אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי אברהם אופנהיים"

פון המכלול
קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
ק (←‏ביאגראפיע: מינימאלע הגהה)
ק (צולייגן לינק צו שאלות ותשובות)
 
(10 מיטלסטע ווערסיעס פון 2 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 2: שורה 2:
{{אישיות רבנית
{{אישיות רבנית
| בילד = שער באר היטב עם אשל אברהם, אמשטרדם תקכ"ט.jpeg
| בילד = שער באר היטב עם אשל אברהם, אמשטרדם תקכ"ט.jpeg
| כיתוב = שער באר היטב מיט אשל אברהם, אמשטרדם תקכ"ט
| כיתוב = שער בלאט פון באר היטב מיט אשל אברהם, אמסטערדאם תקכ"ט
| געבורט ארט = [[מאנהיים]]
| פטירה ארט = [[האנאווער]]
| מקום קבורה = [[האנאווער]]
| תאריך פטירה עברי = [[י"א חשון]] [[ה'תקמ"ז]]
| תאריך פטירה עברי = [[י"א חשון]] [[ה'תקמ"ז]]
| טעטיגקייט ארט = [[אמסטערדאם]]
}}
}}
רבי '''אברהם אופנהיים''' (נפטר אין [[האנאווער]] [[י"א חשון]] [[ה'תקמ"ז]]{{הערה|שם=פין|נוסח המצבה, געברענגט אין שלמה בן אפרים בלאך, [https://www.nli.org.il/en/books/NNL_ALEPH990022115780205171/NLI ספר החיים, זייט 326]; געברענגט ביי {{היברובוקס|שמואל יוסף פין|כנסת ישראל|46998|page=9|קעפל=הר"ר אברהם אופנהיים|מקום הוצאה=ווארשע|שנת הוצאה=תרמ"ז|עמ=9}}; {{אנצ יהודית|11725-oppenheim-abraham|אפנהיים, אברהם}}.}}{{הערה|אין {{אוצר החכמה|רשימת הפרשים|שלחן ערוך מכון ירושלים|147758||page=12}}, ווערט אנגעגעבן תקמ"ט}}) איז געווען א רב אין [[דייטשלאנד]] און א מחבר ספרים, צווישן זיי די הגהות '''אשל אברהם''' אויף [[שולחן ערוך]].
רבי '''אברהם אופנהיים''' (נפטר אין [[האנאווער]] [[י"א חשון]] [[ה'תקמ"ז]]{{הערה|שם=פין|נוסח המצבה, געברענגט אין שלמה בן אפרים בלאך, [https://www.nli.org.il/en/books/NNL_ALEPH990022115780205171/NLI ספר החיים, זייט 326];{{ש}}{{היברובוקס|שמואל יוסף פין|כנסת ישראל|46998|page=9|קעפל=הר"ר אברהם אופנהיים|מקום הוצאה=ווארשע|שנת הוצאה=תרמ"ז|עמ=9}};{{ש}}{{אנצ יהודית|11725-oppenheim-abraham|אפנהיים, אברהם}}.}}{{הערה|אין {{אוצר החכמה|רשימת הפרשים|שלחן ערוך|147758|page=12|באנד=או"ח ב|מו"ל=מכון ירושלים}}, ווערט אנגעגעבן תקמ"ט}}) איז געווען א רב אין [[דייטשלאנד]] און א מחבר ספרים, צווישן זיי די הגהות '''אשל אברהם''' אויף [[שולחן ערוך]].


==ביאגראפיע==
==ביאגראפיע==
שורה 14: שורה 18:
| מקור = – בלאך, ספר החיים
| מקור = – בלאך, ספר החיים
}}
}}
רבי אברהם איז געבוירן אין [[מאנהיים]] צו יהודה לייב אופנהיים. ער האט געדינט אלס [[ראש ישיבה|ריש מתיבתא]] אינעם מאנהיימער [[קלויז]]. שפעטער איז ער אריבער וואוינען און דינען אויף דעם אמט אין [[אמסטערדאם]].
רבי אברהם איז געבוירן אין [[מאנהיים]] צו יהודה לייב אופנהיים, פון די אופנהיים משפחה בארימט מיט אירע רבנים, גבירים און שתדלנים, וועלכע האט אנגעבליך געצויגן איר יחוס פון [[רבי שמעון בן רבי יצחק|רבי שמעון הגדול]] פון [[מאגענצא]]{{הערה|גנזים א', תל אביב תשכ"א}}. רבי אברהם האט געדינט אלס [[ראש ישיבה|ריש מתיבתא]] אינעם מאנהיימער [[קלויז]] {{דייטש|Lemle-Moses-Klaussynagoge}}, וועלכע איז געגרינדעט געווארן דורך דער בארימטער הויף-איד און שתדלן אשר לעמיל מאזעס-ריינגאנום {{דייטש|Lemle Moses Reinganum}}. שפעטער איז ער אריבער וואוינען און דינען אויף דעם אמט אין [[אמסטערדאם]].


ער האט מחבר געווען א ספר "מרגניתא שפירא" אויף הלכות [[שופר]], געדרוקט צום ערשט אין אמסטערדאם, תקכ"ז. אין דעם ספר דערמאנט ער נאך צוויי חיבורים זיינע, 'אמרי יאה' און 'מגן אבות', וואס זענען למעשה נישט געדרוקט געווארן{{הערה|שם=געשיכטע|L. Löwenstein, [https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/loewenstein1895bd1/0243/image,info,text_ocr Gesch. der Juden in der Kurpfalz, p. 227] {{לינקשפראך|דייטש}}}}.
ער האט מחבר געווען א ספר "מרגניתא שפירא" אויף הלכות [[שופר]], געדרוקט צום ערשט אין אמסטערדאם, תקכ"ז. אין דעם ספר דערמאנט ער נאך צוויי חיבורים זיינע, 'אמרי יאה' און 'מגן אבות', וואס זענען למעשה נישט געדרוקט געווארן{{הערה|שם=געשיכטע|L. Löwenstein, [https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/loewenstein1895bd1/0243/image,info,text_ocr ''Gesch. der Juden in der Kurpfalz'', p. 227] {{לינקשפראך|דייטש}}}}.


אין אמסטערדאם איז ער געווארן א מגיה און רעדאקטאר ביי די פרופס ברידער דרוקעריי. אינעם באר היטב פון [[רבי זכריה מענדל פון בעלז]] חלק חושן משפט, געדרוקט אין יאר תקכ"ד, זענען אריינגעשטעלט געווארן פילע הגהות פונעם מגיה – ווארשיינליך רבי אברהם אופנהיים{{הערה|{{אוצר החכמה|אברהם גולדראט|תגים|16683|page=19|קעפל=מיעוט דמות של ספרים – על מפרשי השולחן ערוך|באנד=ה-ו|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשל"ה|עמ=20}}}}.
אין אמסטערדאם איז ער געווארן א מגיה און רעדאקטאר ביי די פרופס ברידער דרוקעריי. אינעם באר היטב פון [[רבי זכריה מענדל פון בעלז]] חלק חושן משפט, געדרוקט אין יאר תקכ"ד, זענען אריינגעשטעלט געווארן פילע הגהות פונעם מגיה – ווארשיינליך רבי אברהם אופנהיים{{הערה|{{אוצר החכמה|אברהם גולדראט|תגים|16683|page=19|קעפל=מיעוט דמות של ספרים – על מפרשי השולחן ערוך|באנד=ה-ו|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשל"ה|עמ=20}}}}.


רבי אברהם האט צוזאמגענומען פסקים פון שאלות ותשובות אויף אורח חיים, און געמאכט דערפון א חיבור 'אשל אברהם', און אויך צוגעלייגט הוספות צום [[באר היטב]] פון [[רבי יהודה טיקטין]] אויף אורח חיים. ער האט פארקויפט די רעכטן פונעם חיבור מיט א שטר מכירה צו די פרופס ברידער - יוסף, יעקב, און אברהם. אין יאר תקכ"ט האבן זיי דאס געדרוקט מיט די הסכמות וחרמים פונעם אמסטערדאמער אשכנז'ישער רב [[רבי שאול לעווינשטאם|רבי שאול]], דער בנין אריאל, וואס רופט רבי אברהם'ן "גבר גבר בכולא הרב המופלג החכם השלם ידיד נפשי", און פונעם ארטיגן ספרד'ישער רב [[רבי שלמה שלם]] וואס דרוקט זיך אויס "החכם השלם המופלא ומופלג מרביץ תורה וראש ישיבה בק"ק מנהיים", ווי אויך פון דער [[האג]]ער רב, רבי שאול הלוי{{הערה|שם=מכוןאח|{{אוצר החכמה|מכון ירושלים|שולחן ערוך מהדורת פריעדמאן|147760|page=85|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשנ"ו|עמ=77, 84–86|אורח חיים, מבוא}}}}.
רבי אברהם האט צוזאמגענומען פסקים פון [[שאלות ותשובות]] אויף אורח חיים, און געמאכט דערפון א חיבור 'אשל אברהם', און אויך צוגעלייגט הוספות צום [[באר היטב]] פון [[רבי יהודה טיקטין]] אויף אורח חיים. ער האט פארקויפט די רעכטן פונעם חיבור מיט א שטר מכירה צו די פרופס ברידער - יוסף, יעקב, און אברהם. אין יאר תקכ"ט האבן זיי דאס געדרוקט מיט די הסכמות וחרמים פונעם אמסטערדאמער אשכנז'ישער רב [[רבי שאול לעווינשטאם|רבי שאול]], דער בנין אריאל, וואס רופט רבי אברהם'ן "גבר גבר בכולא הרב המופלג החכם השלם ידיד נפשי", און פונעם ארטיגן ספרד'ישער רב [[רבי שלמה שלם]] וואס דרוקט זיך אויס "החכם השלם המופלא ומופלג מרביץ תורה וראש ישיבה בק"ק מנהיים", ווי אויך פון דער [[האג]]ער רב, רבי שאול הלוי{{הערה|שם=מכוןאח|{{אוצר החכמה|מכון ירושלים|שולחן ערוך|147760|page=85|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשנ"ו|מהדורה=מהדורת פריעדמאן|עמ=77, 84–86|אורח חיים, מבוא}}}}.


אין יאר תקל"ז האט רבי אברהם איבערגעדרוקט דעם באר היטב פון רבי יהודה טיקטין, אין דער באר היטב האט רבי אברהם אריינגעדרוקט שטיקלעך פון זיין חיבור "אשל אברהם"{{הערה|שם=ולריט|{{היברובוקס|יחיאל דוב ולר|ישורון|46425|page=837|קעפל=מהדורות באר היטב לשו"ע (ב)|באנד=יט|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשס"ז|עמ=תתמא–תתמב|סופיקס=יא}}}}{{הערה|שם=מכוןיד|{{אוצר החכמה|מכון ירושלים|שולחן ערוך מהדורת פריעדמאן|147761|page=64|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשנ"ו|יורה דעה, מבוא זייט 65}}}}{{הערה|1={{אוצר החכמה|אברהם גולדראט|תגים|16684|page=5|בני ברק תשל"א, עמודים 6–7|כרך=ב|כותרת=מיעוט דמות של ספרים – על מפרשי השולחן ערוך}}|שם=גולדראט}}. א יאר דערויף, תקל"ח, האט רבי אברהם געדרוקט א געמיינזאמע חיבור פון רבי יהודה און רבי זכריה מענדל רעדאגירט דורך אים{{הערה|שם=ולריט}}{{הערה|שם=מכוןיד}}{{הערה|שם=גולדראט}}, צו וואס ער האט אויך צוגעלייגט שטיקלעך פון זיין אשל אברהם, אבער ווייניגער ווי אין די אויפלאגע פון באר היטב פון תקל"ז.
אין יאר תקל"ז האט רבי אברהם איבערגעדרוקט דעם באר היטב פון רבי יהודה טיקטין, אין דער באר היטב האט רבי אברהם אריינגעדרוקט שטיקלעך פון זיין חיבור "אשל אברהם". א יאר דערויף, תקל"ח, האט רבי אברהם געדרוקט א געמיינזאמע חיבור פון רבי יהודה און רבי זכריה מענדל רעדאגירט דורך אים, צו וואס ער האט אויך צוגעלייגט שטיקלעך פון זיין אשל אברהם, אבער ווייניגער ווי אין די אויפלאגע פון באר היטב פון תקל"ז{{הערה|שם=ולריט|{{היברובוקס|יחיאל דוב ולר|ישורון|46425|page=837|קעפל=מהדורות באר היטב לשו"ע (ב)|באנד=יט|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשס"ז|עמ=תתמא–תתמב|סופיקס=יא}}}}{{הערה|שם=מכוןיד|{{אוצר החכמה|מכון ירושלים|שולחן ערוך|147761|page=64|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשנ"ו|מהדורה=מהדורת פריעדמאן|יורה דעה, מבוא זייט 65}}}}{{הערה|1={{אוצר החכמה|אברהם גולדראט|תגים|16684|page=5|בני ברק תשל"א, עמודים 6–7|כרך=ב|כותרת=מיעוט דמות של ספרים – על מפרשי השולחן ערוך}}|שם=גולדראט}}.


סוף ימיו האט ער געוואוינט אין [[האנאווער]] וואו ער איז נפטר געווארן אין א טיפן עלטער{{הערה|דארט=פין|כנסת ישראל, דארט; JewishEncyclopedia, דארט.}}. אויף זיין מציבה שטייט "בבית המדרש פה למד ודרש כשם ועבר"{{הערה|שם=פין}}.
סוף ימיו האט ער געוואוינט אין [[האנאווער]] וואו ער איז נפטר געווארן אין א טיפן עלטער{{הערה|דארט=פין|כנסת ישראל, דארט; JewishEncyclopedia, דארט.}}. אויף זיין מציבה שטייט "בבית המדרש פה למד ודרש כשם ועבר"{{הערה|שם=פין}}.


==פאמיליע==
==פאמיליע==
זיין ווייב רבקה, טאכטער פון אברהם ריינגאנום (וואס איז געווען א ברודער פון לעמל משה{{הערה|[https://de.wikipedia.org/wiki/Lemle_Moses_Reinganum Lemle Moses Reinganum], אויף דייטשע וויקיפעדיע{{מקור|סיבה=א בעסערס}}}}) איז געשטארבן 1742 (תק"ב). זיין טאכטער רעכל ווייב פון דער געלערנטער רב ר' אייזיק ריינגאנום איז געשטארבן יוני 2, 1786 אין מאנהיים;  דארט איז אויך געשטארבן זיין טאכטער מירל, ווייב פון חיים לייב בענשיים אום דעצעמבער 15, 1803{{הערה|שם=געשיכטע}}.
זיין ווייב רבקה, א טאכטער פון אברהם ריינגאנום{{הערה|וואס איז געווען א ברודער פון דער אויבנדערמאנטער אשר לעמיל מאזעס}}, איז געשטארבן 1742 (ארום תק"ב). זיין טאכטער רעכל איז געווען די פרוי פון דער תלמיד חכם און רב רבי אייזיק ריינגאנום, וועלכער האט געלערנט פערציג יאר אין דער מאנהיימער קלויז. זי איז נפטר געווארן סיון תקמ"ז אין מאנהיים. זיין אנדערע טאכטער, מירל, איז געווען די פרוי פון אן אנדערער פון די רבנים פון קלויז, רבי חיים לייב בענשיים. זי איז נפטר געווארן כסלו תקס"ד אין מאנהיים{{הערה|שם=געשיכטע}}.


==דרויסנדע לינקס==
==דרויסנדיגע לינקס==
* {{שיתופתא בשורה|Eshel_Avraham_on_Shulchan_Arukh,_Orach_Chayim/1|אשל אברהם אויף שולחן ערוך אורח חיים|אינהאלט=יא}}
* {{שיתופתא בשורה|Eshel_Avraham_on_Shulchan_Arukh,_Orach_Chayim/1|אשל אברהם אויף שולחן ערוך אורח חיים|אינהאלט=יא}}
* {{HebrewBooks|[[שמואל יוסף פין]]|כנסת ישראל|46998|ורשה תרמ"ז, זייט 9|page=9|כותרת=הר"ר אברהם אופנהיים}}
* {{היברובוקס|2=מרגניתא שפירא|3=24173|מקום הוצאה=אמשטרדם|שנת הוצאה=תקכ"ז|סופיקס=יא}}
* {{היברובוקס|2=מרגניתא שפירא|3=24173|מקום הוצאה=אמשטרדם|שנת הוצאה=תקכ"ז|סופיקס=יא}}
* [https://www.geni.com/people/Abraham-Oppenheim/6000000026240774329 אברהם אופנהיים], אויף Geni
* [https://www.geni.com/people/Abraham-Oppenheim/6000000026240774329 אברהם אופנהיים], אויף Geni
שורה 42: שורה 45:
[[קאַטעגאָריע:אמסטערדאם]]
[[קאַטעגאָריע:אמסטערדאם]]
[[קאטעגאריע:האנאווער]]
[[קאטעגאריע:האנאווער]]
[[קאַטעגאָריע:אייראפעאישער רבנים]]
[[קאַטעגאָריע:רבני דייטשלאנד]]
[[קאַטעגאָריע:רבני האלאנד]]
[[קאַטעגאָריע:מפרשים פון שולחן ערוך]]
<!-- [[קאַטעגאָריע:נפטרים ב-1786]] -->
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]]
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]]
<!-- [[קאַטעגאָריע:נפטרים ב-1786]] -->
[[he:רבי אברהם אופנהיים]]
[[he:רבי אברהם אופנהיים]]

יעצטיגע רעוויזיע זינט 12:25, 16 יולי 2024

רבי אברהם אופנהיים
שער בלאט פון באר היטב מיט אשל אברהם, אמסטערדאם תקכ"ט
שער בלאט פון באר היטב מיט אשל אברהם, אמסטערדאם תקכ"ט
געבורט מאנהיים
פטירה י"א חשון ה'תקמ"ז
האנאווער
מקום קבורה האנאווער
טעטיגקייט אָרט אמסטערדאם

רבי אברהם אופנהיים (נפטר אין האנאווער י"א חשון ה'תקמ"ז[1][2]) איז געווען א רב אין דייטשלאנד און א מחבר ספרים, צווישן זיי די הגהות אשל אברהם אויף שולחן ערוך.

ביאגראפיע

נוסח המציבה
פ"נ
הרב מהו' אברהם אפפענהיים,
לאברהם אחוזת קבר
אשל אברהם
ומרגניתא שפירא חיבר בבית
המדרש פה, למד ודרש כשם
ועבר, זקן ושבע ימים עלה
לרקיע ביום ה' י"א מרחשון
תקמ"ז לפ"ק
ת' נ' צ' ב' ה'
– בלאך, ספר החיים

רבי אברהם איז געבוירן אין מאנהיים צו יהודה לייב אופנהיים, פון די אופנהיים משפחה בארימט מיט אירע רבנים, גבירים און שתדלנים, וועלכע האט אנגעבליך געצויגן איר יחוס פון רבי שמעון הגדול פון מאגענצא[3]. רבי אברהם האט געדינט אלס ריש מתיבתא אינעם מאנהיימער קלויז (דייטש), וועלכע איז געגרינדעט געווארן דורך דער בארימטער הויף-איד און שתדלן אשר לעמיל מאזעס-ריינגאנום (דייטש). שפעטער איז ער אריבער וואוינען און דינען אויף דעם אמט אין אמסטערדאם.

ער האט מחבר געווען א ספר "מרגניתא שפירא" אויף הלכות שופר, געדרוקט צום ערשט אין אמסטערדאם, תקכ"ז. אין דעם ספר דערמאנט ער נאך צוויי חיבורים זיינע, 'אמרי יאה' און 'מגן אבות', וואס זענען למעשה נישט געדרוקט געווארן[4].

אין אמסטערדאם איז ער געווארן א מגיה און רעדאקטאר ביי די פרופס ברידער דרוקעריי. אינעם באר היטב פון רבי זכריה מענדל פון בעלז חלק חושן משפט, געדרוקט אין יאר תקכ"ד, זענען אריינגעשטעלט געווארן פילע הגהות פונעם מגיה – ווארשיינליך רבי אברהם אופנהיים[5].

רבי אברהם האט צוזאמגענומען פסקים פון שאלות ותשובות אויף אורח חיים, און געמאכט דערפון א חיבור 'אשל אברהם', און אויך צוגעלייגט הוספות צום באר היטב פון רבי יהודה טיקטין אויף אורח חיים. ער האט פארקויפט די רעכטן פונעם חיבור מיט א שטר מכירה צו די פרופס ברידער - יוסף, יעקב, און אברהם. אין יאר תקכ"ט האבן זיי דאס געדרוקט מיט די הסכמות וחרמים פונעם אמסטערדאמער אשכנז'ישער רב רבי שאול, דער בנין אריאל, וואס רופט רבי אברהם'ן "גבר גבר בכולא הרב המופלג החכם השלם ידיד נפשי", און פונעם ארטיגן ספרד'ישער רב רבי שלמה שלם וואס דרוקט זיך אויס "החכם השלם המופלא ומופלג מרביץ תורה וראש ישיבה בק"ק מנהיים", ווי אויך פון דער האגער רב, רבי שאול הלוי[6].

אין יאר תקל"ז האט רבי אברהם איבערגעדרוקט דעם באר היטב פון רבי יהודה טיקטין, אין דער באר היטב האט רבי אברהם אריינגעדרוקט שטיקלעך פון זיין חיבור "אשל אברהם". א יאר דערויף, תקל"ח, האט רבי אברהם געדרוקט א געמיינזאמע חיבור פון רבי יהודה און רבי זכריה מענדל רעדאגירט דורך אים, צו וואס ער האט אויך צוגעלייגט שטיקלעך פון זיין אשל אברהם, אבער ווייניגער ווי אין די אויפלאגע פון באר היטב פון תקל"ז[7][8][9].

סוף ימיו האט ער געוואוינט אין האנאווער וואו ער איז נפטר געווארן אין א טיפן עלטער[1.1]. אויף זיין מציבה שטייט "בבית המדרש פה למד ודרש כשם ועבר"[1].

פאמיליע

זיין ווייב רבקה, א טאכטער פון אברהם ריינגאנום[10], איז געשטארבן 1742 (ארום תק"ב). זיין טאכטער רעכל איז געווען די פרוי פון דער תלמיד חכם און רב רבי אייזיק ריינגאנום, וועלכער האט געלערנט פערציג יאר אין דער מאנהיימער קלויז. זי איז נפטר געווארן סיון תקמ"ז אין מאנהיים. זיין אנדערע טאכטער, מירל, איז געווען די פרוי פון אן אנדערער פון די רבנים פון קלויז, רבי חיים לייב בענשיים. זי איז נפטר געווארן כסלו תקס"ד אין מאנהיים[4].

דרויסנדיגע לינקס

רעפערענצן

  1. 1.0 1.1 נוסח המצבה, געברענגט אין שלמה בן אפרים בלאך, ספר החיים, זייט 326;
    שמואל יוסף פין, "הר"ר אברהם אופנהיים", כנסת ישראל, ווארשע, תרמ"ז, עמ' 9;
    "אפנהיים, אברהם", JewishEncyclopedia.com (ענגליש).
    1. כנסת ישראל, דארט; JewishEncyclopedia, דארט.
  2. אין רשימת הפרשים, שלחן ערוך או"ח ב, מכון ירושלים, ווערט אנגעגעבן תקמ"ט
  3. גנזים א', תל אביב תשכ"א
  4. 4.0 4.1 L. Löwenstein, Gesch. der Juden in der Kurpfalz, p. 227 (דייטש)
  5. אברהם גולדראט, "מיעוט דמות של ספרים – על מפרשי השולחן ערוך", תגים ה-ו, ירושלים, תשל"ה, עמ' 20
  6. מכון ירושלים, שולחן ערוך, מהדורת פריעדמאן, ירושלים, תשנ"ו, 77, 84–86, אורח חיים, מבוא (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע)
  7. יחיאל דוב ולר, "מהדורות באר היטב לשו"ע (ב)", ישורון יט, ירושלים, תשס"ז, עמ' תתמא–תתמב, אויף היברובוקס
  8. מכון ירושלים, שולחן ערוך, מהדורת פריעדמאן, ירושלים, תשנ"ו, יורה דעה, מבוא זייט 65 (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע)
  9. אברהם גולדראט, "מיעוט דמות של ספרים – על מפרשי השולחן ערוך", תגים ב, בני ברק תשל"א, עמודים 6–7
  10. וואס איז געווען א ברודער פון דער אויבנדערמאנטער אשר לעמיל מאזעס