אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אלף הראשון"

526 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 5 חדשים
קיין רעדאגירונג באמערקונג
(←‏ק'-תתקצ"ט: פארראכטן פּאראמעטער)
אין תקציר עריכה
שורה 9: שורה 9:


== כראנאלאגיע ==
== כראנאלאגיע ==
=== א ===
*'''א''', [[כ"ה אדר]][[ב' ניסן]] – [[ששת ימי בראשית|זעקס טעג פון וועלט באשאף]] און שבת בראשית לויט [[רבי יהושע]] אז בניסן נברא העולם{{הערה|({{בבלי|ראש השנה|ח|א|מפרש=תוספות|ד"ה=לתקופות}}). לויט [[תקופת רב אדא|רב אדא]] איז עס געווען [[כ' אדר|כ']]-[[כ"ו אדר]] (יסוד עולם, מאמר רביעי פרק י"ד). דער רד"ל שרייבט עס איז געווען [[א' ניסן|א']]-[[ז' ניסן]] (פירוש הרד"ל אויף פרקי דרבי אליעזר, פרק כ"א אות י"ח).}}.
*[[כ"ה אדר]]-[[ב' ניסן]] – ששת ימי בראשית און שבת בראשית לויט [[רבי יהושע]] אז בניסן נברא העולם{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|ח|א|מפרש=תוספות|ד"ה=לתקופות}}.}}{{ביאור|לויט [[תקופת רב אדא|רב אדא]] איז עס געווען [[כ' אדר|כ']]-[[כ"ו אדר]]{{הערה|יסוד עולם, מאמר רביעי פרק י"ד.}}. דער רד"ל שרייבט עס איז געווען [[א' ניסן|א']]-[[ז' ניסן]]{{הערה|פירוש הרד"ל אויף פרקי דרבי אליעזר, פרק כ"א אות י"ח.}}.}}.
*, [[כ"ה אלול]] '''א'''–[[א' תשרי]] (לויט [[רבי אליעזר]] אז בתשרי נברא העולם) – [[ששת ימי בראשית|זעקס טעג פון וועלט באשאף]] גא-ט האט באשאפן די (1) הימל און ערד; (2) רקיע; (3) [[פלאנץ|געוויקסן]]; (4) [[זון]], [[לבנה]] און [[שטערן|שטערנס]]; (5) [[פיש]]ן און [[פויגל]]ען; (6) ערד-באשעפענישן, [[אדם הראשון]] און [[חוה]]. פארגעקומען דער [[חטא עץ הדעת]], [[קין]] און [[הבל]] געבוירן {{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|ב}}. לויט אן אנדערע דעה איז הבל געבוירן שפעטער ({{בבלי|סנהדרין|לח|ב|מפרש=תוספות|ד"ה=וירדו}}), אין [[ט"ו תשרי]] ({{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}, לויט פירוש מהרי"פ).}}
*[[כ"ה אלול]] (לויט [[רבי אליעזר]] אז בתשרי נברא העולם) – [[בריאת העולם]], ערשטער טאג פון וועלט באשאף{{הערה|{{מדרש רבה|ויקרא|כט|א}}}}. [[אויגוסט 22]] 3760 פצ"ר אינעם שפּעטערן גרעגאריאנישן קאלענדער
* '''ב'''', [[ב' תשרי]] – ערשטער [[שבת]]
*[[כ"ו אלול]] – צווייטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די רקיע
*'''ב''', [[ג' תשרי]] – פייער איז באשאפן געווארן{{הערה|{{בבלי|פסחים|נד|א}}.}}, אדם הראשון הייבט אן פאסטן זיבן וואכן אין תשובה{{הערה|ילקוט שמעוני, בראשית, רמז לד}}
*[[כ"ז אלול]] – דריטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די [[פלאנץ|געוויקסן]]
* '''ב''''{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}; {{פרקי דרבי אליעזר|כא}}. לויט אנדערע איז עס געווען א יאר שפעטער, שנת ב' ({{תנ"ך|בראשית|ד|ג|מפרש=חזקוני}}); אדער פערציג יאר שפעטער, שנת מ"ב ([[מדרש תנחומא]], פרשת בראשית, אות ט'). לויט רבי יהושע אז בניסן נברא העולם איז עס געווען שנת א'.}}, [[י"ד ניסן]]{{הערה|תרגום יונתן, בראשית פרק ד פסוק ג, {{פרקי דרבי אליעזר|כא}}. לויט אנדערע איז עס געווען חנוכה צייט ({{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}); און לויט זיי, לויט רבי יהושע אז בניסן נברא העולם איז עס געווען שבועות ({{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}).}} – די געשיכטע פון קין און הבל ({{תנ"ך|בראשית|ד|ג|טו}})
*[[כ"ח אלול]] – פערטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די [[זון]], [[לבנה]] און [[שטערן|שטערנס]]{{הערה|{{פרקי דרבי אליעזר|ח}}}}
*[[כ"ט אלול]] – פינפטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די [[פיש]]ן און [[פויגל]]ען
=== ב ===
*[[א' תשרי]] – זעקסטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די ערד-באשעפענישן, [[אדם הראשון]] און [[חוה]]. פארגעקומען דער [[חטא עץ הדעת]], [[קין]] און [[הבל]] געבוירן{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|ב}}.}}{{ביאור|לויט אן אנדערע דעה איז הבל געבוירן שפעטער{{הערה|{{בבלי|סנהדרין|לח|ב|מפרש=תוספות|ד"ה=וירדו}}.}}, אויף [[ט"ו תשרי]]{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}, לויט פירוש מהרי"פ.}}.}}
*[[ב' תשרי]] – ערשטער [[שבת]]
*[[ג' תשרי]] – פייער איז באשאפן געווארן{{הערה|{{בבלי|פסחים|נד|א}}.}}, אדם הראשון הייבט אן פאסטן זיבן וואכן אין תשובה{{הערה|ילקוט שמעוני, בראשית, רמז לד}}
*[[י"ד ניסן]]{{הערה|תרגום יונתן, בראשית פרק ד פסוק ג, {{פרקי דרבי אליעזר|כא}}.}}{{ביאור|לויט'ן [[מדרש רבה]] עס געווען חנוכה צייט; און לויט זיי, לויט רבי יהושע אז בניסן נברא העולם איז עס געווען שבועות צייט שנת א'{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}.}}. לויט'ן חזקוני עס איז געווען א יאר שפעטער, שנת ג'{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ד|ג|מפרש=חזקוני}}.}}; און לויט'ן [[מדרש תנחומא]] פערציג יאר שפעטער, שנת מ"ב{{הערה|[[מדרש תנחומא]], פרשת בראשית, אות ט'.}}.}} – די געשיכטע פון קין און הבל ({{תנ"ך|בראשית|ד|ג|טו}})
=== ק'-תתקצ"ט ===
* '''ק'–קל"ב''' – געבוירן [[חנוך בן קין]], [[עירד]], [[מחויאל]], [[מתושאל]], [[למך בן מתושאל]] און זיינע קינדער [[יבל]], [[יובל בן למך|יובל]] און [[תובל קין]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ד|כג|מפרש=רש"י}}}}
* '''ק'–קל"ב''' – געבוירן [[חנוך בן קין]], [[עירד]], [[מחויאל]], [[מתושאל]], [[למך בן מתושאל]] און זיינע קינדער [[יבל]], [[יובל בן למך|יובל]] און [[תובל קין]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ד|כג|מפרש=רש"י}}}}
* '''קל"ב''' – די געשיכטע פון למך בן מתושאל וועלכער הרג'עט קין ({{תנ"ך|בראשית|ד|כג|כד}}){{הערה|מדרש תנחומא, בראשית י"א; {{תנ"ך|בראשית|ד|כג|מפרש=רש"י}}.}}{{ביאור|לויט אן אנדערע שיטה איז קין געשטארבן ביים [[מבול]], יאר {{לינק צו אידיש יאר|1658}}{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|יב}}; {{תנ"ך|בראשית|ד|יז|מפרש=רמב"ן}}}}.}}, געבוירן [[שת]] דער זון פון [[אדם הראשון]]  
* '''קל"ב''' – די געשיכטע פון למך בן מתושאל וועלכער הרג'עט קין ({{תנ"ך|בראשית|ד|כג|כד}}){{הערה|מדרש תנחומא, בראשית י"א; {{תנ"ך|בראשית|ד|כג|מפרש=רש"י}}.}}{{ביאור|לויט אן אנדערע שיטה איז קין געשטארבן ביים [[מבול]], יאר {{לינק צו אידיש יאר|1658}}{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|יב}}; {{תנ"ך|בראשית|ד|יז|מפרש=רמב"ן}}}}.}}, געבוירן [[שת]] דער זון פון [[אדם הראשון]]