מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
3,951
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 13: | שורה 13: | ||
| קינדער = איין זון, הרב חיים צבי וויין, און דריי טעכטער: שרה טייטלבויים, מרים געטינגער, און דינה געווירץ | | קינדער = איין זון, הרב חיים צבי וויין, און דריי טעכטער: שרה טייטלבויים, מרים געטינגער, און דינה געווירץ | ||
}} | }} | ||
רבי '''בערל וויין''' (תרצ"ד, שיקאגא – תשפ"ה, ירושלים) איז געווען אַן אמעריקאנער-געבוירענער ארטאדאקסישער רב, | רבי '''בערל וויין''' (תרצ"ד, שיקאגא – תשפ"ה, ירושלים) איז געווען אַן אמעריקאנער-געבוירענער ארטאדאקסישער רב, בעל דרשן, שרייבער, און היסטאריקער. ער איז ברייט באקאנט פאר פּאפּולאריזירן אידישע היסטאריע דורך טויזנטער אוידיא טעיפס, ביכער, סעמינארן, טעלעוויזיע און ראדיא אויפטריטן, און פילמען. ער האט טיף באאיינפלוסט דורות פון ארטאדאקסישע אידן דורך זיין ארבעט, און איז אפט באצייכנט געווארן ווי "די שטימע פון אידישער היסטאריע"{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://blogs.timesofisrael.com/rabbi-berel-wein-ztl-the-rabbi-who-gave-the-jewish-people-their-story/|שרייבער=Paul Mendlowitz|קעפל=Rabbi Berel Wein zt”l : The Rabbi Who Gave the Jewish People Their Story|דאטום=Aug 18, 2025}}.}}. במשך זיין קאריערע, האט ער געהאלטן פערזענלעכע און אידעאָלאָגישע פארבינדונגען סיי צו מאָדערן אָרטאָדאָקסישן יידנטום און סיי צו חרדישן אידנטום. | ||
==ביאגראפיע== | ==ביאגראפיע== | ||
===געבורט און יוגנט=== | ===געבורט און יוגנט=== | ||
הרב וויין שטאמט פון א משפחה פון ליטווישע רבנים. ער איז געבוירן געווארן אין [[שיקאגא|שיקאַגאָ]], אילינוי, אלס אַן איינציגער זון צו | הרב וויין שטאמט פון א משפחה פון ליטווישע רבנים. ער איז געבוירן געווארן אין [[שיקאגא|שיקאַגאָ]], אילינוי, אלס אַן איינציגער זון צו רבי זאב וויין (1906-2004), און אסתר, א טאכטער פון רבי חיים צבי הלוי רובינשטיין (נפ' חשון תש"ד), דער גרינדער פון '[[היברו טעאלאגישן קאלעדזש]]' (בית מדרש לתורה, באקאנט אלס "סקאָקי ישיבה") {{העב|ישיבת סקוקי}}, וועמען ר' בערל האט געשילדערט אלס זיין מוסטער. ר' זאב איז געווען א תלמיד פון [[רבי שמעון שקאפ]] און שפּעטער פון [[הרב קוק]]{{הערה|שם=משפח25|{{לינק|שרייבער=Gedalia Guttentag|קעפל=Voice of History|אדרעס=https://mishpacha.com/voice-of-history/|זייטל=Mishpacha Magazine|דאטום=אוגוסט 19, 2025}}.}}, און ער האט געדינט אלס רב פון קהלת בית המדרש הגדול אנשי לוקניק אין שיקאגא איבער 51 יאר. ער איז געווען א ברודער פון הרב שמעי׳ דוד וויין, דער ערשטער רב אין חולון{{הערה|{{עיה|The Sentinel|cgs||Rabbi Zev Wein To Be Honored By Kesser Maariv On Sunday|19660310|65}}.|כיוון=שמאל}}. | ||
די ערשטע | די ערשטע לימודים האט ר' בערל געהאט אין א פובליק סקול, און לימודי קודש האט ער געלערנט בחברותא מיט זיין טאטן. ער איז אריבער פון פובליק סקול צו לערנען אין ישיבת משנה תורה ביי די 11 יאר, לויט דער עצה פון זיין זיידע{{הערה|שם=משפח22}}{{הערה|שם=משפח25}}. זיין טאטע האט פארלאנגט ער זאל לערנען ענגליש כדי ער זאל קענען אויפטרעטן אין שול נישט נאר אין אידיש. | ||
===בילדונג און הייראט=== | ===בילדונג און הייראט=== | ||
ער האט שטודירט געזעץ, באקומען א באַקאַלאַורוס אין בילדונג פון רוזוועלט אוניווערסיטעט אין 1954 און א געזעץ דעגרי פון דעפּאָל אוניווערסיטעט אין 1956. | ער האט שטודירט געזעץ, באקומען א באַקאַלאַורוס אין בילדונג פון רוזוועלט אוניווערסיטעט אין 1954 און א געזעץ דעגרי פון דעפּאָל אוניווערסיטעט אין 1956. | ||
אין יאר תשט"ו (1955) האט ער חתונה געהאט מיט יוכבד ("דזשעקי"), געבוירן אין וואַסיקי, ליטע, | אין יאר תשט"ו (1955) האט ער חתונה געהאט מיט יוכבד ("דזשעקי") לעוויין, וועלכע איז געבוירן אין וואַסיקי, ליטע, און איז ביי די פיר יאר אלט אימיגרירט מיט איר פאמיליע קיין דעטראיט וואו איר פאטער, הרב אליעזר לעווין, א נאענטער תלמיד פונעם חפץ חיים, האט געדינט אלס רב איבער זעכציג יאר. אין שיקאַגאָ האבן זיי געהאט צו פיר קינדער, און יוכבד איז נפטר געווארן אין 2006. שפעטער האט ער חתונה געהאט מיט מירא כהן וויין, וועלכע איז נפטר געווארן אין 2018. | ||
הרב וויין האט (נאכן חתונה?) געלערנט אין 'בית מדרש לתורה' אין שיקאַגאָ, וואס איז געגרינדעט געווארן דורך זיין זיידע הרב רובינשטיין און וואו ער האט באקומען סמיכה. זיינע רביים זענען געווען [[רבי חיים קרייזווירטה]] | הרב וויין האט (נאכן חתונה?) געלערנט אין 'בית מדרש לתורה' אין שיקאַגאָ, וואס איז געגרינדעט געווארן דורך זיין זיידע הרב רובינשטיין און וואו ער האט באקומען סמיכה. זיינע רביים זענען געווען [[רבי חיים קרייזווירטה]], וועלכע האט אים אויך מסמיך געווען לרבנות, רבי מרדכי רוגוב{{הערה|איבער אים: {{אישי ישראל|רבי מרדכי רוגוב}}.}} און רבי ישראל מענדל הכהן קאפלאן{{הערה|איבער אים: {{אישי ישראל|רבי ישראל מנדל קפלן}}.}}{{הערה|שם=מצב|{{לינק|אדרעס=https://matzav.com/boruch-dayan-emes-rav-berel-wein-ztl/|קעפל=Boruch Dayan Emes: Rav Berel Wein zt”l|זייטל=Matzav.com|דאטום=August 16, 2025}}.}}. | ||
נאכן באקומען סמיכה לרבנות האט ער געלערנט אין אוונט קורסן אין דע-פול אוניווערזיטעט און איז געווארן אן אַדוואָקאַט. | |||
===קאריערע אין אמעריקע=== | ===קאריערע אין אמעריקע=== | ||
פון 1956 ביז 1964, האט הרב וויין פּראקטיצירט | פון 1956 ביז 1964, האט הרב וויין פּראקטיצירט געזעץ אין שיקאַגאָ. ער האט געזאגט אז ער האט נישט הנאה געהאט פון דעם געזעץ פעלד, ווייל ער האט דארט געזען מענטשן אין זייער ערגסטן צושטאנד{{הערה|שם=משפח25}}. | ||
אין יאר תשכ"ד אין עלטער פון 30, איז ער | אין יאר תשכ"ד אין עלטער פון 30, איז ער געווארן דער רב אין קהילת בית ישראל אין [[מיאמי ביטש]], פלארידע, וואו ער איז געבליבן ביז תשל"ב. ער האט אויסגעברייטערט די קהילה פון 39 פאמיליעס צו 250{{הערה|1=https://www.rocklanddaily.com/news/in-tribute-rabbi-berel-wein-z-l-prominent-monsey-torah-personality}}. דאָרטן האָט ער אויך געדינט אלס איינער פון די הויפּט לערערס אין דער יונגער ישיבה קטנה, מתיבתא פון גרעיטער מיאמי. | ||
אין 1967 האט ער באקומען א [[דאקטאר]] אין העברעישע ליטעראטור פון העברעישער טעאלאגישער קאלעדזש{{הערה|1=https://covenantfn.org/award-person/berel-wein/}}. | אין 1967 האט ער באקומען א [[דאקטאר]] אין העברעישע ליטעראטור פון העברעישער טעאלאגישער קאלעדזש{{הערה|1=https://covenantfn.org/award-person/berel-wein/}}. | ||