אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי אדם בעל שם"

יעצטיגע רעוויזיע זינט 13:32, 12 נאוועמבער 2023

רבי אדם בעל שם (16-17'טער יארהונדערט) איז געווען א מקובל און בעל מופת, בעיקר באקאנט פארן שיקן כתבים אין קבלה צום בעל שם טוב, ווי עס ווערט פארציילט אין ספר שבחי הבעל שם טוב.

צווישן די היסטאריקער זענען פארהאן מיינונגס-פארשידנהייטן איבער זיין אידענטיטעט און פארשידענע שפעקולאציעס זענען אויפגעברענגט געווארן דערוועגן. משכיל'ישע פארשערס האבן פרובירט צו זאגן אז ער באהאלט הינטער זיך א קשר צווישן חסידות און שבתאות אדער פראנקיזם. אין חסידות ליובאוויטש איז אנגענומען א מסורה מיט מער דעטאלן איבער אים, צווישן אנדערן אז ער האט געוואוינט אין ראפשיץ, געווען א תלמיד פון רבי יואל בעל שם און געפירט א חבורה פון צדיקים נסתרים. אין דער כערסאנער גניזה זענען פארהאן עטליכע בריוו פון אים צום בעל שם טוב.

לעבן און שאפן

דער עלטסטער מקור איבער רבי אדם בעל שם איז א ביכל געדרוקט אינעם 16'טן יארהונדערט אין פראג און אין אמסטערדאם^[1], אנגעבליך עטליכע יאר נאך זיין הסתלקות, וואו עס ווערט דערציילט פארשידענע וואונדער וואס ער האט באוויזן פארן קייזער מאקסימיליאן דער צווייטער. צווישן אנדערן, ווערט דארט פארציילט אז ער האט אריבערגעברענגט א גאנצן פאלאץ פון שפאניע קיין פראג, בעהמען. אט די געשיכטע, מיט מינדערוויכטיגע שינויים, ווערט אויך געברענגט אין שבחי הבעל שם טוב^[2]. לויט יענעם ביכל, איז ער געבוירן אין א שטעטל ווינג נעבן פראנקפורט.

אין ליובאוויטש איז אנגענומען א מסורה אז רבי אדם האט צוערשט געלערנט ביי רבי שלמה שמואל אין פאלאצק (העב') און ווען ער איז געווען דריי און דרייסיג יאר אלט איז ער אריבער צו דער ישיבה פון רבי יואל בעל שם אין זאמאשטש, דארט האט ער געלערנט קבלה און געווארן א מיטגליד אין א חבורה צדיקים נסתרים. די חבורה איז אריגינעל געגרינדעט געווארן דורך רבי אליהו בעל שם פון ווירמייזא, דערנאך האט רבי יואל בעל שם איבערגענומען די פירערשאפט און שפעטער, אין יאר ה'תנ"ח, האט רבי אדם דאס איבערגענומען^[3].

שייכות מיטן בעל שם טוב

לויט דער ליובאוויטשער מסורה, האט רבי אדם בעל שם, אויף דער אנווייזונג פון אחיה השילוני, זיך אפגעזאגט פון פירן די חבורה פון צדיקים נסתרים און איבערגעגעבן די פירערשאפט צום בעל שם טוב^[4].

אין דער כערסאנער גניזה, וועלכע ווערט ביי אסאך אנגענומען אלס פאלש^[5], זענען דא עטליכע בריוו אין וועלכע רבי אדם דרוקט אויפ'ן בעל שם טוב נתגלה צו ווערן^[6]. ווי עס איז אבער משמע אין די בריוו, האבן זיי זיך קיינמאל פערזענליך געטראפן^[7].

אין ספר שבחי הבעל שם טוב ווערט דערציילט אז רבי אדם האט געטראפן אין א הייל כתבים אין סודות התורה און קבלה מעשית, וואס נאכ'ן עס לערנען איז ער געווארן א גרויסער בעל מופת, און איידער זיין פטירה, האט ער געהייסן זיין זון עס איבערגעבן צו "ישראל בן אליעזר פון אקופ", דאס איז דער בעל שם טוב, וועלכער איז דאן געווען בלויז פערצן יאר אלט. עס ווערט דארט ווייטער געשילדערט באריכות וויאזוי דער זון האט אויסגעפירט די צוואה^[2]. דער בעל שם טוב האט אויך געהאט א תהלים פון רבי אדם בעל שם^[8].

יאר פון זיין פטירה

לויט'ן שבחי הבעל שם טוב, איז רבי אדם נסתלק געווארן ווען דער בעל שם טוב איז געווען פערצן יאר אלט^[9], דאס קומט אויס צווישן שנת ה'תס"ד און שנת ה'תע"ד. אין סדר הדורות החדש שטייט אבער אז רבי אדם האט געלעבט אסאך איידער'ן בעל שם טוב^[8]. אין דער כערסאנער גניזה, זענען די בריוו פון רבי אדם דאטירט ביז אייר שנת ה'תצ"ה^[10].

אידענטיטעט

א מאנומענט אינעם אידישן בית החיים אין ראהאטין, וועלכע קאנצענטרירט זיך איבער רבי אברהם דוד משה, גערופן רבי אד"ם, אינדענטיפיצירט אלס רבי אדם בעל שם דורך רבי ראובן מרגליות

אזויווי רבי אדם בעל שם איז פאר אסאך יארן געווען באקאנט בלויז פונעם ספר שבחי הבעל שם טוב, האבן געוויסע חוקרים, א שטייגער ווי שמואל אבא האראדעצקי, אינגאנצן פארלייקנט זיין עקזיסטענץ^[11]. אין יאר תשכ"ג האט דער חוקר חנא שמרוק באקאנט געמאכט אין אן ארטיקל אז אינעם 16'טן יארהונדערט האט עקזיסטירט א בעל מופת רבי אדם בעל שם און אז ביכלעך איבער זיינע וואונדער זענען געדרוקט געווארן, וואס צוויי אזעלכע ביכלעך געפינען זיך אין אקספארד, אין דער באדליענער ביבליאטעק^[12]. דאס טוט טאקע פעסטשטעלן אז רבי אדם בעל שם האט עקזיסטירט^[13], אבער לויט די ביכלעך, האט ער געלעבט אין די צייטן פון קייזער מאקסימיליאן דער צווייטער, אומגעפער 150 יאר איידער דעם בעל שם טוב^[14].

אין די טשערנאבילער הויפן איז אנגענומען אז רבי אדם בעל שם וואס האט געשיקט די כתבים צום בעל שם טוב, איז געווען "רבי נחום גאון", דער זיידע פון רבי מנחם נחום מטשערנאביל^[15]; און לויט אן אנדערער גירסא איז ער געווען "רבי נחום שוסטאק", א זון פון רבי נחום גאון (געבוירן נאך זיין פטירה)^[16]^[17].
הרב ראובן מרגליות האט אידענטיפיצירט רבי אדם בעל שם אלס רבי דוד משה אברהם פון ראהאטין (העב') (נפטר ה'תק"י^[18]), מחבר פון ספר מרכבת המשנה אויף מכילתא^[11]. רבי דוד משה אברהם איז באקאנט געווען מיטן צונאמען אד"ם וואס איז די ראשי תיבות פון זיין נאמען, און דער בעל שם טוב האט ביי אים געהאט שימוש חכמים^[19].
פראפעסאר גרשום שלום האט גע'טענה'ט אז רבי אדם בעל שם און זיינע כתבים, זענען א שלייער פאר די כתבים פון רבי העשיל צורף וואס זענען געווען ביים בעל שם טוב און מתנגדים האבן שפעטער באשולדיגט אז עס האט שבתאי'שע אינהאלט^[14]. רבי ראובן מרגליות, אברהם רובינשטיין און יהושע מונדשיין^[13] האבן שטארק קריטיקירט שלומ'ס באהויפטונג מיט כראנאלאגישע און לאגישע טענות.

ליינט מער

רבי יוסף יצחק שניאורסאהן, ליובאוויטשער רבינ'ס זכרונות צווייטער טייל, כפר חב"ד: קה"ת, תשל"ד. פרק ע"ה
משה הלל, "רבי אדם בעל שם", בעלי שם, מכון בני יששכר: ירושלים, תשנ"ג, אויף אוצר החכמה (באגרעניצט צו באַצאָלטע אַבאָנענטן)
חנא שמרוק, "הסיפורים על ר׳ אדם בעל שם וגילגוליהם בנוסחאות ספר שבחי הבעש"ט", ציון כח, עמ' 86–105‏, JSTOR 23552161

רעפערענצן

↑ "איין מעכטיג שין מעשה", אראפגעברענגט בשלימות דורך משה הלל, בעלי שם, ירושלים, תשנ"ג, זייט 217 און ווייטער (באגרעניצט צו באַצאָלטע אַבאָנענטן)
↑ ^2.0 ^2.1 רבי דוב בער מלינץ, שבחי הבעש"ט, קאפושט, תקע"ה, דף א עמוד ב
↑ רבי יוסף יצחק שניאורסאהן, ליובאוויטשער רבינ'ס זכרונות צווייטער טייל, כפר חב"ד: קה"ת, תשל"ד. פרק ע"ה
↑ רבי יוסף יצחק שניאורסאהן, ליובאוויטשער רבינ'ס זכרונות, צווייטער טייל, כפר חב"ד: קה"ת, תשל"ד. פרק ע"ט (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע)
↑ זע אויספירליכע באריכט דורך יצחק רפאל, "גניזת חרסון", סיני פא, מוסד הרב קוק, תשל"ז (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע).
↑ איגוד תלמידי התמימים, קובץ התמים חוברת ב', ווארשא, תרצ"ו.
↑ רבי מנחם מענדל שניאורסאהן, ליקוטי שיחות כרך כג, ניו יארק: קה"ת, תש"ס. זייט 333
↑ ^8.0 ^8.1 מנחם מנדל בודק, סדר הדורות החדש, סאטמאר, תש"א. דף ב עמוד א
↑ רבי דוב בער מלינץ, שבחי הבעש"ט, קאפושט, תקע"ה, דף ב עמוד א
↑ איגוד תלמידי התמימים, קובץ התמים חוברת ד', ווארשא, תרצ"ז. עמוד ט
↑ ^11.0 ^11.1 יצחק אלפסי, "רבי ישראל בעל שם טוב - חייו ותורתו", שנה בשנה מ, היכל שלמה, תש"ס.
↑ חנא שמרוק, "הסיפורים על ר׳ אדם בעל שם וגילגוליהם בנוסחאות ספר שבחי הבעש"ט", ציון כח, עמ' 86–105‏, JSTOR 23552161
↑ ^13.0 ^13.1 יהושע מונדשיין, שבחי הבעש"ט, ירושלים, תשמ"ב, זייט 58
↑ ^14.0 ^14.1 גרשום שלום, "התנועה השבתאית בפולין", בית ישראל בפולין ב, ישראל היילפרין (רעדאקטאר), ירושלים תשי"ד
↑ מקורות צוזאמענגענומען אינעם ארטיקל פון הרב שלמה אבי"ש, "רבותיו וכתביו של רבינו הבעש"ט הקדוש זיע"א", היכל הבעש"ט יג, היכל מנחם, תשס"ז. הערה 16
↑ בצלאל לנדוי, הבעש"ט ובני היכלו, בני ברק: נצח, תשכ"א. זייט ש"מ
↑ רבי חיים יוסף אריה פראגער, כתבי ר' יאשע שו"ב, עמוד קיא
↑ ספר קהילה, רוהאטין - קהילת רוהאטין והסביבה (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע)
↑ יהודה ראטען, מרכבת המשנה, לעמבערג, תרנ"ה, הקדמת המביא לבית הדפוס.

[1] "איין מעכטיג שין מעשה", אראפגעברענגט בשלימות דורך משה הלל, בעלי שם, ירושלים, תשנ"ג, זייט 217 און ווייטער (באגרעניצט צו באַצאָלטע אַבאָנענטן)

[שבחי-2] 2.0 ^2.1 רבי דוב בער מלינץ, שבחי הבעש"ט, קאפושט, תקע"ה, דף א עמוד ב

[3] רבי יוסף יצחק שניאורסאהן, ליובאוויטשער רבינ'ס זכרונות צווייטער טייל, כפר חב"ד: קה"ת, תשל"ד. פרק ע"ה

[4] רבי יוסף יצחק שניאורסאהן, ליובאוויטשער רבינ'ס זכרונות, צווייטער טייל, כפר חב"ד: קה"ת, תשל"ד. פרק ע"ט (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע)

[5] זע אויספירליכע באריכט דורך יצחק רפאל, "גניזת חרסון", סיני פא, מוסד הרב קוק, תשל"ז (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע).

[6] איגוד תלמידי התמימים, קובץ התמים חוברת ב', ווארשא, תרצ"ו.

[7] רבי מנחם מענדל שניאורסאהן, ליקוטי שיחות כרך כג, ניו יארק: קה"ת, תש"ס. זייט 333

[סדהד-8] 8.0 ^8.1 מנחם מנדל בודק, סדר הדורות החדש, סאטמאר, תש"א. דף ב עמוד א

[9] רבי דוב בער מלינץ, שבחי הבעש"ט, קאפושט, תקע"ה, דף ב עמוד א

[10] איגוד תלמידי התמימים, קובץ התמים חוברת ד', ווארשא, תרצ"ז. עמוד ט

[אלפסי-11] 11.0 ^11.1 יצחק אלפסי, "רבי ישראל בעל שם טוב - חייו ותורתו", שנה בשנה מ, היכל שלמה, תש"ס.

[12] חנא שמרוק, "הסיפורים על ר׳ אדם בעל שם וגילגוליהם בנוסחאות ספר שבחי הבעש"ט", ציון כח, עמ' 86–105‏, JSTOR 23552161

[מונד-13] 13.0 ^13.1 יהושע מונדשיין, שבחי הבעש"ט, ירושלים, תשמ"ב, זייט 58

[שלום-14] 14.0 ^14.1 גרשום שלום, "התנועה השבתאית בפולין", בית ישראל בפולין ב, ישראל היילפרין (רעדאקטאר), ירושלים תשי"ד

[15] מקורות צוזאמענגענומען אינעם ארטיקל פון הרב שלמה אבי"ש, "רבותיו וכתביו של רבינו הבעש"ט הקדוש זיע"א", היכל הבעש"ט יג, היכל מנחם, תשס"ז. הערה 16

[16] בצלאל לנדוי, הבעש"ט ובני היכלו, בני ברק: נצח, תשכ"א. זייט ש"מ

[17] רבי חיים יוסף אריה פראגער, כתבי ר' יאשע שו"ב, עמוד קיא

[18] ספר קהילה, רוהאטין - קהילת רוהאטין והסביבה (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע)

[19] יהודה ראטען, מרכבת המשנה, לעמבערג, תרנ"ה, הקדמת המביא לבית הדפוס.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

@@ שורה 1: / שורה 1: @@
-רבי אדם בעל שם (16-17'טן יארהונדערט) איז געווען א [[מקובל]] און בעל מופת, און איז בעיקר באקאנט פארן שיקן כתבים אין קבלה צום [[בעל שם טוב]], ווי עס ווערט פארציילט אין ספר שבחי הבעל שם טוב.
+{{דעסקריפציע|מקובל און בעל מופת וואס האט אנגעבליך געשיקט כתבים צום בעש"ט}}
+'''רבי אדם בעל שם''' ([[16'טער יארהונדערט|16]]-[[17'טער יארהונדערט]]) איז געווען א [[מקובל]] און בעל מופת, בעיקר באקאנט פארן שיקן כתבים אין קבלה צום [[בעל שם טוב]], ווי עס ווערט פארציילט אין ספר [[שבחי הבעל שם טוב]].
-פילע [[היסטאריע|היסטאריקער]] האלטן אז "רבי אדם בעל שם" איז א צונאמען פאר עמיצער אנדערש, און פארשידענע שפעקולאציעס זענען אויפגעברענגט געווארן דערוועגן. משכיל'ישע פארשער האבן פרובירט צו זאגן אז ער באהאלט אונטער זיך א קשר צווישן חסידות און [[שבתי צבי|שבתאות]] אדער [[יעקב פראנק|פראנקיזם]].
+צווישן די [[היסטאריע|היסטאריקער]] זענען פארהאן מיינונגס-פארשידנהייטן איבער זיין אידענטיטעט און פארשידענע שפעקולאציעס זענען אויפגעברענגט געווארן דערוועגן. [[השכלה|משכיל'ישע]] פארשערס האבן פרובירט צו זאגן אז ער באהאלט הינטער זיך א קשר צווישן [[חסידות]] און [[שבתי צבי|שבתאות]] אדער [[יעקב פראנק|פראנקיזם]]. אין [[ליובאוויטש (חסידות)|חסידות ליובאוויטש]] איז אנגענומען א מסורה מיט מער דעטאלן איבער אים, צווישן אנדערן אז ער האט געוואוינט אין [[ראפשיץ]], געווען א תלמיד פון [[רבי יואל בעל שם]] און געפירט א חבורה פון צדיקים נסתרים. אין דער [[כערסאנער גניזה]] זענען פארהאן עטליכע בריוו פון אים צום בעל שם טוב.
-אין [[ליובאוויטש]] איז אנגענומען א מסורה, וואס געבט איבער מער דעטאלן איבער אים, צווישן אנדערע אז ער האט געוואוינט אין ראפשיץ, איז געווען א תלמיד פון [[רבי יואל בעל שם]], און האט געפירט א חבורה פון צדיקים נסתרים. אין די כערסאנער גניזה זענען דא עטליכע בריוו פון אים צום בעל שם טוב.
 ==לעבן און שאפן==
-דער עלטסטער מקור איבער רבי אדם בעל שם איז אין א ביכל געדרוקט אינעם [[16'טן יארהונדערט|16'ען יארהונדערט]] אין פראג און אין אמסטערדאם{{הערה|"איין מעכטיג שין מעשה", אראפגעברענגט בשלמות דורך משה הלל, '''בעלי שם''', מכון בני יששכר: ירושלים, תשנ"ג. זייט 217 און ווייטער}}, אנגעבליך עטליכע יאר נאך זיין הסתלקות, וואו עס ווערט דערציילט פארשידנע וואונדער וואס ער האט באוויזן פארן קייזער מאקסימיליאן דער צווייטער. צווישן אנדערע ווערט פארציילט דארט אז ער האט אריבערגעברענגט א גאנצע פאלאץ פון שפאניע קיין פראג. דער געשיכטע, מיט מינדערוויכטיגע שינויים, ווערט געברענגט אין שבחי הבעל שם טוב אויך{{הערה|שם=שבחי|רבי דוב בער מלינץ, '''שבחי הבעש"ט''', קאפושט, תקע"ה, דף א עמוד ב}}.לויט ווי עס שטייט דארט, איז ער געבוירן געווארן אין א שטעטל ווינג נעבן פראנקפורט.
+דער עלטסטער מקור איבער רבי אדם בעל שם איז א ביכל געדרוקט אינעם [[16'טער יארהונדערט|16'טן יארהונדערט]] אין פראג און אין אמסטערדאם{{הערה|"איין מעכטיג שין מעשה", אראפגעברענגט בשלימות דורך {{אוצר החכמה|משה הלל|בעלי שם|621795|ירושלים, תשנ"ג, זייט 217 און ווייטער|page=217}}}}, אנגעבליך עטליכע יאר נאך זיין הסתלקות, וואו עס ווערט דערציילט פארשידענע וואונדער וואס ער האט באוויזן פארן קייזער [[מאקסימיליאן דער צווייטער]]. צווישן אנדערן, ווערט דארט פארציילט אז ער האט אריבערגעברענגט א גאנצן פאלאץ פון [[שפאניע]] קיין [[פראג]], [[בעהמען]]. אט די געשיכטע, מיט מינדערוויכטיגע שינויים, ווערט אויך געברענגט אין שבחי הבעל שם טוב{{הערה|שם=שבחי|רבי דוב בער מלינץ, '''שבחי הבעש"ט''', קאפושט, תקע"ה, דף א עמוד ב}}. לויט יענעם ביכל, איז ער געבוירן אין א שטעטל ווינג נעבן [[פראנקפורט]].
-אין ליובאוויטש איז אנגענומען א מסורה, אז רבי אדם האט צוערשט געלערנט ביי רבי שלמה שמואל אין פאלאצק, און ווען ער איז געווען דריי און דרייסיג איר אלט איז ער אריבער צום ישיבה פון רבי יואל בעל שם אין זאמאשטש, וואו ער האט געלערנט קבלה און געווארן א מיטגליד אין א חבורה צדיקים נסתרים. די חבורה איז ארגענעל געגרינדערט געווארן דורך רבי אליהו בעל שם פון ווירמייזא, רבי יואל בעל שם האט פון אים איבערגענומען די פירערשאפט דערפון, און אין יאר תנ"ח האט רבי אדם איבערגענומען{{הערה|רבי יוסף יצחק שניאורסאהן, '''ליובאוויטשער רבינ'ס זכרונות''' צווייטער טייל, כפר חב"ד: קה"ת, תשל"ד. פרק ע"ה}}.
+אין ליובאוויטש איז אנגענומען א מסורה אז רבי אדם האט צוערשט געלערנט ביי רבי שלמה שמואל אין פאלאצק {{העב|פולאצק}} און ווען ער איז געווען דריי און דרייסיג יאר אלט איז ער אריבער צו דער ישיבה פון [[רבי יואל בעל שם]] אין [[זאמאשטש]], דארט האט ער געלערנט קבלה און געווארן א מיטגליד אין א חבורה [[ל"ו צדיקים|צדיקים נסתרים]]. די חבורה איז אריגינעל געגרינדעט געווארן דורך [[רבי אליהו לואנץ|רבי אליהו בעל שם]] פון [[ווירמייזא]], דערנאך האט רבי יואל בעל שם איבערגענומען די פירערשאפט און שפעטער, אין יאר [[ה'תנ"ח]], האט רבי אדם דאס איבערגענומען{{הערה|רבי יוסף יצחק שניאורסאהן, '''ליובאוויטשער רבינ'ס זכרונות''' צווייטער טייל, כפר חב"ד: קה"ת, תשל"ד. פרק ע"ה}}.
-==זיין שייכות מיט דער בעל שם טוב==
+==שייכות מיטן בעל שם טוב==
-לויט די ליובאווישטער מסורה, האט רבי אדם בעל שם בעל שם טוב זיך אפגעזאגט פון די פירערשאפט פון די חבורה צדיקים נסתרים, און עס איבערגעגעבן צום בעל שם טוב, לויט'ן אנווייזונגען פון [[אחיה השילוני]]{{הערה|רבי יוסף יצחק שניאורסאהן, '''ליובאוויטשער רבינ'ס זכרונות''' צווייטער טייל, כפר חב"ד: קה"ת, תשל"ד. פרק ע"ט}}. ווי עס איז אבער משמע אין די כערסאנער בריוון, האט ער אים קיינמאל נישט באגעגנט{{הערה|רבי מנחם מענדל שניאורסאהן, '''ליקוטי שיחות''' כרך כג, ניו יארק: קה"ת, תש"ס. זייט 333}}.
+לויט דער ליובאוויטשער מסורה, האט רבי אדם בעל שם, אויף דער אנווייזונג פון [[אחיה השילוני]], זיך אפגעזאגט פון פירן די חבורה פון צדיקים נסתרים און איבערגעגעבן די פירערשאפט צום בעל שם טוב{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי יוסף יצחק שניאורסאהן|ליובאוויטשער רבינ'ס זכרונות|143302|צווייטער טייל, כפר חב"ד: קה"ת, תשל"ד. פרק ע"ט|page=113}}}}.
-אין שבחי הבעל שם טוב ווערט דערציילט אז רבי אדם האט געטראפן אין א הייל כתבים אין סודות התורה און קבלה מעשיות, און נאכן עס לערנען איז ער געווארן א גרויסע בעל מופת. . און האט איידער זיין פטירה געהייסן זיין זון עס איבערצוגעבן צו "ישראל בן אליעזר פון אקופ", וואס דאס איז געווען דער בעל שם טוב, וואס איז דאן געווען בלויז פערצן יאר אלט. עס ווערט דארט ווייטער געשילדערט באריכות ווי אזוי דער זון האט אויסגעפירט די צוואה{{הערה|שם=שבחי}}. די בעל שם טוב האט אויך געהאט א תהלים פון רבי אדם בעל שם{{הערה|שם=סדהד}}.
+אין דער כערסאנער גניזה, וועלכע ווערט ביי אסאך אנגענומען אלס פאלש{{הערה|זע אויספירליכע באריכט דורך {{אוצר החכמה|יצחק רפאל|סיני|16250|מוסד הרב קוק, תשל"ז|page=133|קעפל=גניזת חרסון|באנד=פא}}.}}, זענען דא עטליכע בריוו אין וועלכע רבי אדם דרוקט אויפ'ן בעל שם טוב נתגלה צו ווערן{{הערה|איגוד תלמידי התמימים, קובץ '''התמים''' חוברת ב', ווארשא, תרצ"ו.}}. ווי עס איז אבער משמע אין די בריוו, האבן זיי זיך קיינמאל פערזענליך געטראפן{{הערה|רבי מנחם מענדל שניאורסאהן, '''ליקוטי שיחות''' כרך כג, ניו יארק: קה"ת, תש"ס. זייט 333}}.
-אין די כערסאנער גניזה, וואס ווערט אין אלגעמיין פאררעכנט פאלש{{הערה|זע אויספירליכע בארכט דורך יצחק רפאל, "גניזת חרסון", '''סיני''' פא, מוסד הרב קוק, תשל"ז.}}, איז דא עטליכע בריוו אין וועלעכע רבי אדם דרוקט אויפן בעל שם טוב נתגלה צו ווערן{{הערה|איגוד תלמידי התמימים, קובץ '''התמים''' חוברת ב', ווארשא, תרצ"ו.}}.
-==די יאר פון זיין פטירה==
+אין ספר שבחי הבעל שם טוב ווערט דערציילט אז רבי אדם האט געטראפן אין א הייל כתבים אין [[קבלה|סודות התורה און קבלה מעשית]], וואס נאכ'ן עס לערנען איז ער געווארן א גרויסער בעל מופת, און איידער זיין פטירה, האט ער געהייסן זיין זון עס איבערגעבן צו "ישראל בן אליעזר פון אקופ", דאס איז דער בעל שם טוב, וועלכער איז דאן געווען בלויז פערצן יאר אלט. עס ווערט דארט ווייטער געשילדערט באריכות וויאזוי דער זון האט אויסגעפירט די צוואה{{הערה|שם=שבחי}}. דער בעל שם טוב האט אויך געהאט א תהלים פון רבי אדם בעל שם{{הערה|שם=סדהד|מנחם מנדל בודק, '''סדר הדורות החדש''', סאטמאר, תש"א. דף ב עמוד א}}.
-לויט די שבחי הבעל שם טוב, איז רבי אדם נסתלק געווארן ווען די בעל שם טוב איז געווען פערצן יאר אלט{{הערה|רבי דוב בער מלינץ, '''שבחי הבעש"ט''', קאפושט, תקע"ה, דף ב עמוד א}}, וואס קומט אויס צווישן שנת תס"ד און שנת תע"ד. אין סדר הדורות החדש שטייט אבער אז רבי אדם האט געלעבט אסאך איידער דער בעל שם טוב'ס צייטן{{הערה|שם=סדהד|מנחם מנדל בודק, '''סדר הדורות החדש''', סאטמאר, תש"א. דף ב עמוד א}}. אין די כערסאנער גניזה זענען די בריוון פון רבי אדם דאטירט ביז אייר שנת תצ"ה{{הערה|איגוד תלמידי התמימים, קובץ '''התמים''' חוברת ד', ווארשא, תרצ"ז. עמוד ט}}.
-==זיין אידענטיטעט==
+==יאר פון זיין פטירה==
-רבי אדם בעל שם איז יארן געווען באקאנט בלויז פון די ספר שבחי הבעל שם טוב, און קיין שום אנדרערע מקור איבער אים איז נישט געווען. אזוי ארום, האבן חוקרים א שטייגער ווי שמואל אבא האראדעצקי געלייקנט די גאנצע מעשה{{הערה|שם=אלפסי|יצחק אלפסי, "רבי ישראל בעל שם טוב - חייו ותורתו", '''שנה בשנה''' מ, היכל שלמה, תש"ס.}}.
+לויט'ן שבחי הבעל שם טוב, איז רבי אדם נסתלק געווארן ווען דער בעל שם טוב איז געווען פערצן יאר אלט{{הערה|רבי דוב בער מלינץ, '''שבחי הבעש"ט''', קאפושט, תקע"ה, דף ב עמוד א}}, דאס קומט אויס צווישן שנת [[ה'תס"ד]] און שנת [[ה'תע"ד]]. אין סדר הדורות החדש שטייט אבער אז רבי אדם האט געלעבט אסאך איידער'ן בעל שם טוב{{הערה|שם=סדהד}}. אין דער כערסאנער גניזה, זענען די בריוו פון רבי אדם דאטירט ביז אייר שנת [[ה'תצ"ה]]{{הערה|איגוד תלמידי התמימים, קובץ '''התמים''' חוברת ד', ווארשא, תרצ"ז. עמוד ט}}.
-רבי ראובן מרגליות האט אים אידענטיפיצריט מיט רבי דוד משה אברהם פון ראהאטין, בעל מחבר ספר מרכבת המשנה אויף די מכילתא{{הערה|שם=אלפסי}}. רבי דוד משה אברהם איז באקאנט געווען מיטן צונאמען אד"ם וואס איז די ראשי תיבות פון זיי נאמען, און דער בעל שם טוב האט ביי אים געטון שימוש חכמים{{הערה|יהודה ראטען, '''מרכבת המשנה''', לעמבערג, תרנ"ה, הקדמת המביא לבית הדפוס.}}.
+== אידענטיטעט ==
+[[טעקע:Rohatyn Jewish Cemetery (8).jpg|קליין|לינקס|250px|א מאנומענט אינעם אידישן [[בית עלמין|בית החיים]] אין ראהאטין, וועלכע קאנצענטרירט זיך איבער רבי אברהם דוד משה, גערופן רבי אד"ם, אינדענטיפיצירט אלס רבי אדם בעל שם דורך רבי ראובן מרגליות]]
+אזויווי רבי אדם בעל שם איז פאר אסאך יארן געווען באקאנט בלויז פונעם ספר שבחי הבעל שם טוב, האבן געוויסע חוקרים, א שטייגער ווי שמואל אבא האראדעצקי, אינגאנצן פארלייקנט זיין עקזיסטענץ{{הערה|שם=אלפסי|יצחק אלפסי, "רבי ישראל בעל שם טוב - חייו ותורתו", '''שנה בשנה''' מ, היכל שלמה, תש"ס.}}. אין יאר תשכ"ג האט דער חוקר חנא שמרוק באקאנט געמאכט אין אן ארטיקל אז אינעם 16'טן יארהונדערט האט עקזיסטירט א בעל מופת רבי אדם בעל שם און אז ביכלעך איבער זיינע וואונדער זענען געדרוקט געווארן, וואס צוויי אזעלכע ביכלעך געפינען זיך אין [[אקספארד]], אין דער באדליענער ביבליאטעק{{הערה|{{צ-מאמר|מחבר=חנא שמרוק|שם=הסיפורים על ר׳ אדם בעל שם וגילגוליהם בנוסחאות ספר שבחי הבעש"ט|כתב עת=ציון|כרך=כח|עמ=86–105|JSTOR=23552161}}}}. דאס טוט טאקע פעסטשטעלן אז רבי אדם בעל שם האט עקזיסטירט{{הערה|שם=מונד}}, אבער לויט די ביכלעך, האט ער געלעבט אין די צייטן פון קייזער מאקסימיליאן דער צווייטער, אומגעפער 150 יאר איידער דעם בעל שם טוב{{הערה|שם=שלום}}.
+*אין די [[טשערנאבילער גזע|טשערנאבילער הויפן]] איז אנגענומען אז רבי אדם בעל שם וואס האט געשיקט די כתבים צום בעל שם טוב, איז געווען "רבי נחום גאון", דער זיידע פון [[רבי מנחם נחום טווערסקי|רבי מנחם נחום מטשערנאביל]]{{הערה|מקורות צוזאמענגענומען אינעם ארטיקל פון הרב שלמה אבי"ש, "רבותיו וכתביו של רבינו הבעש"ט הקדוש זיע"א", '''היכל הבעש"ט''' יג, היכל מנחם, תשס"ז. הערה 16}}; און לויט אן אנדערער גירסא איז ער געווען "רבי נחום שוסטאק", א זון פון רבי נחום גאון (געבוירן נאך זיין פטירה){{הערה|בצלאל לנדוי, '''הבעש"ט ובני היכלו''', בני ברק: נצח, תשכ"א. זייט ש"מ}}{{הערה|רבי חיים יוסף אריה פראגער, '''כתבי ר' יאשע שו"ב''', עמוד קיא}}.
+*[[הרב ראובן מרגליות]] האט אידענטיפיצירט רבי אדם בעל שם אלס רבי דוד משה אברהם פון ראהאטין {{העב|רוהאטין}} (נפטר [[ה'תק"י]]{{הערה|{{אוצר החכמה|ספר קהילה|רוהאטין - קהילת רוהאטין והסביבה|154373|page=84}}}}), מחבר פון ספר מרכבת המשנה אויף [[מכילתא דרבי ישמעאל|מכילתא]]{{הערה|שם=אלפסי}}. רבי דוד משה אברהם איז באקאנט געווען מיטן צונאמען אד"ם וואס איז די ראשי תיבות פון זיין נאמען, און דער בעל שם טוב האט ביי אים געהאט [[שימוש חכמים]]{{הערה|יהודה ראטען, '''מרכבת המשנה''', לעמבערג, תרנ"ה, הקדמת המביא לבית הדפוס.}}.
+*פראפעסאר [[גרשום שלום]] האט גע'טענה'ט אז רבי אדם בעל שם און זיינע כתבים, זענען א שלייער פאר די כתבים פון [[רבי העשיל צורף]] וואס זענען געווען ביים בעל שם טוב און [[מתנגדים]] האבן שפעטער באשולדיגט אז עס האט [[שבתאות|שבתאי'שע אינהאלט]]{{הערה|שם=שלום|{{אוצר החכמה|גרשום שלום|בית ישראל בפולין|84203|ישראל היילפרין (רעדאקטאר), ירושלים תשי"ד|page=34|כותרת=התנועה השבתאית בפולין|כרך=ב}}}}. רבי ראובן מרגליות, [[אברהם רובינשטיין]] און [[יהושע מונדשיין]]{{הערה|שם=מונד|{{היברובוקס|יהושע מונדשיין|שבחי הבעש"ט|24541|ירושלים, תשמ"ב, זייט 58|page=58}}}} האבן שטארק קריטיקירט שלומ'ס באהויפטונג מיט כראנאלאגישע און לאגישע טענות.
-אין טשערנאביל איז אנגענומען אז רבי נחום גאון, די זיידע פון [[רבי נחום טשערנאבלער]], איז געווען רבי אדם בעל שם{{הערה|מקורות צוזאמען גענומען אינעם ארטיקל פון הרב שלמה אבי"ש, "רבותיו וכתביו של רבינו הבעש"ט הקדוש זיע"א", '''היכל הבעש"ט''' יג, היכל מנחם, תשס"ז. הערה 16}}. לויט אן אנדערע גירסא איז רבי אדם בעל שם [[רבי נחום שוסטאק]], א זון פון רבי נחום גאון וואס איז געבוירן לאחר פטירתו.{{הערה|בצלאל לנדוי, '''הבעש"ט ובני היכלו''', בני ברק: נצח, תשכ"א. זייט ש"מ}}{{הערה|רבי חיים יוסף אריה פראגער, '''כתבי ר' יאשע שו"ב''', עמוד קיא}}.
+==ליינט מער==
-פראפעסאר [[גרשום שלום]] האט גע'טענה'ט רבי אדם בעל שם און זיינע כתבים, זענען א שלייער פאר כתבים פון [[רבי העשיל צורף]] וואס די בעל שם טוב האט געהאט, וואס מתנגדים האבן שפעטער באשולדיגט אז עס האט שבתאי'שע אינהאלט{{הערה|שם=שלום|גרשום שלום, "התנועה השבתאית בפולין", ישראל הלפרין (רעדאקטאר), '''בית ישראל בפולין''' ב, המחלקה לעניני הנוער של ההסתדרות הציונית, תשי"ד}}. הרב ראובן מרגליות, אברהם רובינשטיין און הרב יהושע מונדשיין{{הערה|שם=מונד|יהושע מונדשיין, '''שבחי הבעש"ט''', ירושלים, תשמ"ב. זייט 58}} האבן שטארק קריטיקירט שלום'ס באהויפטונג, מיט כראנאלאגישע און לאגישע טענות.
-אין יאר תשכ"ג האט דער חוקר חנא שמרוק באקאנט געמאכט אין אן ארטיקל{{הערה|חנא שמרוק, "הסיפורים על ר׳ אדם בעל שם וגילגוליהם בנוסחאות ספר שבחי הבעש״ט", '''ציון''' כח. זייט 86–105.}}, אז אין די 16'טע יארהונדערט איז געווען א בעל מופת רבי אדם בעל שם, און ביכלעך איבער זיינע וואונדער זענען געדרוקט געווארן, און צוויי אזעלעכע ביכלעך געפונען זיך אין די בודילענער ביבליאטעק. דאס טוט פעסטשטעלן אז רבי אדם בעל שם האט אייגנטליך יא עקזיסטירט{{הערה|שם=מונד}}. דער פיגור האט אבער לויט דעם ביכל געלעבט אין די צייטן פון קייזער מאקסימיליאן דער צווייטער, אומגעפאר 150 יאר איידער דער בעל שם טוב'ס צייטן{{הערה|שם=שלום}}.
-==צו ליינען מער==
-*משה הלל, '''בעלי שם''', מכון בני יששכר: ירושלים, תשנ"ג.
-*חנא שמרוק, "הסיפורים על ר׳ אדם בעל שם וגילגוליהם בנוסחאות ספר שבחי הבעש״ט", '''ציון''' כח. זייט 86–105.
 *[[רבי יוסף יצחק שניאורסאהן]], '''ליובאוויטשער רבינ'ס זכרונות''' צווייטער טייל, כפר חב"ד: קה"ת, תשל"ד. פרק ע"ה
+*{{אוצר החכמה|משה הלל|בעלי שם|621795|מכון בני יששכר: ירושלים, תשנ"ג|page=190|כותרת=רבי אדם בעל שם|סופיקס=יא}}
+* {{צ-מאמר|מחבר=חנא שמרוק|שם=הסיפורים על ר׳ אדם בעל שם וגילגוליהם בנוסחאות ספר שבחי הבעש"ט|כתב עת=ציון|כרך=כח|עמ=86–105|JSTOR=23552161}}
 ==רעפערענצן==
 {{הערות שוליים}}
+{{גרונטסארטיר:אדם בעל שם}}
+[[קאַטעגאָריע:חסידות]]
+[[קאַטעגאָריע:מקובלים]]
+[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]]
+[[קאַטעגאָריע:בעל שם טוב]]
 [[he:רבי אדם בעל שם]]

אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי אדם בעל שם"

יעצטיגע רעוויזיע זינט 13:32, 12 נאוועמבער 2023

אינהאַלט

לעבן און שאפן

שייכות מיטן בעל שם טוב

יאר פון זיין פטירה

אידענטיטעט

ליינט מער

רעפערענצן

נאוויגאציע מעניו

אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי אדם בעל שם"

יעצטיגע רעוויזיע זינט 13:32, 12 נאוועמבער 2023

לעבן און שאפן

שייכות מיטן בעל שם טוב

יאר פון זיין פטירה

אידענטיטעט

ליינט מער

רעפערענצן

נאוויגאציע מעניו

זוכן