בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,374
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 82: | שורה 82: | ||
===תרומת הדשן=== | ===תרומת הדשן=== | ||
רבי ישראל איסרליין איז בעסטנס באקאנט פאר זיין הויפט־ווערק, "תרומת הדשן". דאס ווערק איז משמעות'דיג געשריבן און רעדאקטירט געווארן דורך ר' איסרליין אליין. דער נאמען פון דעם ספר קומט דערפון וואס עס ענטהאלט 354 [[שאלות ותשובות]], וואס איז דער גימטריא פון "דשן". די סדר פון די שו"ת פאלגן דעם מוסטער פון "ארבעה טורים" פון רבי יעקב בן אשר{{הערה|[[#אידלברג|איידלבערג]], 51.}}. דער ספר באהאנדלט א ברייטע רייע טעמעס פון הלכה און מנהג און גיט אַן עכטן בילד פון דעם דעמאלסטיגן אידישן לעבן. עס איז איינער פון די וויכטיגסטע מקורים וואס האבן באהיטן די אשכנזישע הלכה'דיגע טראדיציעס און מנהגים, און עס האט געדינט אלס א וויכטיגע מקור פאר רבי משה איסרליש'ס "הגהות הרמ"א" אויפ'ן שולחן ערוך, וואס שפּעציפיצירט די אונטערשיידן צווישן ספרדישע און אשכנזישע מנהגים. | רבי ישראל איסרליין איז בעסטנס באקאנט פאר זיין הויפט־ווערק, "תרומת הדשן". דאס ווערק איז משמעות'דיג געשריבן און רעדאקטירט געווארן דורך ר' איסרליין אליין. דער נאמען פון דעם ספר קומט דערפון וואס עס ענטהאלט 354 [[שאלות ותשובות]], וואס איז דער גימטריא פון "דשן". די סדר פון די שו"ת פאלגן דעם מוסטער פון "ארבעה טורים" פון רבי יעקב בן אשר{{הערה|[[#אידלברג|איידלבערג]], 51.}}, כאטש מיט פילע אָפּווייכונגען{{הערה|זעט: {{אקדמיה|יחזקאל פראם|על סדר התשובות במהדורה המודפסת של ספר תרומת הדשן|36956013|עלי ספר|כ (תשס"ט), עמ' 81–96}}; {{צ-זשורנאל|פנחס רוט|הסימן החסר בספר תרומת הדשן: הערה למאמרו של יחזקאל פראם|עלי ספר|כא (תש"ע)|עמ=179–181|JSTOR=24159683}}.}}. דער ספר באהאנדלט א ברייטע רייע טעמעס פון הלכה און מנהג און גיט אַן עכטן בילד פון דעם דעמאלסטיגן אידישן לעבן. עס איז איינער פון די וויכטיגסטע מקורים וואס האבן באהיטן די אשכנזישע הלכה'דיגע טראדיציעס און מנהגים, און עס האט געדינט אלס א וויכטיגע מקור פאר רבי משה איסרליש'ס "הגהות הרמ"א" אויפ'ן שולחן ערוך, וואס שפּעציפיצירט די אונטערשיידן צווישן ספרדישע און אשכנזישע מנהגים. | ||
די טראדיציאנעלע מיינונג, וואס ווערט באשטעטיגט דורך א צאל פוסקים, איז אז רבי ישראל איסרליין האט אליין אויסגעטראכט די שאלות אין זיין "תרומת הדשן", און נישט געענטפערט אויף פאקטישע פראגן וואס זענען אים געשטעלט געווארן דורך מענטשן ווי אין טראדיציאנעלע תשובות-ספרים. דאס האט א הלכה'דיגער באדייט, ווייל אויב דער מחבר האט אליין פארמולירט די שאלה, זענען די דעטאלן אין דער שאלה נישט צופעליג, נאר אויסגעקליבן מיט א געוויסער כוונה{{הערה|זעט {{שולחן ערוך|יורה דעה|קצו|מפרש=ש"ך|סק=כ}}; {{שולחן ערוך|יורה דעה|שכח|מפרש=ט"ז|סק=ב}}; {{שולחן ערוך|אבן העזר|קל|מפרש=בית שמואל|סק=כ}}.}}. דער חיד"א שרייבט, אז ר' ישראל איסרלן'ס תשובות זענען "נישט הלכה למעשה" (לשונו), נאר דער רב אליין האט אויפגעהויבן דעם ספק און אנטפּלעקט די תשובה{{הערה|{{שם הגדולים|גדולים|י|תב}}.}}. דער ציל פון דעם איז געווען צו שארפן פאקטישע פראגן און צו געבן א פולשטענדיגן ענטפער, אדער צו צושטעלן אויטאריטעטיווע הלכה־ענטפערס פאר אנדערע רבנים איידער דער שולחן ערוך איז קאמפּאנירט געווארן. דער דאזיגער סטיל איז גענוצט געווארן ווי א פּעדאגאגישער מיטל צו מאכן תורה־פרינציפן מער אינטערעסאנט און שייכות'דיג פאר לערנער{{הערה|שם=לעהר|{{לינק|אדרעס=https://thelehrhaus.com/timely-thoughts/a-what-if-review-hypothetical-history-science-and-halakhah/|שרייבער=Yaakov Taubes|קעפל=A “What If” Review: Hypothetical History, Science, and Halakhah|זייטל=The Lehrhaus|דאטום=July 5, 2022}}.|כיוון=שמאל}}. | די טראדיציאנעלע מיינונג, וואס ווערט באשטעטיגט דורך א צאל פוסקים, איז אז רבי ישראל איסרליין האט אליין אויסגעטראכט די שאלות אין זיין "תרומת הדשן", און נישט געענטפערט אויף פאקטישע פראגן וואס זענען אים געשטעלט געווארן דורך מענטשן ווי אין טראדיציאנעלע תשובות-ספרים. דאס האט א הלכה'דיגער באדייט, ווייל אויב דער מחבר האט אליין פארמולירט די שאלה, זענען די דעטאלן אין דער שאלה נישט צופעליג, נאר אויסגעקליבן מיט א געוויסער כוונה{{הערה|זעט {{שולחן ערוך|יורה דעה|קצו|מפרש=ש"ך|סק=כ}}; {{שולחן ערוך|יורה דעה|שכח|מפרש=ט"ז|סק=ב}}; {{שולחן ערוך|אבן העזר|קל|מפרש=בית שמואל|סק=כ}}.}}. דער חיד"א שרייבט, אז ר' ישראל איסרלן'ס תשובות זענען "נישט הלכה למעשה" (לשונו), נאר דער רב אליין האט אויפגעהויבן דעם ספק און אנטפּלעקט די תשובה{{הערה|{{שם הגדולים|גדולים|י|תב}}.}}. דער ציל פון דעם איז געווען צו שארפן פאקטישע פראגן און צו געבן א פולשטענדיגן ענטפער, אדער צו צושטעלן אויטאריטעטיווע הלכה־ענטפערס פאר אנדערע רבנים איידער דער שולחן ערוך איז קאמפּאנירט געווארן. דער דאזיגער סטיל איז גענוצט געווארן ווי א פּעדאגאגישער מיטל צו מאכן תורה־פרינציפן מער אינטערעסאנט און שייכות'דיג פאר לערנער{{הערה|שם=לעהר|{{לינק|אדרעס=https://thelehrhaus.com/timely-thoughts/a-what-if-review-hypothetical-history-science-and-halakhah/|שרייבער=Yaakov Taubes|קעפל=A “What If” Review: Hypothetical History, Science, and Halakhah|זייטל=The Lehrhaus|דאטום=July 5, 2022}}.|כיוון=שמאל}}. | ||
| שורה 109: | שורה 109: | ||
==="לקט יושר"=== | ==="לקט יושר"=== | ||
דער תלמיד פון רבי איסרליין, רבי יוסף בן משה (ר' יאסליין עסטרייכער), האט געשריבן "לקט יושר". דער ספר איז סיי א הלכה'דיגער קאמפּענדיום (איינע פון די פריעסטע ווערק צו אדאפטירן די סטרוקטור פון "[[ארבעה טורים]]" | דער תלמיד פון רבי איסרליין, רבי יוסף בן משה (ר' יאסליין עסטרייכער), האט געשריבן "לקט יושר". דער ספר איז סיי א הלכה'דיגער קאמפּענדיום (איינע פון די פריעסטע ווערק צו אדאפטירן די סטרוקטור פון "[[ארבעה טורים]]"), און סיי א רעקארד פון רבי איסרליין'ס לעבן און פרומע מנהגים{{הערה|שם=קאווע}}. ר' יאסליין האט קלאר באשריבן זיין מאטיוואציע פאר שרייבן דעם ספר: ער האט געוואלט אויפנעמען די פסקים פון זיין רבי'ס לעבן, כדי ער זאל קענען געבן דעפיניטיווע ענטפערס צו אנדערע רבנים וואס האבן אים געפרעגט וועגן זיין רבי'ס אויפפירן, ווייל ר' איסרליין איז שוין געווען אין זיינע לעצטע טעג{{הערה|לקט יושר, [https://www.sefaria.org/Leket_Yosher%2C_Volume_I_(Orach_Chayim).4.1 אורח חיים (בערלין תרס"ג), עמ' 4].}}. | ||
"לקט יושר" איז א קוואל פאר פראזאישע דעטאלן פון ר' איסרליין'ס טעגליכן לעבן, ווי זיין אינדערפרי רוטין, ווי אויך סובסטאנטיווע פסקים און פרומע פירונגען. דער ספר איז געדרוקט געווארן אין תרס"ג–תרס"ד{{הערה|שם=קאווע}}. | "לקט יושר" איז א קוואל פאר פראזאישע דעטאלן פון ר' איסרליין'ס טעגליכן לעבן, ווי זיין אינדערפרי רוטין, ווי אויך סובסטאנטיווע פסקים און פרומע פירונגען. דער ספר איז געדרוקט געווארן אין תרס"ג–תרס"ד{{הערה|שם=קאווע}}. | ||
| שורה 123: | שורה 123: | ||
*{{היברובוקס|ישראל איסרל טויבער|מקור ישראל|29106|מקום הוצאה=מונקאטש|שנת הוצאה=תרס"ו}} ([https://books.google.com/books/about/מקור_ישראל.html?id=H1dFJ3XlP0kC גוגל]) | *{{היברובוקס|ישראל איסרל טויבער|מקור ישראל|29106|מקום הוצאה=מונקאטש|שנת הוצאה=תרס"ו}} ([https://books.google.com/books/about/מקור_ישראל.html?id=H1dFJ3XlP0kC גוגל]) | ||
*{{אנקער|גידעמאן|{{צ-בוך|מחבר=משה גידעמאן|נאמען=אידישע קולטור־געשיכטע אין מיטלאלטער : אידן אין דייטשלאנד דאס xiv און xv יארהונדערט|מתרגם=נחום שטיף|מקום הוצאה=בערלין|מו"ל=כלל פארלאג|שנת הוצאה=תרפ"ב|קישור=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=osu.32435003566403}}}} | *{{אנקער|גידעמאן|{{צ-בוך|מחבר=משה גידעמאן|נאמען=אידישע קולטור־געשיכטע אין מיטלאלטער : אידן אין דייטשלאנד דאס xiv און xv יארהונדערט|מתרגם=נחום שטיף|מקום הוצאה=בערלין|מו"ל=כלל פארלאג|שנת הוצאה=תרפ"ב|קישור=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=osu.32435003566403}}}} | ||
*{{פרויקט בן-יהודה|שם=דוד תמר|זיהוי=35546|שם היצירה=דמותו הרוחנית של ר' ישראל איסרלין}} | *{{פרויקט בן-יהודה|שם=דוד תמר|זיהוי=35546|שם היצירה=דמותו הרוחנית של ר' ישראל איסרלין|מקור='''סיני''', כרך לב (תשי"ג), ע' קעה–קפה}} | ||
*תרצה קלמן, "[https://drive.google.com/file/d/19rIrBkqYlj2GrmmBmK2WzUvrjwXx5dFz/view מפגשים בטקסט: השימוש בספרי ר' ישראל איסרלין במרחבי זמן ומקום משתנים בראשית העת החדשה]", '''חידושים בחקר תולדות יהודי גרמניה ומרכז אירופה''' 25.1 (2023): 173–204. | *תרצה קלמן, "[https://drive.google.com/file/d/19rIrBkqYlj2GrmmBmK2WzUvrjwXx5dFz/view מפגשים בטקסט: השימוש בספרי ר' ישראל איסרלין במרחבי זמן ומקום משתנים בראשית העת החדשה]", '''חידושים בחקר תולדות יהודי גרמניה ומרכז אירופה''' 25.1 (2023): 173–204. | ||
*{{אנקער|1=ברלנר|2=אברהם בערלינער, אין: [https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.32044015489123&page=root&seq=150 ''Monatsschrift für die Geschichte und Wissenschaft des Judenthums'', XVIII] (1869), 130–135, 177–181, 224–233, 269–277, 315–323 {{לינקשפראך|DE}}.}} | *{{אנקער|1=ברלנר|2=אברהם בערלינער, אין: [https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.32044015489123&page=root&seq=150 ''Monatsschrift für die Geschichte und Wissenschaft des Judenthums'', XVIII] (1869), 130–135, 177–181, 224–233, 269–277, 315–323 {{לינקשפראך|DE}}.}} | ||