אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:דזשעימס קלארק מאקסוועל"
צייכן: באקוקט |
|||
| (איין מיטלסטע ווערסיע פון איין אנדער באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 34: | שורה 34: | ||
{{רעפליסטע}} | {{רעפליסטע}} | ||
{{גרונטסארטיר:מאקסוועל}} | {{גרונטסארטיר:מאקסוועל}} | ||
{{שטומף| | {{שטומף|ביאגראפיע}} | ||
[[קאַטעגאָריע:מאטעמאטיקער]] | [[קאַטעגאָריע:מאטעמאטיקער]] | ||
| שורה 43: | שורה 43: | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:ג'יימס קלרק מקסוול]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 23:09, 23 אפריל 2023
דזשעימס קלאַרק מאַקסוועל (ענגליש: James Clerk Maxwell; 13טן יוני 1831 – 5טן נאוועמבער 1879) איז געווען א סקאטישער[1] פיזיקער און מאטעמאטיקער. ער האט פארמולירט די קלאסישע עלעקטראמאגנעטישע טעאריע, וואס האט פאראייניגט אלע עקספערימענטן און גלייכונגען פון עלעקטריע, מאגנעטיזם און אפטיק אין איין טעאריע.[2] מאקסוועלס גלייכונגען האבן באוויזן אז עלעקטריע, מאגנעטיזם און ליכט זענען אלע מאניפעסטאציעס פון איין פענאמען, ד"ה דאס עלעקטראמאגנעטישע פעלד.
אין 1865, האט מאקסוועל דעמאנסטרירט אז עלעקטרישע און מאגנעטישע פעלדער פארן ארום ווי כוואליעס מיטן גיך פון ליכט.[3] ער האט פארגעלייגט אז ליכט כוואליעט זיך אין דעם זעלבן מעדיום וואס איז דער גורם פון עלעקטרישע און מאגנעטישע פענאמענען.[4] די פאראייניגונג פון ליכט מיט עלעקטרישע פענאמענען האט געברענגט צו זיין פאראויסזאג פונעם עקזיסטענץ פון ראדיא-כוואליעס. מאקסוועל ווערט אויך געהאלטן ווי א גרינדער פונעם מאדערנעם פעלד פון עלעקטרישער אינזשעניריע.[5] אויך איז ער באקאנט פאר דער ערשטער קאליר־פאטאגראפיע אין 1861.
זיינע אויפדעקונגען האבן געהאלפן איינפירן די תקופה פון מאדערנער פיזיק, לייגנדיק די יסודות פאר אזעלכע פעלדער ווי ספעציעלע רעלאטיוויטעט און קוואנטן-מעכאניק. פיל פיזיקער האלטן מאקסוועל ווי דער 19טער־יארהונדערט וויסנשאפטלער וואס האט די גרעסטע השפעה אויף 20סטער־יארהונדערטן פיזיק. זיינע ביישטייערונגען ווערן ברייט גערעכנט צו זיין אויף דער זעלבער גרייס ווי אייזיק ניוטאן און אלבערט איינשטיין.[6] אין אן אנקעטע פון די 100 מערסט פראמינענטע פיזיקער האט מען געוויילט מאקסוועל דער דריט־גרעסטן פיזיקער פון אלע צייטן, נאך נאר ניוטאן און איינשטיין.[7] ביים ערשטן יארהונדערט פון מאקסוועל'ס געבורט האט איינשטיין געשילדערט מאקסוועל'ס ארבעט ווי די "טיפסטע און מערסט פרוכבאר וואס פיזיק איז אדורכגעגאנגען זייט ניוטאנ'ס צייטן".[8]
לעבנסגעשיכטע
עלעקטראמאגנעטיזם
שוין אין 1855 האט מאקסוועל געהאט שטודירט עלעקטריע און מאגנעטיזם ווען מען האט פארגעליינט זיין "On Faraday's lines of force" ("וועגן פאראדיי'ס קראפט־ליניעס") צו דע קעמברידזש פילאזאפיע געזעלשאפט.[9] אין דעם פאפיר האט ער פארגעלייגט א מער פשוטן מאדעל פון פאראדיי'ס ארבעט, און וויאזוי עלעקטריע און מאגנעטיזם האבן א שייכות. ער האט געזאמלט אלץ וואס מען האט געוואוסט אין א פארבונדענעם געזעמעל פון דיפערענציאַל-גלייכונגען מיט 20 גלייכונגען אין 20 וואַריאַבלען. שפעטער האט ער פארעפנטליכט די ארבעט אין "On Physical Lines of Force" ("וועגן פיזישע קראפט־ליניעס") אין מערץ 1861.[10]
בערך אין יאָר 1862, ווען ער האט געהאלטן לעקציעס אין קינג'ס קאלעדזש, האט מאקסוועל אויסגערעכנט אז די גיך פון פראפאַגאַציע פון אן עלעקטראמאגנעטישן פעלד איז אומגעפער די גיך פון ליכט. ער האט געהאַלטן אז יש דברים בגו, ס'איז נישט סתם צופעליג צוגעטראפן, זאָגנדיק, "מיר קענע נישט פארמיידן די אויסקום אז ליכט באשטייט פון קווערע כוואַליונגען פון דעם זעלבן מיטל וואָס איז דער גורם פון עלעקטרישע און מאגנעטישע פענאמענען."[11]
מאקסוועל האט געוויזן ווייטער אז די גלייכונגען זאגן פאראויס דעם עקזיסטענץ פון כוואליעס פון אסצילירנדיגע עלעקטרישע און מאגנעטישע פעלדער וואס פארן אדורך ליידיגן רוים מיט א גיך וואס מען קען פאראויסזאגן פון פשוע עלעקטריע־עקספערימענטן; מיט די דאטן וואס זענען געווען דעמאלסט פאראן האט מאקסוועל גערעכנט א גיך פון 310,740,000 מעטער א סעקונדע.[12] אין זיין 1864 פאפיר "א דינאמישע טעאריע פונעם עלעקטראמאגנעטישן פעלד", האט מאקסוועל געשריבן, "די השוואה פון די אויסקומען זענען משמע אז ליכט און מאגנעטיזם זענען צוויי אופַֿנים פונעם זעלבן סובסטאנץ, אז ליכט איז אן עלעקטראמאגנעטישע שטערונג וואס ווערט באוועגט אדורכן פעל לויט די געזעצן פון עלעקטראמאגנעטיזם".[4]
זיינע בארימטע צוואנציג גלייכונגען, אין זייער מאדערנער פארעם פון פיר טיילווייז דיפערעציאל-גלייכונגען, האבן צוערשט דערשינען גאנץ אנטוויקלט אין זיין לערנבוך A Treatise on Electricity and Magnetism אין 1873.[13] דער גרעסטער טייל פון דער דאזיגער ארבעט האט מאקסוועל געטון ביי גלענלער אין דער תקופה צווישן האלטן זיין לאנדאנער שטעלע און אנהייבן דאס קאווענדיש בענקל.[11] אליווער העוויסייד האט פארמינערט די קאמפלעקסיטעט פון מאקסוועל'ס טעאריע אראפ צו פיר דיפערענציאל־גלייכונגען,[14] וואס זענען דערקענט היינט צוזאמען ווי מאקסוועלס געזעצן אדער מאקסוועלס גלייכונגען. כאטש פאטענציאלן זענען געווארן פיל ווייניגער פאפולער אינעם ניינצטן יארהונדערט,[15] אבער ניצן סקאלאר און וועקטאר פאטענציאלן איז היינט סטאנדארט ווען מען לייזט די מאקסוועל-גלייכונגען.[16]
מ'האט באוויזן אז מאקסוועל האט רעכט, און זיין קוואנטיטאטיווע פארבינדונג צווישן ליכט און עלעקטראמאגנעטיזם ווערט גערעכנט איינעם פון די גרויסע אויפטוען פון דער 19טער־יארהונדערט מאטעמאטישער פיזיק.[17]
מאקסוועל האט אויך איינגעפירט דעם באגריף פונעם עלעקטראמאגנעטישן פעלד גלייך צו די קראפט־ליניעס וואס פאראדיי האט געשילדערט.[18]
זען קאלירן
קינעטישע טעאריע פון גאַזן
קאנטראל־טעאריע
רעפערענצן
- ↑ "Scottish mathematician and physicist". Encyclopædia Britannica. Retrieved 24סטן פעברואר 2010.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(help) (ענגליש) - ↑ "Electromagnetism, Maxwell's Equations, and Microwaves". IEEE Virtual Museum. 2008. Retrieved 2008-06-02.
- ↑ Wolfram, Stephen (2002). A New Kind of Science. Wolfram Media, Inc. p. 1045. ISBN 1-57955-008-8.
- ↑ 4.0 4.1 Maxwell, James Clerk (1865). "A dynamical theory of the electromagnetic field" (PDF). Philosophical Transactions of the Royal Society of London. 155: 459–512. Bibcode:1865RSPT..155..459C. doi:10.1098/rstl.1865.0008. Archived from the original (PDF) on 28 July 2011. (This article accompanied an 8 December 1864 presentation by Maxwell to the Royal Society. His statement that "light and magnetism are affections of the same substance" is at page 499.)
- ↑ Tapan K. Sakar, Magdalena Salazar-Palma, Dipak L. Sengupta; James Clerk Maxwell: The Founder of Electrical Engineering; 2010 Second Region 8 IEEE Conference on the History of Communications;IEEE
- ↑ Tolstoy, Ivan (1981). James Clerk Maxwell : a biography. Chicago: University of Chicago Press. p. 2. ISBN 0-226-80785-1. OCLC 8688302.
- ↑ "Einstein the greatest", BBC News, BBC (29סטן נאוועמבער 1999). דערגרייכט דעם 2טן אפריל 2010. ארכיווט פונעם אריגינאל דעם 11טן יאנואר 2009.
- ↑ McFall, Patrick (23סטן אפריל 2006). "Brainy young James wasn't so daft after all". The Sunday Post. maxwellyear2006.org. Archived from the original on 20סטן יוני 2013. Retrieved 29סטן מערץ 2013.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=,|date=, and|archivedate=(help) - ↑ Maxwell, James Clerk (1855). "On Faraday's Lines of Force". Transactions of the Cambridge Philosophical Society (in (ענגליש)). blazelabs.com. Archived from the original on 17טן מערץ 2014. Retrieved 27סטן מערץ 2013.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=and|archivedate=(help); templatestyles stripmarker in|language=at position 53 (help)CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "1861: James Clerk Maxwell's greatest year". King's College London. 18טן אפריל 2011. Archived from the original on 22סטן יוני 2013. Retrieved 28סטן מערץ 2013.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=,|date=, and|archivedate=(help) - ↑ 11.0 11.1 O'Connor, J.J.; Robertson, E.F. (נאוועמבער 1997). "James Clerk Maxwell". School of Mathematical and Computational Sciences University of St Andrews. Archived from the original on 28סטן יאנואר 2011. Retrieved 25סטן מערץ 2013.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=and|archivedate=(help) - ↑ "ECEN3410 Electromagnetic Waves" (PDF). University of Colorado. Archived from the original (PDF) on 17טן מערץ 2014. Retrieved 30סטן יוני 2013.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=and|archivedate=(help) - ↑ "Year 13 – 1873: A Treatise on Electricity and Magnetism by James Clerk Maxwell". MIT Libraries. Archived from the original on 7טן יוני 2013. Retrieved 30סטן יוני 2013.
{{cite web}}: Check date values in:|access-date=and|archive-date=(help) - ↑ Nahin, Paul J. (2002-11-13). Oliver Heaviside: The Life, Work, and Times of an Electrical Genius of the Victorian Age (in ענגליש). JHU Press. p. 109. ISBN 978-0-8018-6909-9.
- ↑ B.J. Hunt (1991) The Maxwellians, pages 165,6, Cornell University Press ISBN 0801482348
- ↑ Eyges 1972, p. section 11.6.
- ↑ Wheen, Andrew (2010). Dot-Dash to Dot.Com: How Modern Telecommunications Evolved from the Telegraph to the Internet. p. 86. ISBN 978-1-4419-6760-2. Archived from the original on 17 יוני 2016.
- ↑ Johnson, Kevin (מיי 2002). "The Electromagnetic Field" (in ענגליש). University of St Andrews. Archived from the original on 27סטן אויגוסט 2011. Retrieved 30סטן יוני 2013.
{{cite web}}: Check date values in:|access-date=,|date=, and|archive-date=(help)
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!