אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:פאניוועזשער ישיבה"
(←Intro) |
ק (צמא לדעת האט אריבערגעפירט בלאט רוי:פאנאוועזשער ישיבה צו רוי:פאניוועזשער ישיבה אן לאזן א ווייטערפירונג: החלפת טקסט – "פאנאוועזשער" ב־"פאניוועזשער") |
||
| (23 מיטלסטע ווערסיעס פון 6 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{Coord|32.08319167|34.83280278|display=title}}{{דעסקריפציע||ענגליש = yeshiva founded in 1908|העב=ישיבה גבוהה בישראל|}} | |||
[[בילד:Ponivez1.JPG|thumb|280px| די בנין הישיבה]] | [[בילד:Ponivez1.JPG|thumb|280px| די בנין הישיבה]] | ||
[[בילד:450px-Ponovezh_Original_2.jpg|left|thumb|300px|ארון הקודש פון איין שטיק גין גאלד]] | [[בילד:450px-Ponovezh_Original_2.jpg|left|thumb|300px|ארון הקודש פון איין שטיק גין גאלד]] | ||
{{איבערשרייבן}} | |||
די '''פאנעוועזשער ישיבה''' אין [[בני ברק]] ווערט גערעכנט איינע פון דער חשבסטע [[ליטוואק|ליטווישע]] [[ישיבה|ישיבות]] היינט צוטאגס. | די '''פאנעוועזשער ישיבה''' אין [[בני ברק]] ווערט גערעכנט איינע פון דער חשבסטע [[ליטוואק|ליטווישע]] [[ישיבה|ישיבות]] היינט צוטאגס. | ||
הרב [[יוסף שלמה כהנעמאן]] האט געגרינדעט די ישיבה אין דער שטאט [[פאנעוועזש]] אין [[ליטע]]. | הרב [[רבי יוסף שלמה כהנעמאן]] האט געגרינדעט די ישיבה אין דער שטאט [[פאנעוועזש]] אין [[ליטע]]. | ||
די ערשטע [[ראש ישיבה|ראשי ישיבות]] זענען געווען | די ערשטע [[ראש ישיבה|ראשי ישיבות]] זענען געווען [[רבי שמואל ראזאווסקי]] צוזאמען מיט [[רבי אלעזר מנחם מן שך]], [[רבי אברהם אבא גראסבארד]] און [[רבי דוד פאווארסקי]]. רבי אברהם אבא גראסבארד איז געווען דער ערשטער משגיח; נאך זיין פטירה איז זיין ממלא מקום געווען [[רבי אליהו דעסלער]]. | ||
היינט זענען די ראש ישיבות | היינט זענען די ראש ישיבות [[רבי גרשון עדלשטיין]], [[רבי בערל פאווארסקי]] און [[רבי שמואל מארקאוויטש]]. | ||
אין דער ישיבה לערנען בערך 1700 בחורים. אחוץ דעם איז דא א כולל פון טויזנט יונגעלייט. | אין דער ישיבה לערנען בערך 1700 בחורים. אחוץ דעם איז דא א כולל פון טויזנט יונגעלייט. | ||
| שורה 14: | שורה 16: | ||
די ישיבה איז געגרינדעט געווארן אין [[פאנעוועזש|פאנאוועזש]], ליטע. | די ישיבה איז געגרינדעט געווארן אין [[פאנעוועזש|פאנאוועזש]], ליטע. | ||
אין יאר [[ה'תרפ"ה]] ווען | אין יאר [[ה'תרפ"ה]] ווען [[רבי יוסף שלמה כהנעמאן]] איז געווען דארט שטאט'ס רב, האט מען געווידמעט די נייע ישיבה געביידע וואס מ'האט געבויט עטליכע פיר יאר לעבן דעם אלטן בית המדרש אין "גליקל'ס קלויז". די געשעעניש האט געפייערט מיט גרויסן פראכט ווען ס'איז געווען אנוועזנד פערזענליכייטן פון פון די נאציאנאלע און מוניציפאלע רעגירונגען, ווי אויך רבנים פון אנדערע שטעט, און דעם מעמד איז געווען ברייט באשריבן אין די ליטווישע יידישע צייטונגען. דאס געלט פארן בוי־פראיעקט איז געקומען מערסטנס פון ווען הרב כהנעמאן איז געפארן קיין [[דייטשלאנד]] אין אויגוסט [[1920]]<nowiki/>פארן צוועק פון זאמלען נדבות פאר דער ישיבה. זומער [[ה'תרפ"ח|תרפ"ח]] האט מען פארברייטערט דעם "קאמפוס" פון דער ישיבה נאכאמאל: מיט א נדבה פון דעם פאנאוועזשער גביר יעקב דוב רובינשטיין, האט מען צוגעשטלעט די גרויסע פראכטפולע געביידע "רובינשטיין הויז" פאר דער [[ישיבה קטנה]] און דער מכינה. אין דעם בנין האט מען אויך אויפגעשטעלט צימערן פאר אן אינטערנאט און אן עסזאל.{{הערה|שמואל קול, אחד בדורו: קורות חייו, מאבקו ופעלו של רבי יוסף שלמה כהנמן, פרק כד: ישיבת פוניבז', עמ' 268–270.}} אלס משגיח אין "רובינשטיין הויז" האט מען באשטימט הרב [[אברהם אבא גראסבארד]], וואס איז שפעטער געווערן דער ערשטער משגיח פון דער ישיבה אין [[ארץ ישראל]]. אין ווינטער פון יאר [[ה'תרפ"ט]] (1928–[[1929]]) האבן געלערנט אין דער ישיבה גדולה הונדערט בחורים, אין דער ישיבה קטנה אין רובינשטיין הויז – 105 בחורים, און אין דער מכינה - פינף און זעכציג.[[בילד:Ponovitch.jpg|left|thumb|300px|ה' אייר פלאטערט פאן העכער די בנין הישיבה]] | ||
== די ישיבה אין ארץ ישראל == | == די ישיבה אין ארץ ישראל == | ||
==מחלוקת פאנאוועזש== | ==מחלוקת פאנאוועזש== | ||
ס'גייט | ס'גייט יעצט אן דארטן א מעכטיגע [[קריג]] צווישן [[רבי אליעזר כהנעמאן]], אן אייניקל פון גרינדער בן אחר בן, מיט זיין איידעם [[רבי שמואל מארקאוויטש]]. למעשה זענען די בחורים צעטיילט האלב און האלב, אבער [[בעלות]] וואס זעט זיך אן אין [[סטאטוס קווא]] ווי [[אדמיניסטראציע]] און [[כבוד]], איז מער פאר הרב כהנעמאן, צוליב דעם וואס אלע ליטווישע [[ראש ישיבה|ראשי ישיבות]] און [[רבנים]] פון [[בני ברק]] זענען מיט אים. אבער הרב מארקאוויטש האט דעם גרעסטן ליטווישן רב, [[רבי יוסף שלום אלישיב]] אויף זיין זייט דעריבער האלט ער דאס אן. זיין טענה איז אז ער האט באקומען אויף [[נדן]] א צוזאג די ראש ישיבהשאפט, און דער זון וועט נאר בלויז זיין מנהל. און די סיבה פארוואס הרב אלישיב איז מיט אים איז צוליב א [[צוואה]] פון [[הרב שך]] אז דער בעלות פון דער ישיבה איז נישט ווי [[אדמו"ר|אדמורות]] און דאס גייט נישט ב[[ירושה]] דעריבער דארף דאס נישט גיין פארן [[זון]]. {{מקור}} | ||
==געוועזענע ראשי ישיבות== | ==געוועזענע ראשי ישיבות== | ||
* | * [[רבי אלעזר מנחם מן שך]] | ||
* הרב [[דוד פאווארסקי]] | * הרב [[רבי דוד פאווארסקי]] | ||
* הרב [[חיים שלמה לייבאוויטש]] | * הרב [[חיים שלמה לייבאוויטש]] | ||
==באקאנטע תלמידים== | ==באקאנטע תלמידים== | ||
* | * [[רבי חיים שאול טויב]], [[מאדזשיץ (חסידות)|מאדזשיצער]] רבי | ||
* דאקטאר [[יעקב וויינראט]], אדוואקאט | * דאקטאר [[יעקב וויינראט]], אדוואקאט | ||
* הרב [[ישראל מאיר לאו]], | * הרב [[הרב ישראל מאיר לאו]], אב"ד פון [[תל אביב]] און געוועזענער הויפט רב פון מדינת ישראל | ||
* | *[[רבי ישראל משה פרידמאן]], [[סאדיגורא|סאדיגורער]] רבי | ||
* | * רבי [[משה יהודה לייב לאנדא]] רב און אב"ד פון [[בני ברק]] | ||
* | * [[רבי דוב לאנדא]], [[סלאבאדקער ישיבה (בני ברק)|סלאבאדקער]] ראש ישיבה | ||
* | * [[רבי משה שפירא]] | ||
[[קאַטעגאָריע:פאנאוועזשער ישיבה|*]] | [[קאַטעגאָריע:פאנאוועזשער ישיבה|*]] | ||
{{ | {{שטומף|אידישקייט}} | ||
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | |||
[[he:ישיבת פוניבז']] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 23:10, 11 פעברואר 2024
|
דער אַרטיקל אָדער די אָפטיילונג נויטיגט זיך אין א קאָמפלעטער איבערשרייבונג. ביטע דאס דורכשמועסן אין דעם שמועס בלאַט. |
די פאנעוועזשער ישיבה אין בני ברק ווערט גערעכנט איינע פון דער חשבסטע ליטווישע ישיבות היינט צוטאגס.
הרב רבי יוסף שלמה כהנעמאן האט געגרינדעט די ישיבה אין דער שטאט פאנעוועזש אין ליטע.
די ערשטע ראשי ישיבות זענען געווען רבי שמואל ראזאווסקי צוזאמען מיט רבי אלעזר מנחם מן שך, רבי אברהם אבא גראסבארד און רבי דוד פאווארסקי. רבי אברהם אבא גראסבארד איז געווען דער ערשטער משגיח; נאך זיין פטירה איז זיין ממלא מקום געווען רבי אליהו דעסלער.
היינט זענען די ראש ישיבות רבי גרשון עדלשטיין, רבי בערל פאווארסקי און רבי שמואל מארקאוויטש.
אין דער ישיבה לערנען בערך 1700 בחורים. אחוץ דעם איז דא א כולל פון טויזנט יונגעלייט.
היסטאריע
די ישיבה איז געגרינדעט געווארן אין פאנאוועזש, ליטע.
אין יאר ה'תרפ"ה ווען רבי יוסף שלמה כהנעמאן איז געווען דארט שטאט'ס רב, האט מען געווידמעט די נייע ישיבה געביידע וואס מ'האט געבויט עטליכע פיר יאר לעבן דעם אלטן בית המדרש אין "גליקל'ס קלויז". די געשעעניש האט געפייערט מיט גרויסן פראכט ווען ס'איז געווען אנוועזנד פערזענליכייטן פון פון די נאציאנאלע און מוניציפאלע רעגירונגען, ווי אויך רבנים פון אנדערע שטעט, און דעם מעמד איז געווען ברייט באשריבן אין די ליטווישע יידישע צייטונגען. דאס געלט פארן בוי־פראיעקט איז געקומען מערסטנס פון ווען הרב כהנעמאן איז געפארן קיין דייטשלאנד אין אויגוסט 1920פארן צוועק פון זאמלען נדבות פאר דער ישיבה. זומער תרפ"ח האט מען פארברייטערט דעם "קאמפוס" פון דער ישיבה נאכאמאל: מיט א נדבה פון דעם פאנאוועזשער גביר יעקב דוב רובינשטיין, האט מען צוגעשטלעט די גרויסע פראכטפולע געביידע "רובינשטיין הויז" פאר דער ישיבה קטנה און דער מכינה. אין דעם בנין האט מען אויך אויפגעשטעלט צימערן פאר אן אינטערנאט און אן עסזאל.[1] אלס משגיח אין "רובינשטיין הויז" האט מען באשטימט הרב אברהם אבא גראסבארד, וואס איז שפעטער געווערן דער ערשטער משגיח פון דער ישיבה אין ארץ ישראל. אין ווינטער פון יאר ה'תרפ"ט (1928–1929) האבן געלערנט אין דער ישיבה גדולה הונדערט בחורים, אין דער ישיבה קטנה אין רובינשטיין הויז – 105 בחורים, און אין דער מכינה - פינף און זעכציג.
די ישיבה אין ארץ ישראל
מחלוקת פאנאוועזש
ס'גייט יעצט אן דארטן א מעכטיגע קריג צווישן רבי אליעזר כהנעמאן, אן אייניקל פון גרינדער בן אחר בן, מיט זיין איידעם רבי שמואל מארקאוויטש. למעשה זענען די בחורים צעטיילט האלב און האלב, אבער בעלות וואס זעט זיך אן אין סטאטוס קווא ווי אדמיניסטראציע און כבוד, איז מער פאר הרב כהנעמאן, צוליב דעם וואס אלע ליטווישע ראשי ישיבות און רבנים פון בני ברק זענען מיט אים. אבער הרב מארקאוויטש האט דעם גרעסטן ליטווישן רב, רבי יוסף שלום אלישיב אויף זיין זייט דעריבער האלט ער דאס אן. זיין טענה איז אז ער האט באקומען אויף נדן א צוזאג די ראש ישיבהשאפט, און דער זון וועט נאר בלויז זיין מנהל. און די סיבה פארוואס הרב אלישיב איז מיט אים איז צוליב א צוואה פון הרב שך אז דער בעלות פון דער ישיבה איז נישט ווי אדמורות און דאס גייט נישט בירושה דעריבער דארף דאס נישט גיין פארן זון. [מקור פארלאנגט]
געוועזענע ראשי ישיבות
באקאנטע תלמידים
- רבי חיים שאול טויב, מאדזשיצער רבי
- דאקטאר יעקב וויינראט, אדוואקאט
- הרב הרב ישראל מאיר לאו, אב"ד פון תל אביב און געוועזענער הויפט רב פון מדינת ישראל
- רבי ישראל משה פרידמאן, סאדיגורער רבי
- רבי משה יהודה לייב לאנדא רב און אב"ד פון בני ברק
- רבי דוב לאנדא, סלאבאדקער ראש ישיבה
- רבי משה שפירא
.png){kind=small}
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!
- ↑ שמואל קול, אחד בדורו: קורות חייו, מאבקו ופעלו של רבי יוסף שלמה כהנמן, פרק כד: ישיבת פוניבז', עמ' 268–270.