{שפראך-ru|Пинск}}) איז א שטאט אין [[בעלארוס]] אינעם [[בריסקער וואבלאסט]], פלאצירט 160 ק"מ מזרח פון [[בריסק]] און 222 ק"מ דרום־מערב פון דער הויפטשטאט [[מינסק]]. געאגראפיש געפינט זיך די שטאט אין [[פאלעסיע]], איינער פון די גרעסטער [[זומפ]] געגנטן אין אייראפע. | ||
די שטאט ליגט אויף די ברעגן פונעם [[טייך פריפעט]] (וואס גיסט אין דעם [[דניעפער]] אריין נאנט צום דרום | די שטאט ליגט אויף די ברעגן פונעם [[טייך פריפעט]] (וואס גיסט אין דעם [[דניעפער]] אריין נאנט צום דרום גרעניץ פון בעלארוס מיט [[אוקראינע]]). | ||
==היסטאריע== | ==היסטאריע== | ||
די שטאט ווערט דערמאנט צום ערשטן מאל אין 1097 מיטן נאעמן פינעסק, וואס געהערט צום פירשט פון [[קיעוו]], סוויאטאפאלק פון טוראוו. אין יאר 1320 האבן די הערשער פון [[נאווהארדאק]] איינגענומען פינסק וואס איז פון דעמאלסט געווארן א טייל פון דער [[גרויסהערצאגשאפט פון ליטע]]. אין יאר 1569, נאך דער | די שטאט ווערט דערמאנט צום ערשטן מאל אין 1097 מיטן נאעמן פינעסק, וואס געהערט צום פירשט פון [[קיעוו]], סוויאטאפאלק פון טוראוו. אין יאר 1320 האבן די הערשער פון [[נאווהארדאק]] איינגענומען פינסק וואס איז פון דעמאלסט געווארן א טייל פון דער [[גרויסהערצאגשאפט פון ליטע]]. אין יאר 1569, נאך דער פאראייניגונג פון ליטע מיט פוילן, איז פינסק געווארן דער צענטער פון דעם בריסקער פראווינץ אין דער [[פויליש-ליטווישער קאמאנוועלט]]. | ||
אין 1581 האט דער פוילישער קעניג געגעבן פינסק [[מאגדעבורג רעכטן]]. | אין 1581 האט דער פוילישער קעניג געגעבן פינסק [[מאגדעבורג רעכטן]]. | ||
אין יאר [[ה'ת']] ביי דעם אויפשטאנד פון די קאזאקן אונטער [[באגדאן כמעלניצקי]] קעגן דעם פוילישן מלך [[יאן קאזימיר דער צווייטער]], האבן די קאזאקן איינגענומען פינסק און אויסגעפירט א פאגראם קעגן די | אין יאר [[ה'ת']] ביי דעם אויפשטאנד פון די קאזאקן אונטער [[באגדאן כמעלניצקי]] קעגן דעם פוילישן מלך [[יאן קאזימיר דער צווייטער]], האבן די [[קאזאקן]] איינגענומען פינסק און אויסגעפירט א פאגראם קעגן די אידן. | ||
דער שוועדישער מלך [[קארל דער צוועלפטער]] האט איינגענומען די שטאט אין 1706 און האט זי פארברענט. טראץ דעם האט זיך די שטאט ווידערגעשטעלט אויף די פיס. ביי דער צווייטער טיילונג פון פוילן אין 1793 איז פינסק געפאלן צו דער [[רוסלענדישע אימפעריע|רוסלענדישער אימפעריע]]. | דער שוועדישער מלך [[קארל דער צוועלפטער]] האט איינגענומען די שטאט אין 1706 און האט זי פארברענט. טראץ דעם האט זיך די שטאט ווידערגעשטעלט אויף די פיס. ביי דער צווייטער טיילונג פון פוילן אין 1793 איז פינסק געפאלן צו דער [[רוסלענדישע אימפעריע|רוסלענדישער אימפעריע]]. | ||
לויטן רוסישן צענזוס פון 1897 האבן געוואוינט אין פינסק 28,400 מענטשן, 74% פון זיי | לויטן רוסישן צענזוס פון 1897 האבן געוואוינט אין פינסק 28,400 מענטשן, 74% פון זיי אידן; פינסק איז געווען כמעט די מערסט יידישע שטאט אונטער צארישער הערשאפט.אין 1900 האבן געוואוינט אין פינסק 21,065 אידן.{{הערה|{{יידישגען|1947920}}}} | ||
===20סטער יארהונדערט === | ===20סטער יארהונדערט === | ||
| שורה 56: | שורה 57: | ||
אין 1920 איז פינסק געווארן א טייל פון דעם נייעם [[צווייטע פוילישע רעפובליק|פוילן]]. פינסק איז געווען לכתחילה די הויפטשטאט פון דער [[פאלעסיער גובערניע]] אבער נאך א גרויסער שריפה דעם 7טן סעפטעמבער 1921 האט מען אריבערגעפירט די הויפטשטאט צו [[בריסק]]. | אין 1920 איז פינסק געווארן א טייל פון דעם נייעם [[צווייטע פוילישע רעפובליק|פוילן]]. פינסק איז געווען לכתחילה די הויפטשטאט פון דער [[פאלעסיער גובערניע]] אבער נאך א גרויסער שריפה דעם 7טן סעפטעמבער 1921 האט מען אריבערגעפירט די הויפטשטאט צו [[בריסק]]. | ||
נאך דער [[אפעראציע בארבאראסע]] איז פינסק געווען אקופירט דורך [[נאצי דייטשלאנד]] פון דעם 4טן יולי 1941 ביזן 14טן יולי 1944. רוב פון די | נאך דער [[אפעראציע בארבאראסע]] איז פינסק געווען אקופירט דורך [[נאצי דייטשלאנד]] פון דעם 4טן יולי 1941 ביזן 14טן יולי 1944. רוב פון די אידן האבן זיי אויסגעהרגעט אין 1942 ווען זיי האבן ליקווידירט די פינסקער געטא. אין איין טאג האבן זיי געהרגעט 10,000 אידן. | ||
זייט 1991 איז פינסק א טייל פון | זייט 1991 איז פינסק א טייל פון אומאפהענגיגן [[בעלארוס]]. | ||
== באקאנטע מענטשן פון פינסק == | == באקאנטע מענטשן פון פינסק == | ||
* | * [[רבי לוי יצחק בערדיטשעווער|רבי לוי יצחק]], דער "קדושת לוי", איז געווען רב אין פינסק | ||
* | * [[רבי ברוך עפשטיין]], מחבר פון "תורה תמימה" און נאך ספרים | ||
* | * [[רבי חיים קאניעווסקי]], א פירער פון דעם ליטווישן עולם, געבוירן אין פינסק | ||
* [[גאלדא מאיר]], פרעמיער מיניסטער פון ישראל, האט געוואוינט צוויי יאר אין פינסק | * [[גאלדא מאיר]], פרעמיער מיניסטער פון מדינת ישראל, האט געוואוינט צוויי יאר אין פינסק | ||
{{-}} | {{-}} | ||
== זעט אויך== | == זעט אויך== | ||
== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||
{{קאמאנסלינק}} | {{קאמאנסלינק}} | ||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
| שורה 75: | שורה 76: | ||
[[קאַטעגאָריע:שטעט אין בעלארוס]] | [[קאַטעגאָריע:שטעט אין בעלארוס]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אידישע | [[קאַטעגאָריע:אידישע ישובים אין אייראפע]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | |||
[[he:פינסק]] | |||
[[קאַטעגאָריע:וויקידאטא דעסקריפציע]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 04:20, 10 יולי 2024
| ||||||||||||||||||||||
פינסק (בעלארוסיש: Пінск פינסק; פּויליש: Pińsk; רוסיש: Пинск) איז א שטאט אין בעלארוס אינעם בריסקער וואבלאסט, פלאצירט 160 ק"מ מזרח פון בריסק און 222 ק"מ דרום־מערב פון דער הויפטשטאט מינסק. געאגראפיש געפינט זיך די שטאט אין פאלעסיע, איינער פון די גרעסטער זומפ געגנטן אין אייראפע.
די שטאט ליגט אויף די ברעגן פונעם טייך פריפעט (וואס גיסט אין דעם דניעפער אריין נאנט צום דרום גרעניץ פון בעלארוס מיט אוקראינע).
היסטאריע
די שטאט ווערט דערמאנט צום ערשטן מאל אין 1097 מיטן נאעמן פינעסק, וואס געהערט צום פירשט פון קיעוו, סוויאטאפאלק פון טוראוו. אין יאר 1320 האבן די הערשער פון נאווהארדאק איינגענומען פינסק וואס איז פון דעמאלסט געווארן א טייל פון דער גרויסהערצאגשאפט פון ליטע. אין יאר 1569, נאך דער פאראייניגונג פון ליטע מיט פוילן, איז פינסק געווארן דער צענטער פון דעם בריסקער פראווינץ אין דער פויליש-ליטווישער קאמאנוועלט. אין 1581 האט דער פוילישער קעניג געגעבן פינסק מאגדעבורג רעכטן.
אין יאר ה'ת' ביי דעם אויפשטאנד פון די קאזאקן אונטער באגדאן כמעלניצקי קעגן דעם פוילישן מלך יאן קאזימיר דער צווייטער, האבן די קאזאקן איינגענומען פינסק און אויסגעפירט א פאגראם קעגן די אידן.
דער שוועדישער מלך קארל דער צוועלפטער האט איינגענומען די שטאט אין 1706 און האט זי פארברענט. טראץ דעם האט זיך די שטאט ווידערגעשטעלט אויף די פיס. ביי דער צווייטער טיילונג פון פוילן אין 1793 איז פינסק געפאלן צו דער רוסלענדישער אימפעריע.
לויטן רוסישן צענזוס פון 1897 האבן געוואוינט אין פינסק 28,400 מענטשן, 74% פון זיי אידן; פינסק איז געווען כמעט די מערסט יידישע שטאט אונטער צארישער הערשאפט.אין 1900 האבן געוואוינט אין פינסק 21,065 אידן.[1]
20סטער יארהונדערט
די דייטשע אימפעריע האט איינגענומען פינסק דעם 15טן סעפטעמבער 1915 במשך דער ערשטער וועלט-מלחמה.
אין 1920 איז פינסק געווארן א טייל פון דעם נייעם פוילן. פינסק איז געווען לכתחילה די הויפטשטאט פון דער פאלעסיער גובערניע אבער נאך א גרויסער שריפה דעם 7טן סעפטעמבער 1921 האט מען אריבערגעפירט די הויפטשטאט צו בריסק.
נאך דער אפעראציע בארבאראסע איז פינסק געווען אקופירט דורך נאצי דייטשלאנד פון דעם 4טן יולי 1941 ביזן 14טן יולי 1944. רוב פון די אידן האבן זיי אויסגעהרגעט אין 1942 ווען זיי האבן ליקווידירט די פינסקער געטא. אין איין טאג האבן זיי געהרגעט 10,000 אידן.
זייט 1991 איז פינסק א טייל פון אומאפהענגיגן בעלארוס.
באקאנטע מענטשן פון פינסק
- רבי לוי יצחק, דער "קדושת לוי", איז געווען רב אין פינסק
- רבי ברוך עפשטיין, מחבר פון "תורה תמימה" און נאך ספרים
- רבי חיים קאניעווסקי, א פירער פון דעם ליטווישן עולם, געבוירן אין פינסק
- גאלדא מאיר, פרעמיער מיניסטער פון מדינת ישראל, האט געוואוינט צוויי יאר אין פינסק
זעט אויך
דרויסנדיגע לינקס
רעפערענצן
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!