אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "באַניצער:רושם רשימות/הלל (דאווענען)"

מיר געפונען אין [[חז"ל]]{{הערה|{{בבלי|פסחים|קיז|א}}}} עטליכע דיעות איבער די פארפאסער פון די קאפיטלען פון הלל און די אומשטענדן אונטער וואס עס איז פארפאסט געווארן. לויט רבי אלעזר האבן עס משה מיט די אידן געזאגט ביי [[קריעת ים סוף]]; לויט רבי יהודה האט עס יהושע געזאגט מיט די אידן ווען זיי האבן מלחמה געהאלטן מיט די קעניגן פון [[כנען]]; רבי אלעזר המודעי זאגט אז דאס האבן [[דבורה]] און [[ברק בן אבינועם|ברק]] געזאגט בשעת די מלחמה מיט [[סיסרא]]; לויט ר' אלעזר בן עזריה האט עס געזאגט [[חזקיה]] מיט זיין סוויטע ווען [[סנחריב]] איז ארויסגעקומען קעגן זיי; [[רבי עקיבא]] זאגט אז [[חנניה מישאל ועזריה]] האבן עס געזאגט ווען [[נבוכדנצר]] האט זיך ארויסגעשטעלט אקעגן זיי; לויט [[רבי יוסי הגלילי]] האבן עס געזאגט [[מרדכי]] און [[אסתר]] ווען [[המן הרשע]] איז אויפגעשטאנען אויף זיי. די אלע שיטות לייגן צו אז די אידן האבן דאן געזאגט "לא לנו ה' לא לנו, און די [[רוח הקודש]] האט געענטפערט און זיי געזאגט: "למעני למעני אעשה". דערנאך איז דא די שיטה פון די חכמים, אז די נביאים צווישן די אידן האבן מתקן געווען פאר זיי, אז מען זאל דאס זאגן אויף יעדן ערשיינונג און יעדן צרה וואס זאל נישט קומען אויף די אידן, און ווען מען ווערט אויסגעלייזט זאל מען דאס זאגן אויף די גאולה.

פון דעבאַטע צי הלל איז אַ חיוב דאורייתא אָדער מדרבנן, קומט אַרויס די פראַגע צי מען דאַרף מאַכן אַ ברכה (בענטשן) אויפן הלל, ספּעציעל אויף ראש חודש.

* ברכה לפניו (פאַר דעם הלל): מען זאָגט אַ ברכה פאַרן הלל.

* ברכה לאחריו (נאָכן הלל): הלל ווערט געחתמעט מיט אַ ברכה.

די משנה זאָגט אַז אַן עבד, אַן אישה אָדער אַ קטן קען לייענען (מוציא זיין) פאַר די וואָס זענען מחויב. רבא האָט געזאָגט, אַז אַ וויכטיגע הלכה קען מען לערנען פונעם הלל מנהג{{הערה|{{בבלי|סוכה|לח}}}}.

אין דער תימנער מסורה, ווערט קריטיקירט דער וואָס לויפט אַדורך די לייענען אָן ענטפערן "הללויה", און דאָס ווערט באַטראַכט אַלס אַ זלזול (לייכטזיניקייט).