אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי שאול בן דוד"

קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
צייכן: רויע רעדאגירונג
שורה 4: שורה 4:
==לעבנסגעשיכטע==
==לעבנסגעשיכטע==
מיר ווייסן ווייניג איבער די געשיכטע פון ר' שאול בן דוד. ער איז געבוירן געוואָרן אַרום דעם יאָר ה'ש"ל.
מיר ווייסן ווייניג איבער די געשיכטע פון ר' שאול בן דוד. ער איז געבוירן געוואָרן אַרום דעם יאָר ה'ש"ל.
ער האָט געלערנט תורה ביי עטלעכע פון די גרעסטע גאונים פון זיין דור, צווישן זיי רבי הירש שור (דער פאָטער פון דער [[רבי אברהם חיים שור|תורת חיים]]){{הערה|1=טל אורות, מלאכת המוציא (מהדורת אדלר אות כא)}} און רבי שלמה רבי לייבוש'ס פון לובלין (דער מהרש"ל השני, א תלמיד פונעם מהרש"ל, נפטר שנ"א). רבי שאול איז געווען שטאַרק פאַרבונדן מיט דער תורה פונעם [[רבי שלמה לוריא|מהרש"ל]]. ער האט ממעטיר געווען זיינע ווערטער מיט גרויס כּבוד און יראת שמים, און האָט אפילו געשריבן אַ קינה (הספד) אויף זיין רבי'ן, דער מהרש"ל השני.
ער האָט געלערנט תורה ביי עטלעכע פון די גרעסטע גאונים פון זיין דור, צווישן זיי רבי הירש שור (דער פאָטער פון דער [[רבי אברהם חיים שור|תורת חיים]]){{הערה|1=טל אורות, מלאכת המוציא (מהדורת אדלר אות כא)}} און רבי שלמה רבי לייבוש'ס פון לובלין (דער מהרש"ל השני, א תלמיד פונעם מהרש"ל, נפטר שנ"א). רבי שאול האָט געשריבן אַ קינה (הספד) אויף זיין רבי'ן, דער מהרש"ל השני.


ער האָט געדינט אַלס ראש ישיבה און ראש מתיבתא אין מדינת רוסיא. אין דער ליטעראַטור פון יענער צייט, מיינט "מדינת רוסיא" געווענליך רוסיא האדומה, וואָס איז מזרח גאַליציע אָדער פודוליה, וועלכעס איז געווען אַ טייל פון [[ועד ארבע ארצות]]. זיין זון, ר' דוד, האָט געדרוקט איינעם פון זיינע ספרים אין יאָר ה'ת"א, וואָס ווייזט אַז ר' שאול איז געווען ביים לעבן נאָך דעם יאָר.
ער האָט געדינט אַלס ראש ישיבה און ראש מתיבתא אין מדינת רוסיא. אין דער ליטעראַטור פון יענער צייט, מיינט "מדינת רוסיא" געווענליך רוסיא האדומה, וואָס איז מזרח גאַליציע אָדער פודוליה, וועלכעס איז געווען אַ טייל פון [[ועד ארבע ארצות]]. זיין זון, ר' דוד, האָט געדרוקט איינעם פון זיינע ספרים אין יאָר ה'ת"א, וואָס ווייזט אַז ר' שאול איז געווען ביים לעבן נאָך דעם יאָר.


כאטש דער חיד"א ברענגט צוויי איינסן וועגן ר' שאול אין זיין ספר [[שם הגדולים]], מאַכט ער קיין דערמאנונג פון זיין ספר חנוכת הבית.
רבי שאול איז געווען שטאַרק פאַרבונדן מיט דער תורה פונעם [[רבי שלמה לוריא|מהרש"ל]], און ער ברענגט אים אפט אראפ מיט גרויס כבוד. ער האט אויך אריינגעפלאכטן גימטריאות און קבלה-עניינים אין זיינע כתבים. זיין ארבעט ווערט ציטירט דורך שפעטערדיגע פוסקים ווי דער מגן אברהם און דער מרכבת המשנה.


==חיבורים==
==חיבורים==
שורה 20: שורה 20:
===חנוכת הבית===
===חנוכת הבית===
דאָס איז אַ חיבור אויף הלכות חנוכה.
דאָס איז אַ חיבור אויף הלכות חנוכה.
* דרוקן: דער ספר חנוכת הבית איז געדרוקט געוואָרן צום ערשט אין פראג אין יאָר ה'שע"ו (1616). נאָכדעם איז ער נישט איבערגעדרוקט געוואָרן ביז אין 1981, אין אַ פאָטאָ-אָפסעט ווערסיע, און שפּעטער אין אַ נייע אויסגאַבע אין 2002.
* דרוקן: דער ספר חנוכת הבית איז געדרוקט געוואָרן צום ערשט אין פראג אין יאָר ה'שע"ו. פאר פילע יארן איז דער ספר געווען כמעט פארגעסן ביי ביבליאגראפן. כאטש דער חיד"א ברענגט צוויי איינסן וועגן ר' שאול אין זיין ספר [[שם הגדולים]], מאַכט ער קיין דערמאנונג פון זיין ספר חנוכת הבית.
* אינהאַלט: דער ספר איז כמעט אינגאַנצן אומבאַקאַנט פאַר פילע ביבליאָגראַפן. דער מחבר הייבט אָן מיט דער אינטערעסאַנטער שיטה אַז כמעט אַלע הלכות חנוכה זענען באַהאַלטן אין דעם נוסח פון הנרות הללו. דער ספר דיסקוסירט וויכטיגע נושאים, אַזוי ווי די פראַגע פון בית יוסף, און פאַרוואָס חנוכה איז נישט ניין טעג.
נאָכדעם איז ער נישט איבערגעדרוקט געוואָרן ביז אין תשמ"א, אין אַ פאָטאָ-אָפסעט ווערסיע, און שפּעטער אין אַ נייע אויסגאַבע אין תשמ"ב און נאכאמאל אין תשנ"ב.
 
* אינהאַלט: דער מחבר הייבט אָן מיט דער אינטערעסאַנטער חידוש אַז כמעט אַלע הלכות חנוכה זענען באַהאַלטן אין דעם נוסח פון הנרות הללו. דער ספר דיסקוסירט וויכטיגע נושאים, אַזוי ווי די [[בית יוספ'ס קשיא]]{{הערה|חנוכת הבית, תשנ"ב, עמ' לג}}, און פאַרוואָס חנוכה איז נישט ניין טעג{{הערה|חנוכת הבית, תשנ"ב, עמ' נ}}.
* הלכה און מנהג: ר' שאול האָט אָנגענומען אַ צד אין גרויסע הלכה-פראַגעס, אַזוי ווי צו צינדן נר שבת אָדער נר חנוכה צום ערשט, און צי צו מאַכן הבדלה פאַר נר חנוכה אויף מוצאי שבת. ער האָט אויך, אַזוי ווי דער מהרש"ל, געהאַלטן אַז דער ריכטיגער נוסח פון דער ברכה איז צו זאָגן שלחנוכה ווי איין וואָרט.
* הלכה און מנהג: ר' שאול האָט אָנגענומען אַ צד אין גרויסע הלכה-פראַגעס, אַזוי ווי צו צינדן נר שבת אָדער נר חנוכה צום ערשט, און צי צו מאַכן הבדלה פאַר נר חנוכה אויף מוצאי שבת. ער האָט אויך, אַזוי ווי דער מהרש"ל, געהאַלטן אַז דער ריכטיגער נוסח פון דער ברכה איז צו זאָגן שלחנוכה ווי איין וואָרט.
* מתנות חנוכה: דער ספר חנוכת הבית איז דער עלטסטער באַקאַנטער מקור וואָס דערמאָנט דעם מנהג פון געבן מתנות אויף חנוכה. אין זיין שיר, נוצט ער די ווערטער "לחלק מתנות", און אין דער הלכה'דיגער חלק פון ספר, שרייבט ער אַז מען זאָל געבן צדקה, בפרט צו די קינדער וואָס לערנען תורה. דאָס איז די סטעיטמענט וואָס דער מגן אברהם ציטירט פון דעם ספר (ריש סימן תר"ע).
 
דער ספר חנוכת הבית איז דער עלטסטער באַקאַנטער מקור וואָס דערמאנט דעם מנהג פון געבן מתנות (חנוכה געלט) אויף חנוכה. אין זיין שיר, נוצט ער די ווערטער "לחלק מתנות", און אין דער הלכה'דיגער חלק פון ספר, שרייבט ער אַז מען זאָל געבן צדקה, בפרט צו די קינדער וואָס לערנען תורה{{הערה|חנוכת הבית, תשנ"ב, עמ' עב, פג}}. דאָס איז די סטעיטמענט וואָס דער מגן אברהם ציטירט פון דעם ספר (ריש סימן תר"ע). ער דערמאנט אויך די טעמעס פון עסן מילכיגס און דעם נוסח פון די ברכות.


===תפלת הדרך===
===תפלת הדרך===
דער ספר איז אַ סדר תפלת הדרך, און איז געדרוקט געוואָרן דורך זיין זון, ר' דוד, אין יאָר 1641 (ה'ת"א). דער ספר אַנטהאַלט אַן אומגעוויינליכע אילוסטראַציע פון אַ שיף אויפן ים אויף דער לעצטער זייט.
דאס איז א קליין ספר'ל מיט "סדר תפלת הדרך", און איז געדרוקט געוואָרן דורך זיין זון, ר' דוד, אין יאָר ה'ת"א. דער ספר אַנטהאַלט אַן אומגעווענליכע אילוסטראַציע פון אַ שיף אויפן ים אויף דער לעצטער זייט{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://seforimblog.com/2006/12/forgotten-work-on-chanuka/|שרייבער=Eliezer Brodt|קעפל=A Forgotten Work on Chanukah: חנוכת הבית|זייטל=The Seforim Blog|דאטום=December 18, 2006}}}}.
 
===לינקס===
*{{היברובוקס|2=חנוכת הבית|3=19668|4=על ענייני חנוכה, פראג שע"ו}}.
*{{אוצר החכמה|2=חנוכת הבית וסדר תפילת הדרך|3=642117|4=לאנדאן, תשמ"ב}}.
*{{אוצר החכמה|2=חנוכת הבית|3=143554|מקום הוצאה=בני ברק|שנת הוצאה=תשנ"ב}}
*{{היברובוקס|2=טל אורות|3=24833|4=פראג שע"ה}}.
*{{היברובוקס|2=טל אורות|3=50713|4=ירושלים תשנ"ה (מהדורת אדלר)}}.
 
==רעפערענצן==
{{רעפערענצן}}


[[he:רבי שאול בן דוד]]
[[he:רבי שאול בן דוד]]